W Polsce jest obecnie znany pod nazwą Order Najświętszej Marii Panny z Guadalupe[6][7]. Dawniej, podczas dwudziestolecia międzywojennego używano nazwy Order Najświętszej Marii Panny Gwadelupskiej[8], a na przełomie XIX i XX wieku – Order Guadalupy[9].
Trzy słowa napisane naokoło owalnego medalionu z portretem patronki umieszczonego w środku odznaki i gwiazdy orderowej – „Religión Independencia Union” (z hisz.Religia Niepodległość Jedność) – były dewizą orderu[4].
Okres 1. „Order Cesarski Guadalupe” (1822-1823)
Cesarz August z insygniami orderu
Ustanowiony 20 lutego 1822 pod nazwą Orden Imperial de Guadalupe przez cesarza Augustyna I Iturbide, władcę I Cesarstwa Meksyku, służył do nagradzania tych, których odwaga, talenty i cnoty obywatelskie przyczyniły się do uzyskania niepodległości i których działalność przyczyniła się do zwiększenia chwały i blasku Meksyku[1][10].
Dzielił się na trzy klasy:
I klasa – Krzyż Wielki (Gran Cruz), limitowany do 50 osób odznaczonych, odznaka mocowana za pomocą zawieszki w kształcie orła na koronie do wielkiej wstęgi i gwiazda orderowa na lewej piersi,
II klasa – Kawaler Numerariusz (Caballero de Numero), z liczbą odznaczonych ograniczoną do 100, odznaka na takiej samej zawieszce, wieszana na wstędze na szyi,
III klasa – Kawaler Supernumerariusz (Caballero Supernumerario), nadliczbowi odznaczeni według uznania wielkiego mistrza, nosili odznakę orderu przymocowaną do zawieszki bez korony, zawieszonej na wstążce przypinanej do lewej piersi[10].
Okres 2. „Order Meksykański Guadalupe” (1853-1855)
Generał Juan Almonte z komandorią orderu pod szyją
Prezydent Meksyku gen. Antonio López de Santa Anna przywrócił go 11 listopada 1853 pod zmienioną nazwą Orden Mexicana de Guadalupe. Miał stanowić wyróżnienie dla znamienitych obywateli poświęcających się dla dobra narodu. Otrzymał nowy wygląd i statuty wzorowane na hiszpańskich statutach Orderu Karola III, zmieniły się też nazwy dwóch niższych klas[1][11]:
II klasa – Komandor (Komandor), ograniczony do 100 krajowców, odznaka na wstędze na szyi,
III klasa – Kawaler (Caballero), nieograniczona liczba odznaczanych według uznania wielkiego mistrza, którzy nosili odznakę orderu przymocowaną na wstążce przypinanej do lewej piersi.
Limity odznaczonych nie dotyczyły obcokrajowców[11]. Wielkim Mistrzem był aktualnie urzędujący prezydent, któremu przysługiwał łańcuch orderowy[11]. Po obaleniu gen. Santa Anny w rewolucji ayutlańskiej pod przywództwem Juana Álvareza, order został zniesiony 12 października 1855 roku[1].
Okres 3. „Order Guadalupe” (1863-1867)
Cesarz Maksymilian w wielkiej wstędze orderu
Interwencja francuska i ustanowienie II Cesarstwa Meksyku wprowadziły na tron cesarski Maksymiliana I Habsburga. Jeszcze przed przybyciem władcy, cesarski rząd dekretem z 30 czerwca 1863 wznowił nadawanie orderu pod nową nazwą Orden de Guadalupe[1][12], ale odznaczono nim w tym roku jedynie dwóch cudzoziemskich dygnitarzy – ambasadora Francji w Meksyku oraz dowódcę francuskiego korpusu ekspedycyjnego. Po objęciu władzy cesarz zatwierdził order dekretem z 10 kwietnia 1865 roku. Utrzymano w nim wygląd insygniów z czasów republikańskich, ale ustanowiono nowe statuty i podział na pięć klas[1][13]:
II klasa – Wielki Oficer (Gran Oficial), maksymalnie 100 odznaczonych, odznaka na wstędze na szyi i gwiazda,
III klasa – Komandor (Komandor), ograniczony do 200 osób, odznaka na wstędze na szyi,
IV klasa – Oficer (Oficial), limitowany do 500 odznaczonych, odznaka na wstążce z rozetką, wieszana na lewej piersi,
V klasa – Kawaler (Caballero), z nieograniczoną liczbą odznaczonych, odznaka na wstążce bez rozetki, wieszana na lewej piersi.
Limity odznaczonych nie dotyczyły cudzoziemców. Wielkim Mistrzem był aktualnie panujący władca, któremu przysługiwał łańcuch orderowy[13]. Obalenie oraz egzekucja cesarza 19 czerwca 1867 i powstanie II Republiki Meksyku zniosło ostatecznie to odznaczenie w tym samym roku[1][2].
16. prezydent Meksyku José Mariano Salas z gwiazdą orderu na lewej piersiArcybiskup Pelagio Antonio de Labastida y Dávalos udekorowany pektorałem (krzyż na podwójnym łańcuszku), łańcuchem Naszyjnika Orderu Grobu Świętego, oraz gwiazdami Orderu Guadalupe (najbliżej lewego barku), Orderu Izabeli Katolickiej (poniżej) i Orderu Grobu Bożego (pod łańcuchem)
1864 – Juan Almonte, generał dywizji, marszałek dworu
1864 – José Mariano Salas, generał dywizji, Członek Rady Orderu
Hyginus Eugene Cardinale:Orders of Knighthood Awards and The Holy See – A historical, juridical and practical Compendium.Londyn:Van Duren,1983,s.190.(ang.).
Andrzej Krupa (red.): Encyklopedia wojskowa. Dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa. T. 2 (N-Ź), Wydawn. Nauk. PWN, 2007, s. 61
_-_ribbon_bar.gif){kind=small}
_-_ribbon_bar.gif){kind=small}
.jpg)
