Język arumuński

Język arumuński lub macedo-rumuński – język z grupy grupy romańskiej, należący do języków wschodnioromańskich.

Limba armãneascã
Armãneashce

Obszar	Grecja, Albania, Serbia, Rumunia, Macedonia Północna, Bułgaria
Liczba mówiących	250 tys.[1]
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki indoeuropejskie Języki italskie Języki romańskie Języki wschodnioromańskie Język arumuński
Status oficjalny
język urzędowy	Kruszewo (Macedonia Północna)
UNESCO	3 zdecydowanie zagrożony↗
Ethnologue	4 edukacyjny↗
Kody języka
ISO 639-2	rup
ISO 639-3	rup
IETF	rup
Glottolog	arom1237
Ethnologue	rup
SIL	RUP
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata Wikipedia w języku arumuńskim Słownik języka arumuńskiego w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Rozprzestrzenienie

Liczba jego użytkowników jest przedmiotem sporów. Własne szacunki organizacji mniejszości etnicznych i narodowych stwierdzają, że na co dzień może się nim posługiwać nawet 2 mln osób, natomiast według oficjalnych statystyk jest nie więcej niż 250 tys. aktywnych użytkowników^[2]. Największa grupa użytkowników żyje w północnej Grecji, poza tym ok. 100 tys. w Macedonii Północnej, 40 tys. w Bułgarii oraz 5 tys. w Albanii. Mniejsze grupy użytkowników żyją także na terenie Rumunii, Serbii, Czarnogóry oraz Bośni i Hercegowiny. Arumuńska grupa etniczna liczy ok. 700 tys. osób.

Arumuński używany jest również przez diasporę, np. w USA, dokąd od XIX w. kierowały się z Bałkanów kolejne fale emigracji. Jednakże ze względu na procesy asymilacji oraz przesunięcie autoidentyfikacji na powstałe lub ugruntowane narody bałkańskie (np. Grecy, Rumuni, Bułgarzy) „świadomość arumuńska”, jak i żywy język są w zaniku. Jego użytkowanie ogranicza się w zasadzie do niewielkich towarzystw kulturalnych (np. działające w USA od 1903 roku Society Farsarotul).

Obecnie do jego zapisu stosuje się zarówno alfabet łaciński, jak i grecki, choć przy dokonywanej w ostatnim czasie standaryzacji alfabet łaciński ma jednoznaczną przewagę. Do XIX w. najczęściej stosowano cyrylicę. W XVIII w. ukazywała się prasa po arumuńsku, wydany też został słownik arumuńsko-grecki (patrz: Moskopole). W latach 1881–1889 przetłumaczono na arumuński fragmenty Biblii.

Język ten uzyskał status języka urzędowego w jednej z gmin w Macedonii Północnej. Nie posiada rozbudowanego szkolnictwa, jest też nauczany w stopniu podstawowym w Rumunii (gdzie traktowany jest jako dialekt rumuńskiego) oraz w Macedonii Północnej. Jego użytkownicy ulegają stopniowej asymilacji i porzucają arumuński na rzecz języków powszechnie używanych w danym kraju (przede wszystkim greckiego i rumuńskiego).

Zobacz też

Zobacz hasło arumuński w Wikisłowniku

• Arumuni
• dystrybucja geograficzna języka rumuńskiego

Przypisy

1. RECOMMENDATION 1333 (1997) on the Aromanian culture and language. [dostęp 2021-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-25)].
2. raport Ethnologue.

Bibliografia

• Peter Mackridge: Aspects of language and identity in the Greek peninsula since the eighteenth century na stronie Societatea Fãrshãrotul (Stowarzyszenie Arumuńskie w USA) (ang.)

Linki zewnętrzne

• Societatea Culturală Aromână (Arumuńskie Stowarzyszenie Kulturalne w Rumunii) (rum.)
• Macedon Armans Council
• Στα Βλάχικα – Język arumuński w Grecji. vlach.gr. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-20)]. (gr.).
• Macedon Armans Association from France
• http://www.farsarotul.org/ – strona Stowarzyszenia Arumuńskiego w USA (ang.)
• Wikipedia w języku arumuńskim
• Angielsko-arumuńska lista podstawowego słownictwa w Wikisłowniku (ang.)

Kontrola autorytatywna (język):

• GND: 4112594-0
• NKC: ph715124

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/Aromanian
• БРЭ: 1832399
• SNL: arumensk
• DSDE: aromunsk