Oznaki rozpoznawcze rodzajów wojsk i służb

Oznaki rozpoznawcze rodzajów wojsk i służb – plakietki noszone przez wszystkich żołnierzy Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na prawym rękawie kurtek galowych, wyjściowych i służbowych oraz na płaszczach^[1].

Oznaki przedstawiają stylizowane symbole i barwy odpowiedniego rodzaju wojsk czy służby. Tłoczone były z tworzywa sztucznego na okrągłych, miękkich tarczach w odpowiednim kolorze rysunku i tła. Średnica – 70 mm^[2]. Oznaki noszone były na prawym rękawie kurtki wyjściowej, służbowej oraz płaszcza sukiennego na wysokości 6 cm poniżej wszycia rękawa^[3].

Z dniem 1 października 1989 roku żołnierze zawodowi przestali nosić oznaki rozpoznawcze rodzajów sił zbrojnych, wojsk i służb. Nie dotyczyło to oznak organizacyjnych 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej, 6 BPD, 7 Brygady Desantowej, jednostek podhalańskich oraz pododdziałów stołecznej Komendy Garnizonu^[4].

Opis oznak

Oznaka	Opis
	oznaka wojsk zmechanizowanych wóz pancerny barwy matowosrebrnej, obwódka żółta, tło granatowe[2]
	oznaka wojsk pancernych czołg ze skrzydłem husarskim barwy matowosrebrnej, obwódka pomarańczowa, tło czarne
	oznaka wojsk lotniczych samolot odrzutowy barwy matowosrebrnej z czerwono-białą szachownicą, obwódka matowosrebrna, tło niebieskie
	oznaka wojsk rakietowych i artylerii lufa działowa i rakieta barwy matowosrebrnej ułożone na krzyż, obwódka czerwona[1][5], tło zielone
	oznaka Wojskowej Służby Zdrowia czerwony krzyż na białym tle, wokół wieniec laurowy, obwódka niebieska, tło wiśniowe[1][6]
	oznaka Wojsk Obrony Powietrznej Kraju samolot, rakieta i antena radiolokacyjna barwy matowosrebrnej, obwódka matowosrebrna, tło niebieskie
	oznaka Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego, zespołów artystycznych i orkiestr wojskowych stylizowany słowik i harfa w barwach: złotożółto-czerwonej i białej, obwódka złotożółta, tło zgniłej zieleni[1][7]
	oznaka Wojsk Obrony Przeciwlotniczej dwie równoległe rakiety barwy matowosrebrnej, obwódka żółta, tło zielone
	oznaka służb technicznych pół koła zębatego i klucz francuski barwy matowosrebrnej, obwódka ciemnoczerwona, tło czarne
	oznaka wojsk chemicznych symbol promieniowania alfa, beta i gamma barwy złotożółtej, obwódka biała, tło czarne[1][8]
	oznaka wojsk łączności fale i błyskawica barwy matowosrebrnej, obwódka niebieska, tło czarne
	oznaka jednostki obrony terytorialnej dwa stylizowane karabinki[9] z nazwą miasta stacjonowania dowództwa jednostki np. „POZNAŃ”, „KATOWICE” barwy matowosrebrnej, obwódka żółta, tło granatowe
	oznaka Wojsk Obrony Wewnętrznej wóz pancerny barwy matowosrebrnej, obwódka ciemnoczerwona, tło granatowe
	oznaka służb kwatermistrzowskich fragment muru z cegieł barwy czerwonej, na którym dwa stylizowane skrzydełka barwy białej, zaś pośrodku złocisty kłos zboża, obwódka niebieska, tło wiśniowe[1][10]
	oznaka Wojskowej Służby Wewnętrznej dwa skrzyżowane miecze ostrzami ku dołowi barwy matowosrebrnej, litery: WSW również matowosrebrne, obwódka matowosrebrna, tło khaki
	oznaka sądownictwa wojskowego, prokuratury wojskowej i obsługi prawnej dwa miecze z nałożoną tarczą trójkątną, obwódka pomarańczowa, tło czerwone
	oznaka służby topograficznej stylizowana kula ziemska z siatką geograficzną i łatą geodezyjną, obwódka biała, tło czarne
	oznaka Wojsk Inżynieryjnych stylizowana wizerunek miny przeciwpancernej, obwódka czerwona, tło czarne
	oznaka rozpoznawcza 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Tadeusza Kościuszki Srebrny Orzełek 1 Dywizji Piechoty z napisem u dołu 1DZ, obwódka czarna, tło żółte
	oznaka rozpoznawcza 6 Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej W centralnej części emblematu znajduje się rozwinięta czasza spadochronu z opuszczonymi linkami i z pikującym „orłem lotników” pośrodku. Całość otoczona wieńcem z liści laurowych i dębu, obwódka biała, tło bordowe
	oznaka rozpoznawcza 7 Łużyckiej Dywizji Desantowej W centralnej części emblematu znajduje się kotwica otoczona wieńcem z liści laurowych, obwódka biała, tło niebieskie
	oznaka rozpoznawcza 5 Podhalańskiej Brygady Wojsk Obrony Wewnętrznej W centralnej części emblematu znajduje się szarotka otoczona wieńcem z liści laurowych, obwódka srebrna, tło bordowe

Zobacz też

• Mundur ludowego Wojska Polskiego
• Oznaki specjalistów wojsk lądowych i lotniczych
• Oznaki specjalistów marynarki wojennej
• Oznaka wyróżniająca „Przodujący Pododdział”
• Oznaka Szefa Kompanii

Przypisy

1. Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1943–2003; katalog zbioru falerystycznego; 3. s. 84–86.
2. Mieczysław Wełna: Odznaki i oznaki Ludowego Wojska Polskiego; katalog. s. 93–94.
3. Informator mundurowy dla żołnierzy niezawodowych (Mund 74/89). Warszawa: 1989, s. 43.
4. Tomasz Honkisz. Kronika. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 1i2/1990. s. 274.
5. Mieczysław Wełna, Odznaki i oznaki ... s. 93 podał, że obwódka jest pomarańczowa.
6. Mieczysław Wełna, Odznaki i oznaki ... s. 93 podał, że obwódka jest ciemnoniebieska, a tło amarantowe.
7. Mieczysław Wełna, Odznaki i oznaki ... s. 93 podał, że oznakę stanowi fantazyjna litera, a tło jest czarne.
8. Mieczysław Wełna, Odznaki i oznaki ... s. 93 podał, że jest to symbol liter greckich.
9. Mieczysław Wełna, Odznaki i oznaki ... s. 94 używa określenia „pistolety maszynowe”.
10. Mieczysław Wełna, Odznaki i oznaki ... s. 94 podał, że obwódka jest ciemnogranatowa, a tło amarantowe.

Bibliografia

• Mieczysław Wełna: Odznaki i oznaki Ludowego Wojska Polskiego; katalog. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-02954-5. Brak numerów stron w książce
• Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1943 – 2003; katalog zbioru falerystycznego; 3. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2004. ISBN 83-1109-816-6. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• O oznakach rozpoznawczych SZ PRL po rosyjsku.
• Oznaki Rodzajów Wojsk i Służb SZ PRL po polsku i angielsku.