Peter Weller

Peter Frederick Weller (ur. 24 czerwca 1947 w Stevens Point) – amerykański aktor i reżyser telewizyjny.

Peter Weller

Imię i nazwisko	Peter Frederick Weller
Data i miejsce urodzenia	24 czerwca 1947 Stevens Point
Zawód	aktor, reżyser telewizyjny
Współmałżonek	Shari Stowe (od 2006)
Lata aktywności	od 1973

Peter Weller (2011 r.)

Odtwórca tytułowej roli oficera Alexa Jamesa Murphy’ego w sensacyjnym dramacie science fiction Paula Verhoevena RoboCop (1987), za którą był nominowany do Nagrody Saturn dla najlepszego aktora, i sequelu wyreżyserowanym przez Irvina Kershnera RoboCop 2 (1990)^[1]. Był nominowany do Oscara dla najlepszego filmu krótkometrażowego z udziałem aktorów za reżyserię 36–minutowego filmu telewizyjnego Partners (1993).

Życiorys

Urodził się w Stevens Point w stanie Wisconsin jako syn Dorothy Jean (z domu Davidson) i Fredericka Bradforda Wellera, prawnika, sędziego federalnego i zawodowego pilota helikoptera w United States Army^[2][3]. Wychowywał się w rodzinie katolickiej^[4]. Jego rodzina była pochodzenia angielskiego, niemieckiego, francuskiego i irlandzkiego^[5]. W wyniku pracy ojca w wojsku, Weller w dzieciństwie spędził wiele lat za granicą. Uczęszczał do szkół średnich w Heidelbergu. Jego rodzina mieszkała przez kilka lat w Niemczech Zachodnich, zanim ostatecznie przeniosła się do Teksasu, gdzie w 1965 ukończył Alamo Heights High School w San Antonio. Podczas studiów na Uniwersytecie Stanowym Północnego Teksasu, grał na trąbce w jednym z uniwersyteckich zespołów jazzowych. W 1970 zdobył tytuł Bachelor of Arts na wydziale teatralnym^[6]. W 1972 ukończył American Academy of Dramatic Arts w Nowego Jorku^[7].

Swoją karierę aktorską rozpoczął na Broadwayu w przedstawieniach: Patyki i kości Davida Rabe’a (1972) jako David, Kupiec wenecki Williama Szekspira (1973) w roli Tubala, Pełne koło Ericha Marii Remarque’a (1973) w reż. Otta Premingera jako rosyjski sierżant Mack i Summer Brave Williama Inge’a (1975) w roli Alana Seymoura^[8]. Grał także w produkcjach off-Broadwayowskich: Makbet (1974) jako Lennox^[9] czy Rebeliantka (Rebel Women, 1976) w roli porucznik Henry’ego Hitchcocka z udziałem Davida Dukesa, Johna Glovera, Mandy’ego Patinkina i Erica Robertsa, prezentowanej na Festiwalu Szekspirowskim w Nowym Jorku^[10].

Zebrał entuzjastyczne recenzje za rolę upadłego kierowcy ciężarówki Cliffa w spektaklu off-broadwayowskim Woolgatherer (1980)^[11][12]. W 1985 w Long Wharf Theatre w New Haven w Connecticut zagrał rolę Bricka w sztuce autorstwa Tennessee Williamsa Kotka na gorącym blaszanym dachu z Christine Lahti^[13][14], a także Stanleya w przedstawieniu Tramwaj zwany pożądaniem Tennessee Williamsa u boku Shirley Knight w Hartman Theatre^[15] w Columbus w Ohio. W 2006 Weller zagrał architekta Franka Lloyda Wrighta w sztuce Dom Franka w Goodman Theatre w Chicago^[16].

Po raz pierwszy wystąpił na małym ekranie w roli porucznika Fellowsa w dramacie ABC Człowiek bez kraju (The Man Without a Country, 1973) na podstawie opowiadania Edwarda Everetta Hale’a z Cliffem Robertsonem. Jego debiutem filmowym była postać stróża prawa w ostatnich latach Dzikiego Zachodu – Joe Le Forsa w westernie Richarda Lestera Butch i Sundance – Lata młodości (Butch and Sundance: The Early Days, 1979)^[17]. Następnie zagrał dramaturga off–broadwayowskiego Stevena Routledge’a w komedii romantycznej Sidneya Lumeta Co jest grane (Just Tell Me What You Want, 1980) z Ali MacGraw, Franka Hendersona w dramacie Alana Parkera Najwyższa stawka (Shoot the Moon, 1982) z Diane Keaton, Deke’a Cullovera w dramacie CBS Kobieta z Kentucky (Kentucky Woman, 1983) z Cheryl Ladd, komandora Josepha A. Hendrickssona w horrorze science fiction Tajemnica Syriusza (Screamers, 1995) na motywach opowiadania Philipa K. Dicka Druga odmiana. Rola pisarza Williama „Billa” Lee, który pracuje jako dezynfektor w dramacie psychologicznym Davida Cronenberga Nagi lunch (Naked Lunch, 1991) przyniosła mu nominację do Nagrody Genie dla najlepszego aktora pierwszoplanowego. Za rolę Dona Westa, klient Beckmana (Danny Huston) w niezależnym dramacie Ivans Xtc (2000) zdobył nominację do Independent Spirit Awards dla najlepszego aktora drugoplanowego. W serialu UPN Star Trek: Enterprise (2005) wystąpił w roli Johna Fredericka Paxtona.

Jego znaki rozpoznawcze to głęboki, niemal metaliczny głos i stalowoniebieskie oczy.

Filmografia

Jako aktor

Data	Tytuł	Rola
1973	The Man Without a Country	por. Fellows
1978	Mourning Becomes Electra	Peter
1979	Butch i Sundance – Lata młodości (Butch and Sundance: The Early Days)	Joe Le Fors
1980	Co jest grane (Just Tell Me What You Want)	Steven Routledge
1982	Najwyższa stawka (Shoot the Moon)	Frank Henderson
1983	Nieuchwytny wróg (Of Unknown Origin)	Bart Hughes
1983	Kentucky Woman	Deke
1984	Przygody Buckaroo Banzai. Przez ósmy wymiar (The Adventures of Buckaroo Banzai Across the 8th Dimension)	Buckaroo Banzai, M.D./neurochirurg, fizyk, muzyk
1984	Pierworodny (Firstborn)	Sam
1985	Winners	Julio
1986	Rozgrzeszenie (Apology)	Rad Hungate
1986	A Killing Affair	Baston Morris
1987	RoboCop	Alex Murphy/RoboCop
1987	Tunel (El Túnel)	Castel
1988	Błękitny gliniarz (Shakedown)	Roland Dalton
1989	Kocur (Cat Chaser)	George Moran
1989	Lewiatan (Leviathan)	Steven Beck
1990	Śledztwo na Rainbow Drive (Rainbow Drive)	Mike Gallagher
1990	Kobiety i mężczyźni (Women and Men)	Hobie
1990	RoboCop 2	Robocop/Alex J. Murphy
1991	Droga do ruiny (Road to Ruin)	Jack Sloan
1991	Nagi lunch (Naked lunch)	Bill Lee
1992	Pół na pół (Fifty/Fifty)	Jake Wyer
1993	Bar Zachodzącego Słońca (Sunset Grill)	Ryder Hart
1994	The New Age	Peter Witner
1995	Po tamtej stronie chmur (Al di là delle nuvole)	Roberto
1995	Fałszywy cel (Decoy)	Baxter
1995	Tajemnica Syriusza (Screamers)	Hendricksson
1995	Jej wysokość Afrodyta (Mighty Aphrodite)	Jerry Bender
1995	Present Tense, Past Perfect	Charles Routledge
1996	Schyłek lata (End of Summer)	Theo Remmington
1997	Ponad światem (Top of the World)	Ray Mercer
1998	I Guardiani del cielo	John Shannon
1999	Wróg mojego wroga (Diplomatic Siege)	Steve Mitchell
2000	Nosiciel (The Contaminated Man)	Joseph Müller
2000	Książę Ciemności: Prawdziwa historia Draculi (Dark Prince: The True Story of Dracula)	ojciec Stefan
2000	W mrokach nocy (Shadow Hours)	Stuart Chappell
2000	Ivansxtc	Don West
2000	Drugie dno (Falling Through)	Lou
2001	Napad (Styx)	Nelson
2002	Odyssey 5	Chuck Taggart
2003	Zjadacz grzechów (The Order)	Driscoll
2005	Cena uczuć (Undiscovered)	Wick Treadway
2005	Posejdon (The Poseidon Adventure)	kapitan Gallico
2005	Man of God	rabin

Jako reżyser

• Homicide: Life on the Street (1993-1999)
• Partners (1993)
• W złotej klatce (Gold Coast, 1997)
• Odyssey 5 (2002)

Jako aktor gościnnie

• Lou Grant (1977-1982) jako Donald Stryker
• 24 godziny (24, 2001) jako Christopher Henderson
• Star Trek: Enterprise (Enterprise, 2001-2005) jako John Frederick Paxton
• Tajniacy (The Handler, 2003-2004) jako Gerard
• Detektyw Monk (Monk, 2006) jako aktor grający kapitana Stottlemeyera w odcinku Pan Monk i aktor (Mr Monk and the actor)
• Dexter (2010) jako Stan Liddy, były policjant i tropiciel Dextera Morgana
• Synowie Anarchii (Sons of Anarchy, 2013) jako Charles Barosky (sezon 6)