Nowowola (gmina)

Nowowola (ros. Нововольская волость, lit. Novovolios valsčius) – dawna gmina wiejska (włość) istniejąca w latach 1861–1915 na Białostocczyźnie. Siedzibą gminy była Nowowola^[2].

Nowowola

Нововольская волость

gmina wiejska
1861–1915[1]
Państwo	Rosja
Obwód	gub. grodzieńska
Okręg	pow. sokólski
Siedziba	Nowowola
Data powstania	1861
Data likwidacji	1915
Populacja (1890) • liczba ludności	6103
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gromad	22
Liczba miejscowości	52
Położenie na mapie Rosji Nowowola
53°29′N 23°24′E

Imperium Rosyjskie

Gmina zbiorowa Nowowola powstała w wyniku reformy struktur administracyjnych państwa rosyjskiego w 1861 roku. Była częścią powiatu sokólskiеgo należącego (od 1843) do guberni grodzieńskiej. W 1890 roku gmina Nowowola obejmowała 52 miejscowości i zamieszkiwało ją 6103 osób^[2].

I wojna światowa

Podczas I wojny światowej gmina wraz z powiatem sokólskim należała do okupowanego przez Niemcy Ober-Ostu (w okręgu Białystok)^[3]. W przeciwieństwie do innych powiatów byłej guberni grodzieńskiej, gdzie w dużej mierze zachowano podział na rosyjskie gminy zbiorowe, powiat sokólski podległ kompletnej transformacji na szczeblu gminnym. Spośród jego oryginalnych 13 gmin zachowała się tylko jedna, a w ich miejsce utworzono 11 nowych gmin o zupełnie innych granicach^[4]. W związku z tym, gmina Nowowola została zniesiona, a jej obszar wszedł w skład nowo utworzonych gmin Sokolany, Janów i Sokółka oraz fragmentarnie Sidra^[5][6]. Podział ten zachowano, kiedy powiat sokólski przeszedł w sierpniu 1919 pod administrację polską^[7].

Przypisy

1. Gmina poza administracją polską.
2. Volosts and communes of 1890. St. Petersburg: Central Statistical Committee of the Ministry of Internal Affairs, 1892. - (Statistics of the Russian Empire).
3. Deutsche Arbeit in den Verwaltungsgebieten Kurland, Litauen und Bialystok-Grodno. Kowno (Verlag der Presseabteilung Ober Ost) 1917.
4. Befehl- und Verordnungsblatt des Oberbefehlshabers Ost (Dziennik rozkazów i rozporządzeń Głównodowodzącego Wschodu) Nr 1-96
5. Rocznik statystyki Rzeczypospolitej Polskiej. R. 1, 1920/21
6. Jemielity W. (2002). Podziały administracyjne powiatów sokólskiego i dąbrowskiego w latach 1919-2000. "Studia Łomżyńskie", 13, 2002, s. 119-146.
7. Dz.U. z 1919 r. nr 65, poz. 395

Bibliografia

• Волости и важнѣйшiя селенiя Европейской Россiи. Выпускъ V. – Изданiе Центральнаго Статистическаго Комитета, Санктпетербургъ, 1886.

Zobacz też

• gromada Nowowola