Powstanie w Wuchangu

Powstanie w Wuchangu – wystąpienie zbrojne stanowiące początek Rewolucji Xinhai, która doprowadziła do obalenia monarchii i trzystuletnich rządów mandżurskich w Chinach.

Powstanie w Wuchangu 1911

Rewolucja Xinhai
Rewolucjoniści
Czas	1911
Miejsce	Wuchang
Terytorium	Chiny
Wynik	zwycięstwo powstańców
Strony konfliktu
siły cesarskie Tongmenghui
Dowódcy
Yuan Shikai Huang Xing, Li Yuanhong
Siły
? ~ 5 000
Straty
~ 4000 zabitych ~ 1000 zabitych
Położenie na mapie Chin miejsce bitwy
30,539248°N 114,305856°E

Preludium

9 maja 1911 roku rząd cesarski wydał edykt o nacjonalizacji dwóch budowanych właśnie linii kolejowych w środkowych Chinach. Decyzja ta była ukłonem władzy w kierunku szlachty, która zainwestowała już spore pieniądze w budowę^[1]. Wykupowi miały podlegać jedynie większościowe pakiety akcji, do których dano prawo państwu i zagranicznym bankom^[1]. Mniejszościowe pakiety, znajdujące się w prywatnych rękach, zostały unieważnione^[2].

17 czerwca przedsiębiorcy w prowincji Syczuan zawiązali Towarzystwo Obrony Kolei, które rozpoczęło serię strajków i demonstracji^[1]. Poparcia Towarzystwu udzieliło obradujące w Chengdu zgromadzenie lokalne, przy okazji wyrażając swój sprzeciw wobec wysokich podatków i domagając się zwołania konstytuanty^[1]. W odpowiedzi na wielką manifestację z 7 września gubernator Zhao Erfeng rozpoczął pacyfikację prowincji^[1]. W całej prowincji doszło do krwawych walk między chłopskimi milicjami a wojskiem; atakowano biura podatkowe, rozbijano więzienia, obalano słupy telegraficzne^[1]. Przerażony obrotem spraw pekiński rząd skierował do Syczuanu jako posiłki oddziały stacjonujące w prowincji Hubei^[1].

24 września w Wuhanie odbyło się wspólne zebranie tajnych stowarzyszeń spiskowych, działających pod kryptonimami Związek Postępu i Towarzystwo Literackie^[2]. Spiskowcy uznali, że wydarzenia w Syczuanie są właściwym momentem do rozpoczęcia republikańskiej rewolucji. Datę jej rozpoczęcia ustalono na 16 października^[2]. 9 października doszło do przypadkowego wybuchu bomby podczas produkcji materiałów wybuchowych w kwaterze powstańców na terenie rosyjskiej koncesji w Hankou^[1]. W jego wyniku służby rosyjskie odkryły kwaterę spiskowców i powiadomiły administrację cesarską. Rankiem 10 października chińska policja rozpoczęła aresztowania wśród spiskowców. Wydarzenia te spowodowały przyspieszenie decyzji o rozpoczęciu rewolucji.

Przebieg

Około godziny 20 padły pierwsze strzały, rozpoczynając powstanie w Wuchangu. Przeciwko siłom rządowym wystąpiły dwie organizacje rewolucyjne: Związek Postępu Powszechnego i Towarzystwo Literackie skupiające prawie 5000 żołnierzy nowej armii. W przeciągu wietrznej i deszczowej nocy z 10 na 11 października podoficerowie 8 batalionu saperów opanowali arsenał i zabili dowódców^[1]. Po zajęciu namiestnikostwa i ucieczce wicekróla, garnizon Qingowski pogrążył się w chaosie. W nocy z 10 na 11 „więcej niż 500 żołnierzy mandżurskich zostało zabitych” a „ponad 300 wzięto do niewoli”^[3]. O świcie 11 października, Wuchang znajdował się już w rękach rewolucjonistów^[1].