Halina Konopacka
polska lekkoatletka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Halina Konopacka, również Halina Konopacka-Matuszewska-Szczerbińska[1][2], właśc. imiona: Leonarda Kazimiera Konopacka[1] (ur. 26 lutego 1900 w Rawie Mazowieckiej, zm. 28 stycznia 1989 w Daytona Beach) – polska lekkoatletka, dyskobolka, pierwsza polska złota medalistka olimpijska. Dama Orderu Orła Białego.
 | ||||||||||||||||||||||
| Data i miejsce urodzenia |
26 lutego 1900 | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 stycznia 1989 | |||||||||||||||||||||
| Wzrost |
181 cm | |||||||||||||||||||||
.jpg){kind=small} | ||||||||||||||||||||||
| Dorobek medalowy | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Odznaczenia | ||||||||||||||||||||||
    | ||||||||||||||||||||||
.jpg)
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Urodziła się w Rawie Mazowieckiej w mieszczańskiej rodzinie Jakuba i Marianny z Raszkiewiczów Konopackich[3]. Ze strony matki miała przodków pochodzenia tatarskiego[4]. Wkrótce, wraz z rodzicami, zamieszkała w Warszawie przy ul. Grochowskiej 326[5][3]. Rodzina pasjonowała się sportem, głównie tenisem, w którego grał jej ojciec, siostra Czesława (ur. 1899) i brat Tadeusz (1895–1990), późniejszy piłkarz i lekkoatleta, instruktor Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego[1][5]. Całe rodzeństwo biegle mówiło też po francusku i rosyjsku[5]. Ukończyła żeńskie gimnazjum Cecylii Plater-Zyberkówny w Warszawie[1][5].
Karierę sportową rozpoczęła od narciarstwa. Przypadkiem, jako studentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Warszawskiego w 1919 trafiła do sekcji lekkoatletycznej AZS Warszawa[6], gdzie w 1923 wypatrzył ją francuski trener Maurice Baquet[3]. Przez całą karierę reprezentowała tylko AZS Warszawa. Uprawiała rzut dyskiem, rzut oszczepem, pchnięcie kulą, skok wzwyż i skok w dal. W 1924 świętowała zdobycie mistrzostwa Polski w rzucie dyskiem i pchnięciu kulą, a w 1926 ustanowiła pierwszy ze swoich rekordów świata w rzucie dyskiem – 34,15 m[7]. W tym samym roku na II Igrzyskach Kobiet w Göteborgu odniosła zwycięstwo wynikiem 37,71[8]. O jej wszechstronności świadczy 27 tytułów mistrzyni Polski zdobytych w kilku konkurencjach, między innymi w: rzucie dyskiem, pchnięciu kulą, pięcioboju, skoku w dal i rzucie oszczepem[9]. Również znakomicie grała w piłkę ręczną, jeździła konno, grała na fortepianie, pasjonowała się automobilizmem. Komentatorzy sportowi nadali jej przydomek „Czerbieta” (zbitek słów: „czerwona kobieta”), gdyż zwykle występowała w czerwonym berecie.
31 lipca 1928 podczas igrzysk olimpijskich w Amsterdamie ustanowiła rekord świata w rzucie dyskiem wynikiem 39,62 m i zdobyła pierwszy złoty medal olimpijski dla Polski[7]. W plebiscycie dziennikarzy sportowych została uznana za Miss Igrzysk w Amsterdamie[10]. Do końca swojej kariery nie została pokonana w rzucie dyskiem w żadnych zawodach. W 1931 wycofała się z czynnego życia sportowego[11]. Po zakończeniu kariery lekkoatletycznej grała w tenisa w barwach Lawn-Tenis Klubu w Agrykoli Warszawa[5]. W mikście z Czesławem Spychałą zdobyła brązowy medal narodowych mistrzostw Polski w latach 30. XX wieku[12]).
Laureatka Wielkiej Honorowej Nagrody Sportowej (1927 i 1928)[13]. Zwyciężczyni Plebiscytu „Przeglądu Sportowego” na najlepszego sportowca Polski w 1927 i 1928[6]. Działała też w strukturach sportowych. Członkini Zarządu Międzynarodowej Federacji Sportów Kobiecych, prezes Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej Kobiet[5].
Zajmowała się również poezją i malarstwem. Publikowała w „Wiadomościach Literackich” i „Skamandrze”, gdzie w 1926 opublikowany został jej pierwszy wiersz „Skrzypce”[5]. W 1929 wydano zbiór jej wierszy „Któregoś dnia”[5][7]. Po wojnie malowała głównie kompozycje kwiatowe, podpisując obrazy pseudonimem Helen George[9][11]. W 1935 została redaktorką naczelną dwutygodnika sportowego „Start”[5][8].
Gdy wybuchła II wojna światowa, we wrześniu 1939 towarzyszyła mężowi Ignacemu Matuszewskiemu przy ewakuacji złota Banku Polskiego, którą ten organizował i nadzorował[11]. Była kierowcą jednej z ciężarówek na trasie przez Rumunię nad Morze Czarne i dalej do Francji. Po klęsce Francji, wraz z mężem przez Hiszpanię dotarła w 1941 do Stanów Zjednoczonych. Udzielała się w nowojorskiej Polonii społecznie i kulturalnie, m.in. pracowała w Instytucie Józefa Piłsudskiego[5]. Po śmierci męża prowadziła szkółkę narciarską w Roslyn, a także projektowała damskie ubrania, prowadząc jednocześnie sklep konfekcyjny[5]. W Nowym Jorku mieszkała do 1959, a następnie w Sebastian na Florydzie[5][11].
Po wojnie odwiedziła Polskę trzykrotnie w 1958, 1970 i 1975[14].
Była dwukrotnie zamężna: z Ignacym Matuszewskim – od 20 grudnia 1928 (ślub zawarto w Rzymie[15]) do jego śmierci 3 sierpnia 1946[11], i z Jerzym Szczerbińskim – od 1949 do jego śmierci w 1959[9].
Zmarła w Daytona Beach[5][16]. 18 października 1990 jej prochy spoczęły na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kw. 67D-1-26)[11].
Rekordy życiowe
- rzut dyskiem 39,62 m
- rzut oszczepem 34,83 m
- pchnięcie kulą 11,33 m
- skok wzwyż 1,38 m
- skok w dal 5,12 m
Osiągnięcia
- IO w Amsterdamie: 1. miejsce w rzucie dyskiem
- Światowe Igrzyska Kobiet: 1926 – 1. m. w rzucie dyskiem, 3. m. w pchnięciu kulą oburącz, 5. m. w rzucie oszczepem oburącz, 1930 – 1. m. w rzucie dyskiem
- trzykrotna rekordzistka świata w rzucie dyskiem: 1926 – 34,15 m; 1927 – 39,18; 1928 – 39,62 m
- 27-krotna mistrzyni Polski w pchnięciu kulą, rzucie dyskiem, oszczepem, skoku wzwyż, 3-boju, 5-boju, sztafecie 4x75 m, 4x100 m, 4x200 m
- 23-krotna rekordzistka Polski
Ordery i odznaczenia
- Order Orła Białego (pośmiertnie, 6 listopada 2018)[17][18]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1989, nadany przez prezydenta RP na uchodźstwie)[19]
- Złoty Krzyż Zasługi (7 listopada 1929)[20]
- Srebrna Odznaka Orderu Zasługi PRL (1978, 50. rocznicę olimpijskiego zwycięstwa)
Upamiętnienie
- W 1999 została ustanowiona Wyższa Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki im. Haliny Konopackiej w Pruszkowie[21].
- W 2000 w pierwszej edycji Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie odsłonięto Gwiazdę Haliny Konopackiej.
- Była patronką Gimnazjum nr 2 w Rawie Mazowieckiej – jej rodzinnym mieście.
Zobacz też
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.