Nicejskie wyznanie wiary – symbol ogłoszony w czasie pierwszego soboru powszechnego w Nicei (325 r.), w którym jako reakcję na tezy arianizmu, umieszczono wyznanie wiary w to, że Jezus Chrystus w swej naturze boskiej jest współistotny (gr. ὁμοούσιος, łac. consubstantialis) Ojcu.
Geneza symbolu
Głównym powodem ogłoszenia symbolu było pragnienie Ojców soboru nicejskiego, by, wobec kontrowersji ariańskiej, zdefiniować wiarę w Chrystusa – tak, by była ona zgodna z Pismem Świętym i Tradycją Kościoła powszechnego (gr. katholiké ekklesia). Obrony domagała się szczególnie prawda o Jezusie Bogu-człowieku, synu Maryi Dziewicy i Jego, polegającej na współistotności (gr. homousios), relacji do Boga Ojca[1][2].
W opracowaniu symbolu Ojcowie Soboru posłużyli się istniejącymi lokalnymi symbolami wiary, dodając do nich techniczne terminy, jak gr. ὁμοούσιος (homousios). Uważa się, że prototypem mogły być wyznania z dwóch ośrodków: Cezarei w Palestynie, z której pochodził Euzebiusz, prawa ręka cesarza Konstantyna, oraz Jerozolimy. Symbol jerozolimski, bardzo podobny do Symbolu nicejskiego, zachował się w katechezach dla katechumenów biskupa miasta, Cyryla (ok. 318-386)[3]. Katechezy te były głoszone już po Nicei (325 r.), ale wciąż nie ma w nich mowy o homousios, prawdopodobnie Cyryl Jerozolimski bał się skojarzeń tego terminu z ujęciami sabelianizmu[1][4][5].
Tekst symbolu
Ponieważ akta soboru nie zachowały się, tekst symbolu można znaleźć w pismach następujących ich uczestników:
- Euzebiusz z Cezarei, bliski współpracownik cesarza Konstantyna, na soborze siedział zawsze po prawicy tronu cesarskiego, i miał decydujący wpływ na redakcję Symbolu. Jego tekst przesłał swojej diecezji w Cezarei w Palestynie[6] w Liście do diecezjan (Epistola ad dioecesianos)[7].
- Atanazy Wielki (295–373) – był na soborze w wieku trzydziestu lat jako sekretarz biskupa Aleksandrii, Aleksandra. Ariusz, którego poglądy były omawiane i potępione na soborze, był księdzem tej właśnie diecezji[8]. Atanazy przesłał nicejski symbol wiary cesarzowi Jowianowi w liście: Epistula ad Iovianum imperatorem[9]. Zamieścił go również w dziele De decretis Nicaenae synodi, rozdz. 37, par.2[10].
Wczesnym świadkiem tekstu Symbolu jest też List 125,2 Bazylego Wielkiego (329–379)[11]. Natomiast tekst przekazany przez sobór chalcedoński nie jest uważany za wierny[12].
Łaciński tekst zachował się u Hilarego z Poitiers w De synodis, 84[13].
| Greka[10][12] | Łacina[14][15][12] | Polski[16] | |
|---|---|---|---|
Πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεόν, πατέρα παντοκράτορα, πάντων ὁρατῶν τε καὶ ἀοράτων ποιητήν, |
Credimus in unum Deum, Patrem omnipotentem, omnium visibilium et invisibilium factorem. |
Wierzymy w jednego Boga Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych. |
Recepcja
Termin odnoszący się do natury boskiej Chrystusa współistotny (gr. homoousios) spotkał się po Soborze z zastrzeżeniami ze strony pewnych biskupów, którzy w 341 r. wykorzystali synod zwołany przez cesarza Konstancjusza II w Antiochii, aby zaproponować Credo, które by unikało tego terminu[17].
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
