Loading AI tools
francuski okręt podwodny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Protée (Q155) – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z 31 jednostek typu Redoutable. Okręt został zwodowany 31 lipca 1930 w stoczni Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée w La Seyne-sur-Mer, a do służby w Marine nationale wszedł w listopadzie 1932. Podczas wojny jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym i Atlantyku, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą Brytyjczyków w Aleksandrii. Po lądowaniu Aliantów w Afryce Północnej „Protée” wszedł w skład marynarki Wolnych Francuzów. 29 grudnia 1943 okręt zatonął nieopodal Marsylii po wejściu na minę. Wrak jednostki został odnaleziony w 1995 roku.
Jednostka bliźniacza „Protée” – „Prométhée” | |
Klasa | |
---|---|
Typ | |
Projekt |
M6 |
Historia | |
Stocznia |
Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée , La Seyne-sur-Mer |
Położenie stępki |
4 października 1928 |
Wodowanie |
31 lipca 1930 |
Marine nationale | |
Wejście do służby |
1 listopada 1932 |
Zatonął |
29 grudnia 1943 |
Dane taktyczno-techniczne | |
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
Długość |
92,3 m |
Szerokość |
8,2 m |
Zanurzenie |
4,7 m |
Zanurzenie testowe |
80 m |
Rodzaj kadłuba | |
Napęd | |
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 6000 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM 2 śruby | |
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
Zasięg |
powierzchnia: 10 000 Mm przy 10 w. |
Uzbrojenie | |
1 działo kal. 100 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm, 13 torped | |
Wyrzutnie torpedowe |
7 × 550 mm |
Załoga |
61 |
„Protée” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1926 roku[1][2]. Projekt (o sygnaturze M6[3] ) był ulepszeniem pierwszych powojennych francuskich oceanicznych okrętów podwodnych – typu Requin[1]. Poprawie uległa krytykowana w poprzednim typie zbyt mała prędkość osiągana na powierzchni oraz manewrowość[1][4]. Okręty typu Redoutable miały duży zasięg i silne uzbrojenie; wadą była ciasnota wnętrza, która powodowała trudności w dostępie do zapasów prowiantu i amunicji[4]. Konstruktorem okrętów był inż. Jean-Jacques Roquebert[4].
„Protée” zbudowany został w stoczni Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée w La Seyne-sur-Mer[3][5]. Stępkę okrętu położono 4 października 1928[6] , a zwodowany został 31 lipca 1930[5][7].
„Protée” był dużym, oceanicznym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[1][4]. Długość całkowita wynosiła 92,3 metra (92 metry między pionami), szerokość 8,2 metra i zanurzenie 4,7 metra[5][8]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 1384 tony (normalna 1570 ton), a w zanurzeniu 2084 tony[5][7][uwaga 1]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 6000 KM[5][9][uwaga 2]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM[4][5][uwaga 3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 17 węzłów na powierzchni i 10 węzłów w zanurzeniu[5][10][uwaga 4]. Zasięg wynosił 10 000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 17 węzłów) oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu[1][2]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego[3][5]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów, zaś czas zanurzenia 45-50 sekund[1][4]. Autonomiczność okrętu wynosiła 30 dób[3][11].
Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 550 mm: cztery na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny aparat torpedowy. Prócz tego za kioskiem znajdował się jeden podwójny dwukalibrowy (550 lub 400 mm) aparat torpedowy[3][4]. Na pokładzie było miejsce na 13 torped, w tym 11 kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[3][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kalibru 100 mm L/45 M1925 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][4].
Załoga okrętu składała się z 4 oficerów oraz 57 podoficerów i marynarzy[2][5][uwaga 5].
„Protée” został przyjęty do służby w Marine nationale 1 listopada 1932[6] . Jednostka otrzymała numer burtowy Q155[3] . W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, będąc jednostką flagową 3. dywizjonu 3. eskadry 1. Flotylli okrętów podwodnych w Tulonie (jednostka przechodziła remont, który zakończył się 1 grudnia 1939)[12][uwaga 6]. Dowódcą okrętu był w tym okresie kmdr ppor. E.J.J. Gras[12] . 3 lutego 1940 „Protée” oraz niszczyciele „Simoun” i „Le Fortune” wyszły z Oranu w rejs do Casablanki. Po pokonaniu 4 lutego Cieśniny Gibraltarskiej zostały wysłane w celu zbadania wybuchu w pobliżu duńskiego parowca „Java” o pojemności 8681 BRT (na pozycji 36°34′N 8°55′W)[13] . 23 lutego „Protée” próbował zatrzymać napotkany statek handlowy, który odpowiedział ogniem z działa pokładowego, zmuszając okręt do zanurzenia. Niedoszłym niemieckim łamaczem blokady okazał się francuski parowiec „Aragaz” (5009 BRT), a do zdarzenia doszło na pozycji 32°10′N 11°00′W[14] . 18 kwietnia okręt opuścił Casablankę i w eskorcie niszczyciela „Trombe” 19 kwietnia pokonał Cieśninę Gibraltarską, dopływając 21 kwietnia do Bizerty[15] .
W czerwcu 1940 okręt znajdował się w Bejrucie w składzie 3. dywizjonu okrętów podwodnych (wraz z „Actéon” i „Achéron”), a jego dowódcą był kmdr ppor. J.M.L.J. Garreau[16] . 10 czerwca, po wypowiedzeniu wojny przez Włochy jednostka opuściła bazę, udając się na patrol w rejon archipelagu Dodekanez, na wschód od Leros[17] . Po podpisaniu przez Francję zawieszenia broni z Niemcami, Brytyjczycy podjęli kroki zmierzające do zapobieżenia przejęcia floty francuskiej przez III Rzeszę[18]. Efektem tego była operacja Catapult, przeprowadzona na początku lipca 1940[19]. W dniach 3-7 lipca w Aleksandrii doszło do neutralizacji okrętów francuskich tworzących tzw. Zespół „X” (pancernik „Lorraine”, krążowniki ciężkie „Duquesne”, „Tourville” i „Suffren”, krążownik lekki „Duguay-Trouin”, niszczyciele „Forbin” i „Le Fortune” oraz okręt podwodny „Protée”)[20]. Jednostki zostały rozbrojone, wypompowano z nich paliwo oraz zredukowano ich załogi[21].
Po lądowaniu Aliantów w Afryce Północnej, „Protée” w styczniu 1943 został reaktywowany i 30 maja 1943 wszedł w skład marynarki Wolnych Francuzów[3][6] . 29 grudnia 1943 okręt, patrolujący rejon między Tulonem a Marsylią, nieopodal tej ostatniej wszedł na minę i zatonął[3][4][uwaga 7]. Wraz z francuską załogą śmierć poniosło trzech Brytyjczyków: oficer łącznikowy ppor. rez. A.N. DeWael oraz dwóch marynarzy – sygnalistów[22] .
W 1995 roku francuskie przedsiębiorstwo „Comex”, specjalizujące się w badaniach podwodnych, przypadkowo odkryło wrak „Protée” leżący na głębokości 130 metrów 20 km od wybrzeża, między Marsylią a Tulonem, testując nowy sonar zamontowany na miniaturowym okręcie podwodnym „Remora 2000”[23] . Uszkodzenia wraku potwierdziły wersję o zatopieniu jednostki w wyniku wejścia na pole minowe[23] .
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.