Loading AI tools
przypadek gramatyczny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przypadek zależny (łac. casus obliquus, dosł. „przypadek zgięty, skośny”, w standardzie glosowania oznaczany jako OBL[1]) – przypadek, który służy do wyrażania funkcji określnika – czyli funkcji innej niż podmiot – w zdaniu[2]. Przypadki zależne często kontrastują z przypadkiem niezależnym (nieoznaczonym przy pomocy dystynktywnej końcówki fleksyjnej) – mianownikiem (np. pol. człowiek – człowieka – człowiekowi – człowieka – człowiekiem – człowieku) lub absolutywem – część języków jednak posiada specjalne końcówki mianownikowe (np. łacina[3] , litewski[4] czy galijski[5]) lub absolutywne, np. inuktitut[6]. W języku polskim przypadkami zależnymi są dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik i miejscownik[7].
W językach romańskich łacińska fleksja imienna uległa znacznemu uproszczeniu, ostatecznie wyróżniając tylko mianownik i przypadek zależny[8]. System ten utrzymał się do dziś w językach wschodnioromańskich (arumuński, istrorumuński, meglenicki, rumuński)[9] oraz w niektórych dialektach franko-prowansalskich[10][11], a ponadto jest poświadczony historycznie także we francuskim[12] i oksytańskim[13]. Formy mianownikowe i zależne w językach romańskich charakteryzują się znaczną homofonią[14].
Język | Rumuński | Franko-prowansalski (Valais) |
Starofrancuski | Starooksytański | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | ||||||||
Rodzaj | męski | żeński | męski | żeński | męski | żeński | męski | żeński | męski | żeński | męski | żeński | męski | żeński | męski | żeński |
Mianownik | un domn domnul |
o casă casa |
niște domni domnii |
niște case casele |
[ɔ̃ maˈtɔŋ] [lɤ maˈtɔŋ] |
[ɔn ˈd͡zœʊ] [lɤ ˈd͡zœʊ] |
[ɔn maˈtɔŋ] [lɛ maˈtɔŋ] |
[ɔn ˈd͡zœʊ] [lɛ ˈd͡zœʊ] |
un veisins li veisins |
une citez la citez |
veisin li veisin |
citez les citez |
un jorns lo jorns |
una domna la domna |
jorn li jorn |
domnas las domnas |
Przypadek zależny | unui domn domnului |
unei case casei |
unor domni domnilor |
unor case caselor |
[ɔ̃ maˈtɔŋ] [lɔ maˈtɔŋ] |
[ɔn ˈd͡zœʊ] [la ˈd͡zœʊ] |
[ɔn maˈtɔŋ] [lɛ maˈtɔŋ] |
[ɔn ˈd͡zœʊ] [lɛ ˈd͡zœʊ] |
un veisin le veisin |
une cité la cité |
veisins les veisins |
citez les citez |
un jorn lo jorn |
una domna la domna |
jorns los jorns |
domnas las domnas |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.