Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pijawczaki, pijawki racze – grupa około 150 gatunków komensalicznych lub pasożytniczych pierścienic o specyficznej budowie, holarktycznym zasięgu występowania i niejasnej pozycji taksonomicznej. Bez wątpienia są siodełkowcami, zostały wyraźnie zdefiniowane jako takson monofiletyczny, dyskusyjna jednak jest ich pozycja w filogenezie pierścienic oraz kategoria systematyczna.
Branchiobdellida | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Gromada | |
(bez rangi) | pijawczaki |
Występują w Azji, Europie i Ameryce Północnej. W Polsce występuje 5 gatunków[1]. Jednym z nich jest pijawczak (Branchiobdella parasita). Większość żyje na pancerzach skorupiaków, głównie z rodziny Astacidae, przy czym na jednym gatunku raka może żyć kilka gatunków pijawczaków. Gatunki pasożytnicze należą do mniejszości.
Poszczególne gatunki pijawczaków wykazują duże podobieństwa morfologiczne. Ich ciało składa się z 15 segmentów tworzących 3 odcinki: głowowy (4 segmenty zlane ze sobą), tułowiowy (10 segmentów) i dysk analny, na który składa się ostatni z segmentów. Na IX, X i XI segmencie położone jest klitellum i układ rozrodczy. Długość ciała pijawczaków mieści się w przedziale 1–12 mm. Na odcinku głowowym niektórych gatunków występują palczaste wyrostki[2]. Jama gębowa jest zaopatrzona w parę oskórkowych szczęk[1].
Pijawczaki są pasożytami żyjącymi w jamie skrzelowej słodkowodnych raków, na pancerzach dziesięcionogów albo na ciele innych zwierząt słodkowodnych, pozostając z nimi w relacjach komensalicznych[1]. Rozmnażają się wyłącznie na drodze płciowej. Rozwój jest prosty – z jaja złożonego w kokonie umieszczonym na ciele skorupiaka wylęga się w pełni ukształtowany osobnik[2].
Początkowo pijawczaki opisywane były w randze rodziny Branchiobdellidae, dla której typem nomenklatorycznym jest rodzaj Branchiobdella. W 1965 roku Holt podniósł ten takson do rangi rzędu Branchiobdellida, który później, w 1986, podzielił na pięć rodzin: Bdellodrilidae, Branchiobdellidae, Cambarincolidae, Caridinophilidae i Xironodrilidae.
Zasadniczy podział na pięć grup został powszechnie zaakceptowany. Poszczególni autorzy zmieniali jedynie rangi poszczególnych taksonów. Za kryterium podziału przyjmowano kilka cech morfologicznych[3]. Przeprowadzone w 2004 roku badania cech plemników wybranych gatunków nie potwierdziły podziału na wymienione rodziny[4].
W celu określenia relacji pokrewieństwa pijawczaków z pozostałymi siodełkowcami badano różne hipotezy. Umieszczano je wśród pijawek, wśród skąposzczetów oraz jako takson o tej samej, co pijawki i skąposzczety randze. Dotychczasowe badania morfologiczne i molekularne nie wyjaśniły jednoznacznie pozycji pijawczaków na drzewie filogenetycznym. Niektórzy badacze[5][6] uważają, że na podstawie wyników badań molekularnych należy je zaliczyć wraz z pijawkami do skąposzczetów.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.