Pszczyna (gmina)

Pszczyna – gmina miejsko-wiejska w województwie śląskim, w powiecie pszczyńskim. W latach 1977–1998 gmina położona była w województwie katowickim.

Pszczyna

gmina miejsko-wiejska
Urząd miasta w Pszczynie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	pszczyński
TERC	2410053
Burmistrz	Dariusz Skrobol (2010)
Powierzchnia	174,01 km²
Populacja • liczba ludności	50 616
• gęstość	291,6 os./km²
Nr kierunkowy	32
Kod pocztowy	43-200
Tablice rejestracyjne	SPS
Adres urzędu: Rynek 2 43-200 Pszczyna
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 12
Położenie na mapie województwa śląskiego Pszczyna
Położenie na mapie Polski Pszczyna
49°59′N 18°56′E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Pszczyna.

Sołectwa:

• Brzeźce
• Czarków
• Ćwiklice
• Jankowice
• Łąka
• Poręba
• Piasek
• Rudołtowice
• Studzienice
• Studzionka
• Wisła Mała
• Wisła Wielka

Zmiany terytorialne:

• W latach 1975–1977 Studzionka, Wisła Mała i Wisła Wielka były dzielnicami Pszczyny.
• W latach 1975–1991 Goczałkowice-Zdrój były dzielnicą Pszczyny.
• W latach 1975–1997 Brzeźce, Ćwiklice, Łąka, Poręba i Rudołtowice były dzielnicami Pszczyny.

Na terenie gminy działa prywatne, śmigłowcowe lądowisko Pszczyna.

Według danych z 31 grudnia 2021 roku^[1] gminę zamieszkiwało 50 616 osób.

Historia

Gmina zbiorowa Pszczyna-Wieś powstała w grudniu 1945^[2] w powiecie pszczyńskim w woj. śląskim (śląsko-dąbrowskim)^[3]. Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 7 gromad: Czarków, Ćwiklice, Jankowice, Łąka, Piasek, Poręba i Studzienice^[4]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę woj. śląskiego na katowickie^[5], a 9 marca 1953 kolejno na woj. stalinogrodzkie^[6].

Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 7 gromad: Czarków, Ćwiklice, Jankowice, Łąka, Piasek, Poręba i Studzienice^[7]. 1 stycznia 1954 do gminy Pszczyna przyłączono części gromad Ligota i Zabrzeg z gminy Zabrzeg w powiecie bielskim w tymże województwie^[8]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[9].

Osobne artykuły: Ćwiklice (gromada), Jankowice (gromada w powiecie pszczyńskim), Łąka (gromada w powiecie pszczyńskim), Piasek (gromada w powiecie pszczyńskim), Poręba (gromada) i Wisła Wielka (gromada).

W związku z reaktywowaniem gmin z dniem 1 stycznia 1973 gminy Pszczyna nie odtworzono^[10], a jej 7 dawnych gromad (z lat 1945–1954) weszły – jako sołectwa – w skład ościennych gmin^[11]:

• Czarków i Piasek – do gminy Kobiór
• Ćwiklice – do gminy Goczałkowice Zdrój
• Jankowice i Studzienice – do gminy Bojszowy
• Łąka i Poręba – do gminy Wisła Wielka

27 maja 1975 zwiększono powierzchnię miasta Pszczyny – tworząc tzw. Wielką Pszczynę – przez przyłączenie obszarów sąsiednich gmin^[12]:

• gminę Goczałkowice-Zdrój (Ćwiklice, Goczałkowice-Zdrój i Rudołtowice); oraz
• gminę Wisła Wielka (Łąka, Poręba, Brzeźce, Studzionka, Wisła Mała i Wisła Wielka).

1 lutego 1977 reaktywowano gminę wiejską Pszczyna, w skład której weszły sołectwa^[13]:

• Jankowice i Studzienice – ze znoszonej gminy Bojszowy;
• Czarków i Piasek (ze znoszonej gminy Kobiór); oraz
• Studzionka, Wisła Mała i Wisła Wielka – wyłączone z miasta Pszczyny.

1 lutego 1992 połączono miasto i gminę Pszczyna w jedną gminę (tzw. miejsko-wiejską)^[14]; jednocześnie z miasta Pszczyny wyłączono Goczałkowice-Zdrój, które ponownie utworzyły odrębną gminę Goczałkowice-Zdrój, choć składającą się już z samych Goczałkowic-Zdroju (Ćwiklice oraz Rudołtowice^[15] pozostały nadal w granicach miasta Pszczyny)^[16].

1 stycznia 1998 odłączono od miasta Pszczyny pozostałe pięć z przyłączonych do niego w 1975 sołectw – Brzeźce, Ćwiklice, Łąkę, Porębę i Rudołtowice, włączając je jako sołectwa do gminy Pszczyna^[17].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[18] gmina Pszczyna ma obszar 174,01 km², w tym:

• użytki rolne: 56%
• użytki leśne: 29%

Gmina stanowi 36,75% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2005:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	49 831	100	25 710	51,6	24 121	48,4
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	286,4		147,8		138,6

• Piramida wieku mieszkańców gminy Pszczyna w 2014 roku^[19].

Sąsiednie gminy

Bestwina, Bojszowy, Czechowice-Dziedzice, Goczałkowice-Zdrój, Kobiór, Miedźna, Pawłowice, Strumień, Suszec