Pandora (instrument muzyczny)

Pandora – dawny instrument muzyczny wyposażony w pudło rezonansowe oraz struny, zakorzeniony w kulturach starożytnej Grecji i Rzymu^[1][2]; przodek instrumentów szyjkowych, m.in. europejskich lutni oraz instrumentów smyczkowych^[3][4].

Pandora

Klasyfikacja naukowa	321.321-6 Chordofon złożony
Klasyfikacja praktyczna	instrument szyjkowy, strunowy, szarpany
Podobne instrumenty	lutnia

Pandora miała mały, wypukły korpus, długą, wąską szyjkę (wg Atenajosa wykonywane z drewna namorzynowego^[5]) i trzy struny (o których liczbie wspomniał Juliusz Polluks w swoim Onomastikonie(inne języki)^[5])^[1]. Zachowane od IV wieku p.n.e. reliefy z terakoty i kamienia przedstawiają wizerunki kobiet i Erosa szarpiących struny pandory palcami lub – częściej – zarywających je plektronem^[4].

Prawdopodobnie instrument wywodzi się z łuku muzycznego, ponieważ nazwa pandora pochodzi od sumeryjskiego pan-tur, czyli „łuk mały” – terminu, którym Sumerowie określali ten instrument^[3]. Badacze dopatrują się bliższego czasowo powinowactwa również w kulturach asyryjskiej i kapadockiej^[1][3]. Z biegiem czasu pandora przenikała w głąb Europy, gdzie terminem tym zaczęto określać podobne instrumenty. Jeden z nich, podobny do cytary i wyposażony w 5 do 10 zdwojonych strun utrwalił się w XVI wieku pod nazwą bandora^[1].