Pałac Zamoyskich w Warszawie (ul. Nowy Świat)
Pałac Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pałac Zamoyskich, także kamienica Andrzeja hr. Zamoyskiego – zespół dwóch połączonych ze sobą budynków znajdujący się przy ul. Nowy Świat 67 i 69 w Warszawie.
nr rej. 362 z 1.07.1965 | |
Pałac Zamoyskich (2023) | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
ul. Nowy Świat 67/69 |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Kondygnacje |
5 |
Rozpoczęcie budowy |
1667 |
Ważniejsze przebudowy |
1744–1745, 1843–1846 |
Zniszczono | |
Odbudowano |
1948–1950 |
Pierwszy właściciel | |
Kolejni właściciele |
Franciszek Ksawery Branicki |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
52°14′14,374″N 21°01′03,083″E |
Historia
Od 1667 właścicielem posesji w tym rejonie był Jan Wielopolski. Wkrótce wybudował tu pałac i założył otaczający go ogród. W latach 1744–1745 na zlecenie spadkobierców Wielopolskiego dokonano przebudowy według projektu Piotra Hiża. Właścicielem budynku wkrótce stał się Franciszek Ksawery Branicki, który zlecił wykonanie prac renowacyjnych Szymonowi Bogumiłowi Zugowi.
W 1802 pałac kupiła Anna z Zamoyskich Sapieżyna. W budynku tym zamieszkał wtedy Stanisław Staszic; tu też zmarł w 1826. W 1839 posiadłość stała się własnością Andrzeja Zamoyskiego. Nowy właściciel w latach 1843–1846 dokonał jego przebudowy pod kierunkiem Henryka Marconiego, który nadał budowli okazałości. Jej fasadę zaakcentował tympanonem zdobionym płaskorzeźbami Pawła Malińskiego przedstawiającymi sceny mitologiczne.
19 września 1863, w okresie rozbiorów, z okna pałacu członkowie Żandarmerii Narodowej dokonali zamachu na przejeżdżającego Nowym Światem namiestnika carskiego Fiodora Berga. W odwecie pałac został splądrowany przez żołnierzy rosyjskich. Mienie mieszkańców zostało wyrzucone na bruk, przeniesione pod pobliski pomnik Mikołaja Kopernika i spalone[2]. Z mieszkania siostry Fryderyka Chopina Izabeli Barcińskiej wyrzucono fortepian kompozytora, co opisał Cyprian Kamil Norwid w wierszu Fortepian Szopena[3]. Zniszczeniu uległa też cenna biblioteka i przygotowane do druku prace mieszkającego w domu Zamoyskich orientalisty Józefa Szczepana Kowalewskiego[4].
Od 1867 w pałacu mieściła się siedziba Zarządu Inżynierii Warszawskiego Wojennego Okręgu.
W dwudziestoleciu międzywojennym w pałacu mieściło się Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (nr 69) oraz Główna Komenda Policji Państwowej (nr 67)[5].
Podczas obrony Warszawy w 1939, od 8 do 17 września[6], w budynku miało swoją siedzibę Dowództwo Obrony Warszawy, co upamiętnia tablica pamiątkowa z piaskowca wmurowana w 1950[7][8]. Pałac został uszkodzony w czasie nalotów Luftwaffe[9]. 17 września siedzibę dowództwa przeniesiono do gmachu Centrali PKO na rogu ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej[7].
Pałac ucierpiał również podczas powstania warszawskiego. Stanowił umocniony ośrodek oporu Niemców[10]. 23 sierpnia 1944 został zdobyty przez powstańców[11].
Pałac odbudowano w latach 1948–1950 ze zmianami według projektu Mieczysława Kuzmy[1]. Mieszczą się tam m.in. Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii i Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego[12].
W 2001, w 180. rocznicę urodzin Cypriana Kamila Norwida, na budynku umieszczono tablice pamiątkowe upamiętniające poetę i zniszczenie fortepianu Chopina.
Galeria
- Wejście główne
- Tablica na ścianie pałacu upamiętniająca zamach w 1863 i jego następstwa
- Tablica na ścianie pałacu upamiętniająca drugą siedzibę Dowództwa Obrony Warszawy we wrześniu 1939
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.