Pchnięcie kulą

Pchnięcie kulą (lub rzut kulą^[1]) – konkurencja lekkoatletyczna, polegająca na wypchnięciu kuli jednorącz z koła o średnicy 2,135 m. Kobiety pchają kulą o masie 4 kg (juniorki młodsze 3 kg^[2]), mężczyźni – 7,26 kg, młodzicy 5 kg, juniorzy młodsi (16-17 lat) – 5 kg, juniorzy starsi (18-19 lat) – 6 kg. Kula przed wypchnięciem musi mieć kontakt z szyją zawodnika. Po wykonaniu pchnięcia zawodnik musi opuścić koło jego tylną częścią, w przeciwnym wypadku pchnięcie nie zostanie uznane. Ponadto kula musi paść w obszar wycinka koła o kącie 34,92 stopni.

Reprezentant Chińskiego Tajpej Chang Ming-huang podczas konkursu pchnięcia kulą rozegranego w ramach XII Halowych Mistrzostw Świata w Lekkoatletyce w Walencji (2008)

Stosowane są dwie podstawowe techniki pchnięcia kulą:

• z doskoku – zawodnik ustawia się tyłem do kierunku pchnięcia i wykonuje „doślizg” do progu, skręt biodra i wypchnięcie kuli,
• obrotowa – zawodnik wykonuje obrót (podobny do tego w rzucie dyskiem) zakończony wypchnięciem kuli.

Odległość mierzy się wzdłuż linii przechodzącej przez środek koła i ślad kuli, od wewnętrznej krawędzi progu do najbliższej krawędzi śladu.

Pchnięcie kulą jest w programie olimpijskim od pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich w 1896.

Ralph Rose wykonujący pchnięcie kulą, rok 1908

Rekordziści

mężczyźni

	wynik	zawodnik	państwo	data	miejsce
Rekord świata	23,56 m	Ryan Crouser	Stany Zjednoczone	27 maja 2023	Los Angeles
Rekord Europy	23,06 m	Ulf Timmermann	NRD	22 maja 1988	Chania
Rekord Polski	22,32 m	Michał Haratyk	Polska	28 lipca 2019	Warszawa
				2 sierpnia 2019	Cetniewo

kobiety

	wynik	zawodniczka	państwo	data	miejsce
Rekord świata	22,63 m	Natalja Lisowska	ZSRR	7 czerwca 1987	Moskwa
Rekord Europy	22,63 m	Natalja Lisowska	ZSRR	7 czerwca 1987	Moskwa
Rekord Polski	19,58 m	Ludwika Chewińska	Polska	26 czerwca 1976	Bydgoszcz

Najlepsi zawodnicy wszech czasów

mężczyźni

Poniższa tabela przedstawia listę 10 najlepszych kulomiotów w historii tej konkurencji (stan na 14 września 2024).

lp.	wynik	zawodnik	państwo	data	miejsce
1.	23,56 m	Ryan Crouser	Stany Zjednoczone	27 maja 2023	Los Angeles
2.	23,23 m	Joe Kovacs	Stany Zjednoczone	7 września 2022	Zurych
3.	23,12 m	Randy Barnes	Stany Zjednoczone	20 maja 1990	Westwood
4.	23,06 m	Ulf Timmermann	NRD	22 maja 1988	Chania
5.	22,98 m	Leonardo Fabbri	Włochy	14 września 2024	Bruksela
6.	22,91 m	Alessandro Andrei	Włochy	12 sierpnia 1987	Viareggio
7.	22,90 m	Tomas Walsh	Nowa Zelandia	5 października 2019	Doha
8.	22,86 m	Brian Oldfield	Stany Zjednoczone	10 maja 1975	El Paso
9.	22,75 m	Werner Günthör	Szwajcaria	23 sierpnia 1988	Berno
10.	22,67 m	Kevin Toth	Stany Zjednoczone	19 kwietnia 2003	Lawrence

zobacz więcej na stronach World Athletics (ang.)

kobiety

Poniższa tabela przedstawia listę 10 najlepszych kulomiotek w historii tej konkurencji (stan na 10 sierpnia 2021).

lp.	wynik	zawodniczka	państwo	data	miejsce
1.	22,63 m	Natalja Lisowska	ZSRR	7 czerwca 1987	Moskwa
2.	22,45 m	Ilona Slupianek	NRD	11 maja 1980	Poczdam
3.	22,32 m	Helena Fibingerová	Czechosłowacja	20 sierpnia 1977	Nitra
4.	22,19 m	Claudia Losch	RFN	23 sierpnia 1987	Hainfeld
5.	21,89 m	Iwanka Christowa	Bułgaria	4 lipca 1976	Belmeken
6.	21,86 m	Marianne Adam	NRD	23 czerwca 1979	Lipsk
7.	21,76 m	Li Meisu	Chiny	23 kwietnia 1988	Shijiazhuang
8.	21,73 m	Natalja Achrimienko	ZSRR	21 maja 1988	Leselidze
9.	21,69 m	Wita Pawłysz	Ukraina	20 sierpnia 1998	Budapeszt
10.	21,66 m	Sui Xinmei	Chiny	9 czerwca 1990	Pekin

zobacz więcej na stronach World Athletics (ang.)

Rekordziści w hali

mężczyźni

	wynik	zawodnik	państwo	data	miejsce
Rekord świata	22,82 m	Ryan Crouser	Stany Zjednoczone	24 stycznia 2021	Fayetteville
Rekord Europy	22,55 m	Ulf Timmermann	NRD	11 lutego 1989	Senftenberg
Rekord Polski	22,00 m	Konrad Bukowiecki	Polska	15 lutego 2018	Toruń

kobiety

	wynik	zawodniczka	państwo	data	miejsce
Rekord świata	22,50 m	Helena Fibingerová	Czechosłowacja	19 lutego 1977	Jablonec nad Nysą
Rekord Europy	22,50 m	Helena Fibingerová	Czechosłowacja	19 lutego 1977	Jablonec nad Nysą
Rekord Polski	19,26 m	Krystyna Zabawska	Polska	21 lutego 1999	Spała

Najlepsi zawodnicy wszech czasów w hali

mężczyźni

Poniższa tabela przedstawia listę 10 najlepszych kulomiotów w hali w historii tej konkurencji (stan na dzień 1 marca 2024 roku).

	wynik	zawodnik	państwo	data	miejsce
1.	22,82 m	Ryan Crouser	Stany Zjednoczone	24 stycznia 2021	Fayetteville
2.	22,66 m	Randy Barnes	Stany Zjednoczone	20 stycznia 1989	Los Angeles
3.	22,55 m	Ulf Timmermann	NRD	11 lutego 1989	Senftenberg
4.	22,53 m	Darlan Romani	Brazylia	19 marca 2022	Belgrad
5.	22,40 m	Adam Nelson	Stany Zjednoczone	15 lutego 2008	Fayetteville
6.	22,37 m	Leonardo Fabbri	Włochy	11 lutego 2024	Liévin
7.	22,31 m	Tomas Walsh	Nowa Zelandia	3 marca 2018 19 marca 2022	Birmingham Belgrad
8.	22,26 m	Werner Günthör	Szwajcaria	8 lutego 1987	Magglingen
9.	22,23 m	Ryan Whiting	Stany Zjednoczone	23 lutego 2014	Albuquerque
10.	22,18 m	Christian Cantwell	Stany Zjednoczone	22 lutego 2008	Warrensburg

zobacz więcej na stronach World Athletics (ang.)

kobiety

Poniższa tabela przedstawia listę 10 najlepszych kulomiotek w hali w historii tej konkurencji (stan na 10 sierpnia 2021).

	wynik	zawodniczka	państwo	data	miejsce
1.	22,50 m	Helena Fibingerová	Czechosłowacja	19 lutego 1977	Jablonec nad Nysą
2.	22,14 m	Natalja Lisowska	ZSRR	7 lutego 1987	Penza
3.	21,60 m	Walentyna Fedjuszyna	ZSRR	28 grudnia 1991	Symferopol
4.	21,59 m	Ilona Slupianek	NRD	24 stycznia 1979	Berlin
5.	21,46 m	Claudia Losch	RFN	4 lutego 1986	Zweibrücken
6.	21,26 m	Ines Müller	NRD	24 lutego 1985	Berlin
		Natalja Achrimienko	ZSRR	24 stycznia 1987	Leningrad
8.	21,23 m	Margitta Pufe	NRD	26 lutego 1978	Senftenberg
9.	21,15 m	Irina Korżanienko	Rosja	18 lutego 1999	Moskwa
10.	21,10 m	Sui Xinmei	Chiny	3 marca 1990	Pekin

zobacz więcej na stronach IAAF (ang.)

Polscy kulomioci

Osobna strona: Kategoria:Polscy kulomioci.

mężczyźni

• Józef Baran-Bilewski
• Zygmunt Heljasz – rekordzista świata: 16,05 m w 1932,
• Mieczysław Łomowski
• Tadeusz Krzyżanowski
• Józef Auksztulewicz
• Alfred Sosgórnik
• Eugeniusz Kwiatkowski
• Władysław Komar – mistrz olimpijski z Monachium (1972)
• Edmund Antczak
• Mieczysław Bręczewski
• Mieczysław Kropelnicki
• Janusz Gassowski
• Edward Sarul – mistrz świata (Helsinki (1983))
• Helmut Krieger
• Eugeniusz Bałło
• Piotr Perżyło
• Leszek Śliwa
• Tomasz Majewski – dwukrotny mistrz olimpijski z Pekinu (2008) oraz Londynu (2012),
• Jakub Giża
• Krzysztof Krzywosz
• Mateusz Mikos
• Krzysztof Brzozowski
• Jakub Szyszkowski
• Konrad Bukowiecki
• Michał Haratyk aktualny rekordzista Polski (22,32 m)
• Szymon Mazur
• Leszek Gajdziński

kobiety

• Halina Konopacka
• Sonia Lewin
• Genowefa Cejzik
• Wanda Jasieńska
• Wanda Flakowicz
• Magdalena Breguła
• Ludwika Chewińska
• Beata Habrzyk
• Małgorzata Wolska
• Krystyna Zabawska
• Katarzyna Żakowicz
• Magdalena Sobieszek

Polscy medaliści wielkich imprez

złote medale

• Władysław Komar – Igrzyska Olimpijskie, Monachium 1972
• Edward Sarul – Mistrzostwa Świata, Helsinki 1983
• Michał Hodun – Mistrzostwa Europy Juniorów, Grosseto 2001
• Krystyna Zabawska – Igrzyska Frankofońskie, Ottawa 2001
• Jakub Giża – Gimnazjada, Caen 2002
• Tomasz Majewski – Uniwersjada, Izmir 2005
• Jakub Giża – Młodzieżowe Mistrzostwa Europy, Debreczyn 2007
• Tomasz Majewski – Igrzyska Olimpijskie, Pekin 2008
• Tomasz Majewski – Halowe Mistrzostwa Europy, Turyn 2009
• Tomasz Majewski – Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce, Barcelona 2010
• Tomasz Majewski – Igrzyska Olimpijskie, Londyn 2012
• Konrad Bukowiecki – Olimpijski Festiwal Młodzieży Europy, Utrecht 2013
• Jakub Szyszkowski – Młodzieżowe Mistrzostwa Europy, Tampere 2013
• Jakub Szyszkowski – Mistrzostwa Europy Wojskowych, Warendorf 2013
• Konrad Bukowiecki – Mistrzostwa Świata Juniorów, Eugene 2014
• Konrad Bukowiecki – Igrzyska Olimpijskie Młodzieży, Nankin 2014
• Konrad Bukowiecki – Mistrzostwa Europy Juniorów, Eskilstuna 2015
• Konrad Bukowiecki – Mistrzostwa Świata Juniorów, Bydgoszcz 2016
• Konrad Bukowiecki – Halowe Mistrzostwa Europy, Belgrad 2017
• Konrad Bukowiecki – Młodzieżowe Mistrzostwa Europy, Bydgoszcz 2017

srebrne medale

• Witold Gerutto – Akademickie Mistrzostwa Świata, Monte Carlo 1939
• Anna Cieślewicz – Światowe Igrzyska Studentów UIE, Praga 1947
• Edmund Piątkowski – Światowe Igrzyska Studentów UIE, Helsinki 1962
• Jarosław Grabowski – Europejskie Igrzyska Juniorów, Warszawa 1964
• Władysław Komar – Europejskie Igrzyska Halowe, Madryt 1968
• Władysław Komar – Halowe Mistrzostwa Europy, Grenoble 1972
• Ludwika Chewińska – Halowe Mistrzostwa Europy, Rotterdam 1973
• Władysław Komar – Halowe Mistrzostwa Europy, Mediolan 1978
• Andrzej Krawczyk – Olimpijskie Dni Młodzieży Europy, Valkenswaard 1993
• Krystyna Zabawska – Halowe Mistrzostwa Świata, Maebashi 1999
• Tomasz Chrzanowski – Mistrzostwa Europy Juniorów, Ryga 1999
• Magdalena Sobieszek – Mistrzostwa Świata Juniorów Młodszych, Sherbrooke 2003
• Jakub Giża – Mistrzostwa Świata Juniorów, Grosseto 2004
• Krystyna Zabawska – Halowe Mistrzostwa Europy, Madryt 2005
• Krzysztof Brzozowski – Mistrzostwa świata juniorów młodszych, Bressanone 2009
• Tomasz Majewski – Mistrzostwa Świata w Lekkoatletyce, Berlin 2009
• Szymon Mazur – Mistrzostwa świata juniorów młodszych, Cali 2015
• Michał Haratyk – Mistrzostwa Europy, Amsterdam 2016

brązowe medale

• Halina Konopacka – Światowe Igrzyska Kobiet, Göteborg 1926
• Wanda Flakowicz – Mistrzostwa Europy, Wiedeń 1938
• Edward Adamczyk – Światowe Igrzyska Studentów UIE, Praga 1947
• Alfred Sosgórnik – Mistrzostwa Europy, Belgrad 1962
• Władysław Komar – Mistrzostwa Europy, Budapeszt 1966
• Władysław Komar – Europejskie Igrzyska Halowe, Praga 1967
• Władysław Komar – Mistrzostwa Europy, Helsinki 1971
• Leszek Gajdziński – Uniwersjada, Moskwa 1973
• Mieczysław Bręczewski – Mistrzostwa Europy Juniorów, Duisburg 1973
• Władysław Komar – Halowe Mistrzostwa Europy, San Sebastián 1977
• Tomasz Chrzanowski – Mistrzostwa Świata Juniorów, Santiago de Chile 2000
• Katarzyna Żakowicz – Uniwersjada, Pekin 2001
• Leszek Śliwa – Młodzieżowe Mistrzostwa Europy, Amsterdam 2001
• Krystyna Zabawska – Igrzyska Dobrej Woli, Brisbane 2001
• Leszek Śliwa – Światowe Igrzyska Wojskowych, Katania 2003
• Magdalena Sobieszek – Europejski Festiwal Młodzieży, Paryż 2003
• Magdalena Sobieszek – Mistrzostwa Europy Juniorów, Kowno 2005
• Magdalena Sobieszek – Uniwersjada, Bangkok 2007
• Tomasz Majewski – Halowe Mistrzostwa Świata, Walencja 2008
• Krzysztof Krzywosz – Uniwersjada, Belgrad 2009
• Mateusz Mikos – Młodzieżowe Mistrzostwa Europy, Kowno 2009
• Tomasz Majewski – Mistrzostwa Europy, Zurych 2014

Polscy finaliści olimpijscy (1-8)

mężczyźni

• 1. Władysław Komar 21,18 1972
• 1. Tomasz Majewski 21,51 2008
• 1. Tomasz Majewski 21,89 2012
• 4. Mieczysław Łomowski 15,43 1948
• 6. Alfred Sosgórnik 17,57 1960
• 6. Władysław Komar 19,28 1968
• 6. Tomasz Majewski 20,72 2016

kobiety

• 5. Krystyna Zabawska 19,18 2000
• 6. Krystyna Zabawska 18,64 2004

Polscy finaliści mistrzostw świata (1-8)

mężczyźni

• 1. Edward Sarul 21,39 1983
• 2. Tomasz Majewski 21,91 2009
• 5. Tomasz Majewski 20,87 2007
• 6. Tomasz Majewski 20,98 2013
• 6. Tomasz Majewski 20,82 2015
• 6. Konrad Bukowiecki 21,46 2019

kobiety

• 6. Krystyna Zabawska 18,62 2003
• 8. Krystyna Zabawska 17,83 1997
• 8. Krystyna Zabawska 18,12 1999

Polacy w dziesiątkach światowych tabel rocznych

Zobacz multimedia związane z tematem: Pchnięcie kulą

Zobacz hasło pchnięcie kulą w Wikisłowniku

Mężczyźni

Kobiety

1932 – 4. Zygmunt Heljasz, 16,05 1933 – 3. Zygmunt Heljasz, 15,94 1934 – 6. Zygmunt Heljasz, 15,84 1938 – 7. Witold Gerutto, 15,87 1961 – 7. Alfred Sosgórnik, 18,58 1963 – 3. Alfred Sosgórnik, 19,24 1963 – 9. Władysław Komar, 18,81 1964 – 3. Władysław Komar, 19,50 1966 – 6. Władysław Komar, 19,61 1970 – 6. Władysław Komar, 20,22 1971 – 5. Władysław Komar, 20,55 1972 – 7. Władysław Komar, 21,18 1974 – 9. Władysław Komar, 21,19 1977 – 8. Władysław Komar, 20,70 1983 – 3. Edward Sarul, 21,68 2007 – 10. Tomasz Majewski, 20,87 2008 – 5. Tomasz Majewski, 21,51 2009 – 2. Tomasz Majewski, 21,95 2010 – 8-9. Tomasz Majewski, 21,44 2011 – 8. Tomasz Majewski, 21,60 2012 – 3. Tomasz Majewski, 21,89

1928 – 8. Halina Konopacka, 10,95 1930 – 10. Sonia Lewin, 11,48 1931 – 9. Wanda Jasieńska, 11,65 1932 – 7. Wanda Jasieńska, 12,00 1934 – 9. Jadwiga Wajsówna, 12,09 1935 – 9-10. Genowefa Cejzik, 11,85 (h) 1935 – 9-10. Jadwiga Wajsówna, 11,85 1936 – 6. Genowefa Cejzik, 12,14 (h) 1936 – 7. Jadwiga Wajsówna, 12,12 1938 – 4. Wanda Flakowicz, 13,21 1938 – 9. Genowefa Cejzik, 12,56 (h) 1939 – 9. Wanda Flakowicz, 12,73 1950 – 7. Magdalena Breguła, 13,50 1971 – 10. Ludwika Chewińska, 18,08 1972 – 8. Ludwika Chewińska, 19,06 1973 – 9. Ludwika Chewińska, 18,82 1998 – 6. Krystyna Zabawska, 19,24 1999 – 9. Krystyna Zabawska, 19,26

Polacy w rankingu Track and Field News

Mężczyźni

Kobiety

1960: 10. Alfred Sosgórnik 1961: 5. Alfred Sosgórnik 1962: 8. Alfred Sosgórnik 1963: 3. Alfred Sosgórnik 1963: 9. Władysław Komar 1964: 5. Władysław Komar 1965: 8. Alfred Sosgórnik 1966: 8. Władysław Komar 1968: 9. Władysław Komar 1970: 6. Władysław Komar 1971: 4. Władysław Komar 1972: 2. Władysław Komar 1974: 9. Władysław Komar 1977: 5. Władysław Komar 1978: 10. Władysław Komar 1983: 1. Edward Sarul 1988: 7. Helmut Krieger 2006: 10. Tomasz Majewski 2007: 7. Tomasz Majewski 2008: 1. Tomasz Majewski 2009: 2. Tomasz Majewski 2010: 4. Tomasz Majewski 2011: 7. Tomasz Majewski 2012: 2. Tomasz Majewski 2013: 6. Tomasz Majewski 2014: 6. Tomasz Majewski 2015: 9. Tomasz Majewski 2016: 6. Konrad Bukowiecki 2016: 8. Tomasz Majewski

1973: 10. Ludwika Chewińska 1974: 7. Ludwika Chewińska 1997: 9. Krystyna Zabawska 1998: 7. Krystyna Zabawska 1998: 9. Katarzyna Żakowicz 1999: 4. Krystyna Zabawska 2000: 5. Krystyna Zabawska 2002: 10. Krystyna Zabawska 2003: 8. Krystyna Zabawska 2004: 5. Krystyna Zabawska

Przypisy

1. Wojciech Lipoński: Encyklopedia sportów świata. Warszawa: 2001. Brak numerów stron w książce
2. JanuszJ. Rozum JanuszJ., Nowe przepisy IAAF [online], Polski Związek Lekkiej Atletyki [dostęp 2011-10-29] (pol.).

Kontrola autorytatywna (dyscyplina sportu):

• LCCN: sh85122085
• GND: 4165935-1
• BNCF: 16850
• NKC: ph241126
• J9U: 987007541351205171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: sports/shot-put
• Uppslagsverket Finland: Kulstoetning
• SNL: kulestøt