Petrosedum

*Petrosedum*
	; Rozchodnik ościsty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Rodzina	gruboszowate
Rodzaj	Petrosedum
	Nazwa systematyczna
	Petrosedum Grulich; Preslia 56: 39 (1984)
	Typ nomenklatoryczny
	P. reflexum (Linnaeus) V. Grulich
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Petrosedum Grulich – rodzaj roślin z rodziny gruboszowatych (Crassulaceae). Obejmuje 14 gatunków^[3]. Występują one w regionie śródziemnomorskim oraz Europie Zachodniej i Środkowej^[3]^[5]. Niektóre gatunki z tego rodzaju uprawiane są jako ozdobne^[6]^[7].

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Pokrój: Nagie lub ogruczolone w obrębie kwiatostanu byliny, z pędami wegetatywnymi płożącymi się i korzeniącymi lub podnoszącymi się. Pędy kwiatonośne prosto wzniesione osiągają od 15 do 60 cm wysokości, u podstawy drewnieją^[5].
Liście: Skrętoległe, siedzące, nagie, równowąskie, wałeczkowate lub spłaszczone, na szczycie zaostrzone, czasem ościste^[5].
Kwiaty: Zebrane w kwiatostan wierzchotkowaty złożony z wielu (4–10) lub rzadziej tylko pojedynczych gałązek, w fazie kwitnienia wzniesionych lub przewisających. Kwiaty są krótkoszypułkowe, często wsparte przysadkami, promieniste i obupłciowe. Okwiat złożony jest zwykle z 6–7 listków barwy żółtej lub białawej. Zalążnia wpół dolna, zrośnięta w dole z owocolistków tej samej liczby co listki okwiatu, z wydłużonymi szyjkami^[5].
Owoce: Wydłużone, wąskie, wzniesione mieszki tworzące owoc zbiorowy^[5].

Pozycja systematyczna i pochodzenie

Rodzaj z podrodziny Sempervivoideae z rodziny gruboszowatych Crassulaceae^[8]. Gatunki tu zaliczane były tradycyjnie włączane do rodzaju rozchodnik Sedum w randze sekcji Acutifolia Haworth lub serii Rupestria Berger in Engler et Prantl. Jako osobny rodzaj opisane zostały po raz pierwszy przez Vita Grulicha w 1984^[5]. Późniejsze analizy filogenetyczne potwierdziły odrębność taksonomiczną i monofiletyzm tego taksonu. Tworzy on jeden z 5 głównych kladów w obrębie podrodziny Sempervivoideae wspólnie z gatunkiem Sedum nanum, tworzącym względem tego rodzaju grupę siostrzaną. Niejasna jest pozycja tego kladu – w różnych analizach sytuowany jest albo blisko pozycji bazalnej w podrodzinie, poprzedzony tylko kladem Telephium, albo jako siostrzany względem kladu Aeonium^[8]. Grupa koronna rodzaju miała ostatniego wspólnego przodka żyjącego z największym prawdopodobieństwem około 31,93 miliona lat temu. Ostatni wspólny przodek z grupą Aeonium żył około 56,49 miliona lat temu, tj. jeszcze w paleocenie, kiedy nastąpiło stosunkowo szybkie zróżnicowanie ewolucyjne w obrębie gruboszowatych, zachodzące prawdopodobnie na archipelagach Tetydy i Paratetydy^[8].

W obrębie rodzaju częste jest powstawanie poliploidów, zarówno autoploidów, jak i poliploidalnych mieszańców^[5].

Wykaz gatunków^[3]^[7]

Petrosedum × affomarcoi (L.Gallo & Afferni) Afferni
Petrosedum albescens Afferni
Petrosedum amplexicaule (DC.) Velayos
Petrosedum × bellardii L.Gallo
Petrosedum × brevierei (Chass. ex L.Gallo) Afferni
Petrosedum dianium (O.Bolòs) Afferni
Petrosedum × elaverinum (L.Gallo & J.-M.Tison) L.Gallo
Petrosedum erectum ('t Hart) Grulich
Petrosedum × estrelae Gideon F.Sm. & R.Stephenson
Petrosedum forsterianum (Sm.) Grulich – rozchodnik Forstera
Petrosedum × henkii (L.Gallo) Afferni
Petrosedum × hommelsii ('t Hart) Niederle
Petrosedum × lorenzoi (Niederle) Niederle
Petrosedum × luteolum (Chaboiss.) Grulich
Petrosedum montanum (Songeon & E.P.Perrier) Grulich – rozchodnik skalny
Petrosedum monteferraticum Niederle
Petrosedum ochroleucum (Chaix) Niederle – rozchodnik żółtawy
Petrosedum orientale ('t Hart) Grulich
Petrosedum × pascalianum (L.Gallo) Afferni
Petrosedum pruinatum (Link ex Brot.) Grulich – rozchodnik oszroniony
Petrosedum rupestre (L.) P.V.Heath – rozchodnik ościsty
Petrosedum sediforme (Jacq.) Grulich – rozchodnik nicejski
Petrosedum subulatum (C.A.Mey.) Afferni
Petrosedum tenuifolium (Sm.) Grulich

[1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-02-12] (ang.).
[2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-02-12] (ang.).
[3]
Petrosedum Grulich, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-12].
[4]
Petrosedum V. Grulich, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-02-12].
[5]
VitV. Grulich VitV., Generic division of Sedoideae in Europe and the adjacent regions, „Preslia”, 56, 1984, s. 29-45 [dostęp 2023-02-12].
[6]
GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
[7]
Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 163-164. ISBN 978-83-925110-5-2.
[8]
Thibaud F.E.T.F.E. Messerschmid Thibaud F.E.T.F.E. i inni, Linnaeus's folly – phylogeny, evolution and classification of Sedum (Crassulaceae) and Crassulaceae subfamily Sempervivoideae, „Taxon”, 69 (5), 2020, s. 892-926, DOI: 10.1002/tax.12316 [dostęp 2023-02-12].

[ruggiero-1] [1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-02-12] (ang.).

[apweb-2] [2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-02-12] (ang.).

[powo-3] [3]
Petrosedum Grulich, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-12].

[ing-4] [4]
Petrosedum V. Grulich, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-02-12].

[grulich-5] [5]
VitV. Grulich VitV., Generic division of Sedoideae in Europe and the adjacent regions, „Preslia”, 56, 1984, s. 29-45 [dostęp 2023-02-12].

[E-6] [6]
GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.

[gawrys-7] [7]
Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 163-164. ISBN 978-83-925110-5-2.

[thib-8] [8]
Thibaud F.E.T.F.E. Messerschmid Thibaud F.E.T.F.E. i inni, Linnaeus's folly – phylogeny, evolution and classification of Sedum (Crassulaceae) and Crassulaceae subfamily Sempervivoideae, „Taxon”, 69 (5), 2020, s. 892-926, DOI: 10.1002/tax.12316 [dostęp 2023-02-12].

[3]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[4]

[8]

Wikiwand in your browser!

Petrosedum

Wikiwand in your browser!

Morfologia

Systematyka

Przypisy