Placówka Straży Celnej „Zawda”

Placówka Straży Celnej „Zawda”^{[uwaga 1]} – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca w okresie międzywojennym służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.

Placówka SC „Zawada”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1922
Rozformowanie	1928
Tradycje
Kontynuacja	Placówka SG I linii „Zawada”
Organizacja
Dyslokacja	Zawda
Formacja	Straż Celna
Podległość	Komisariat SC „Plesewo”

Rozmieszczenie placówek SC komisariatu "Plesewo" w 1926 r.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[3]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[4]. W 1922 roku w Dusocinie stacjonował sztab 2 kompanii 16 batalionu celnego. Kompania wystawiała między innymi placówkę w Zawdzie^[5]. Pododdziały 16 batalionu celnego zostały zluzowane przez strażników celnych 14 marca 1922 roku o godzinie 12:00^[6] . Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[7]. Placówka Straży Celnej „Zawada” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Plesewo” z Inspektoratu SC „Grudziądz”^[2].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[8]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Ochronę północnej, zachodniej i południowej granicy państwa przejęła powołana z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczna^[9]. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski określił strukturę organizacyjną komisariatu SG „Łasin”. Placówka Straży Granicznej I linii „Zawda” znalazła się w jego strukturze^[10].

Osobny artykuł: placówka Straży Granicznej I linii „Zawda”.

€== Służba graniczna ==

Sąsiednie placówki

• placówka Straży Celnej „Zawdzka Wola” ⇔ placówka Straży Celnej „Szynwałd” – 1926^[11]

Funkcjonariusze placówki

Kierownicy placówki

stopień	imię i nazwisko, numer	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
strażnik	Gracjan Mackowiak (2546)[uwaga 2]	był w 1926[1]

Obsada personalna placówki w 1926^[1]

• strażnik Gracjan Mackowiak (2546)
• strażnik Albin Orlikowski (3343)
• strażnik Antoni Skornia (2721)
• strażnik Jan Kiecuj (326)

Uwagi

1. Autorzy Kalendarza z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927^[1], jak również mapy WIG (operacyjna z 1933 i taktyczna z 1937) używają nazwy „Zawda”, a Piotr Kozłowski w: Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku nazwy „Zawada”^[2].
2. Przy nazwiskach w nawiasach podano numery służbowe funkcjonariuszy Straży Celnej^[1]

Przypisy

1. Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 226.
2. Kozłowski 2012 ↓, s. 30.
3. Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
4. Piekarz 2017 ↓, s. 28.
5. OdeB batalionów celnych ↓, s. 16bc.
6. Organizacja batalionów celnych 1922 ↓.
7. Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
8. Kula 1994 ↓, s. 40.
9. Goryński 2012 ↓, s. 226.
10. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 14.
11. WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1939. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2017-06-01].
• Zarządzenia i wytyczne Ministerstwa Skarbu, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Głównej Komendy Batalionów Celnych dotyczące organizacji, reorganizacji i luzowania Batalionów Celnych → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.