Nowaja (obwód miński)

Nowaja (biał. Новая; ros. Новая; do 30 lipca 1964 roku Pieciule) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeckim, w sielsowiecie Radoszkowice.

Nowaja

Новая

Państwo	Białoruś
Obwód	miński
Rejon	mołodecki
Sielsowiet	Radoszkowice
Populacja (2009) • liczba ludności	86[1]
Kod pocztowy	222333
Położenie na mapie obwodu mińskiego Nowaja
Położenie na mapie Białorusi Nowaja
Położenie na mapie Polski w 1939 Nowaja
54°12′08″N 27°12′28″E

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Pieciule

Historia

W czasach zaborów wieś i folwark w gminie Radoszkowice, w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1866 roku liczyła 159 mieszkańców w 15 domach (77 dusz rewizyjnych) oraz 14 mieszkańców w folwarku^[2].

W latach 1921–1945 wieś leżała w Polsce, w województwie wileńskim^{[uwaga 1]}, w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Radoszkowice.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 320 osób, 29 było wyznania rzymskokatolickiego a 291 prawosławnego. Jednocześnie 25 mieszkańców zadeklarowało polską a 295 białoruską przynależność narodową. Było tu 56 budynków mieszkalnych^[3]. W 1931 w 71 domach zamieszkiwało 380 osób^[4].

Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej w Radoszkowicach. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Krasnem i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Radoszkowicach^[5].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR^[6][7]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR^[8].

Przynależność państwowa i administracyjna

•  ? – 1917  Imperium Rosyjskie, gubernia wileńska, powiat wilejski
• 1917–1919  Rosyjska FSRR
• 1919–1920  Polska, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich, okręg wileński
• 1920–1921  Rosyjska FSRR
• 1921–1945^{[uwaga 2]}  Polska
  • województwo:
    • nowogródzkie (1921–1922)
    • Ziemia Wileńska (1922–1926)
    • wileńskie (od 1926)
  • powiat:
    • wilejski (1921–1927)
    • mołodeczański (od 1927)
• 1945–1991  ZSRR, Białoruska SRR
• od 1991  Białoruś

Uwagi

1. Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
2. de facto do 1939

Przypisy

1. Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
2. Bakszty, dobra, powiat wilejski, gmina Radoszkowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 84.
3. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 88.
4. Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 30.
5. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1270.
6. https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
7. okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03].
8. PiotrP. Eberhardt PiotrP., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.

Bibliografia

• Pieciule (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 70.
• Pieciule na mapie WIG
• Witold Sienkiewicz, Elżbieta Olczak: Dzieje Polski. Atlas ilustrowany. Warszawa: Demart SA, 2007. ISBN 978-83-7427-363-3. Brak numerów stron w książce