Niezapominajka polna (Myosotis arvensis (L.) Hill) – gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych[4]. Znana też jako niezapominajka pośrednia[5].
Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Zamknij
Gatunek pochodzenia śródziemnomorsko-irano-turańskiego. W Europie Środkowej pojawił się już w epoce brązu[6]. Szeroko rozprzestrzenił się po całym świecie. Obecnie poza Australią i Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach i na licznych wyspach. W Ameryce Północnej i Europie szeroko rozprzestrzeniony, na północy sięga po Grenlandię i archipelag Svalbard[7]. W Polsce pospolity na całym niżu i w niższych położeniach gór. We florze Polski ma status archeofita[6].
- Łodyga
- O wysokości 15–40 cm, pojedyncza lub rozgałęziona w dolnej części, wzniesiona lub pokładająca się, kanciasta, odstająco, szorstko owłosiona[6].
- Liście
- Odziomkowe na ogonkach, zebrane w rozetę, owalne. Zamierają podczas kwitnienia rośliny. Liście łodygowe siedzące, równowąskolancetowate[6].
- Liścienie
- Wyrastające na krótkich ogonkach, szerokojajowate, o lekko spłaszczonym i wciętym wierzchołku. Wyraźnie owłosione[8].
- Kwiaty
- Zebrane w gęsty, krótki i bezlistny sierpik o przylegająco owłosionej głównej osi i szypułkach kwiatów. Kielich o długości do 1,5 mm zbudowany z lancetowatych, haczykowato owłosionych działek. Korona początkowo różowa, potem niebieska. Ma krótką rurkę i 5 płatków o średnicy 2–4 mm. Wewnątrz korony znajdują się osklepki[6].
- Owoce
- Brunatne lub czarne, błyszczące, jajowate z ostrymi brzegami 3-graniaste rozłupki. Wyrastają na szypułce około 2–3 razy dłuższej od kielicha[8].
- Gatunki podobne
- Niezapominajka polna od innych gatunków niezapominajek odróżnia się mniejszymi kwiatami, pędami rozgałęziającymi się przy samej ziemi oraz szorstkimi i odstającymi włoskami. Ponadto wytwarza kwiaty nawet na najniżej położonych pędach bocznych, co wśród niezapominajek jest rzadkością[9]. Najbardziej podobne gatunki niezapominajek to niezapominajka piaskowa (Myosotis stricta) i niezapominajka pagórkowa (Myosotis ramosissima). Mają krótsze szypułki[6].
Kwiatostan
Kwiat
Owoc
Nasiono
Łodyga
- Rozwój
- Roślina jednoroczna, w sprzyjających warunkach także bylina, hemikryptofit. Kwitnie od kwietnia do października[10], zapylana jest przez owady (głównie pszczoły, muchówki i motyle), Nasiona rozsiewane są głównie przez wiatr (anemochoria), czasami jednak także przez zwierzęta – szorstkie nasiona mogą przyczepiać się do ich sierści (ektozoochoria). Jedna roślina wytwarza około 500 do 1000 nasion, które zachowują zdolność kiełkowania przez 2 lata[9]. Optymalna temperatura kiełkowanie wynosi 12-20 °C[8].
- Siedlisko
- Siedliska ruderalne i segetalne; nieużytki, ugory, tereny kolejowe, ścierniska, zręby i pola uprawne. Rośnie zarówno na lekkich, jak i ciężkich glebach[6]. Jest chwastem szczególnie w uprawach zbóż ozimych, rzepaku, buraków i kukurydzy[8]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Stellarietea mediae[11].
- Genetyka
- Liczba chromosomów 2n =52, (36,48, 54, 66). Tworzy mieszańce z niezapominajką leśną, n. pagórkową i n. piaskową[10].
- Korelacje międzygatunkowe
- Na niezapominajce polnej pasożytują niektóre gatunki grzybów: Golovinomyces cynoglossi wywołujący mączniaka prawdziwego, Entyloma fergussonii, Ramularia cerinthes emend grzybopodobny lęgniowiec Peronospora myosotidis wywołujący mączniaka rzekomego i żeruje pluskwiak Sehirus luctuosus[12].
Jest w uprawach dość częstym chwastem, ale zazwyczaj o małej szkodliwości. Na zaniedbanych uprawach może jednak silnie się rozmnożyć i stać się uciążliwa. Zapobiega się temu poprzez prawidłowe zabiegi agrotechniczne. Wiosenne bronowanie i jesienna podorywka łatwo usuwa siewki niezapominajki. Większe rośliny w uprawach można wyrwać ręcznie. Należy usuwać chwasty z nieużytków i terenów przylegających do pół uprawnych. Ważne jest, by materiał siewny pozbawiony był nasion chwastów, a kompost i obornik używane do nawożenia pól dobrze przefermentowane. W uprawach na niewielkich powierzchniach można ograniczyć ilość chwastów ściółkowaniem[9].
Jeśli jednak pojawi się w dużej ilości, należy ją zwalczać chemicznie. Jest wrażliwa na większość znajdujących się w herbicydach substancji czynnych. Zarejestrowano liczne preparaty przeznaczone do zwalczania maruny. Zwalczają one także liczne gatunki innych chwastów. Preparaty te zawsze należy stosować zgodnie z zaleceniami zawartymi na etykiecie preparatu i w odpowiedniej fazie rozwojowej, zarówno rośliny użytkowej jak i chwastu[9].
Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 365. ISBN 83-01-00129-1. Horst Klaaβen, Joachim Freitag: Profesjonalny atlas chwastów. Limburgerhof: BASF Aktiengeselschaft, 2004. Brak numerów stron w książce
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8. Brak numerów stron w książce Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
Identyfikatory zewnętrzne:
.jpg)
_sl9.jpg)
