Cezarea (Izrael)
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cezarea (hebr. קיסריה, Kesarja) – wieś położona w Samorządzie Regionu Chof ha-Karmel, w dystrykcie Hajfa, w Izraelu.
 Akwedukt w Cezarei | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt | |
| Powierzchnia |
35 km² |
| Wysokość |
20 m n.p.m. |
| Populacja (2008) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Izraela  | |
 32°30′26″N 34°54′25″E | |
| Strona internetowa | |
Leży na równinie Szaron na wybrzeżu Morza Śródziemnego na północ od miasta Hadera, w otoczeniu miasta Or Akiwa, miasteczka Dżisr az-Zarka, kibucu Sedot Jam, oraz moszawu Bet Chananja. W wiosce zamieszkuje wielu izraelskich i międzynarodowych biznesmenów. Dlatego są tutaj osiedla luksusowych rezydencji, w tym rodziny Rotschildów, Arcadi Gaydamaka i innych.
Historycy wskazują, że Cezarea została zbudowana na ruinach miasta, w epoce hellenistycznej znanego jako Stratonospyrgos, gdyż założonego przez władcę Sydonu Stratona I. Prawdopodobnie początkowo znajdował się tutaj skład produktów rolniczych[1]. W 90 roku p.n.e. Stratonospyrgos zdobył Aleksander Jannaj, król Judei i arcykapłan z dynastii Hasmoneuszy. Powstał tutaj port morski, który odgrywał strategiczną rolę w państwie Machabeuszy. W 63 roku p.n.e. miasto zajęli Rzymianie, którzy ogłosili Stratonospyrgos autonomicznym miastem. W 6 roku n.e. miasto stało się siedzibą namiestników rzymskich w Judei (prokuratorów)[2].
Swoją współczesną nazwę Cezarea zawdzięcza Herodowi Wielkiemu, który nazwał miasto na cześć cesarza. W 22 roku rozpoczął on budowę głębokiego portu morskiego oraz wybudował magazyny, rynki, drogi, łaźnie miejskie i świątynie rzymskich bogów. Miasto było co pięć lat gospodarzem igrzysk, podczas których odbywały się walki gladiatorów oraz występy teatralne[3]. Cezarea odegrała także rolę w historii chrześcijaństwa. To właśnie tutaj znajdowała się siedziba rządów rzymskiego prefekta Judei Poncjusza Piłata. To właśnie tutaj Piotr Apostoł nawrócił rodzinę pierwszego poganina przyjmującego chrześcijaństwo – rodzinę Korneliusza. W Cezarei przez dwa lata był więziony Apostoł Paweł[2]. W 66 roku w Cezarei doszło do buntu ludności żydowskiej przeciwko panowaniu rzymskiemu w Judei. Wybuch powstania został sprowokowany przez Greków, którzy podczas szabatu ofiarowali w pogańskim obrządku ptaki przed wejściem do lokalnej synagogi. Starcia bardzo szybko rozprzestrzeniły się na cały kraj, doprowadzając do wybuchu wojny rzymsko-żydowskiej (66-73)[4]. Gdy Rzymianie stłumili powstanie i zburzyli Jerozolimę, wówczas nadmorska Cezarea stała się stolicą prowincji Palestyna[2]. Również w 135 roku, po stłumieniu powstania Bar-Kochby, Rzymianie torturowali i stracili w Cezarei rabina Akiva ben Josefa[2].
W III wieku żydowscy rabini zwolnili miasto od obowiązku wypełniania obowiązków prawa żydowskiego. Wynikało to z faktu, że większość mieszkańców Cezarei było nie-Żydami. W 325 cesarz Konstantyn I Wielki ze względu na poziom studiów teologicznych ogłosił je miastem chrześcijańskim[2]. Tu, po wygnaniu z Aleksandrii w 233 r., założył własną szkołę teologiczną Orygenes. Szkoła ta stała się bardzo głośna. Po jego śmierci, pozostawioną biblioteką zaopiekował się Pamfil (ok. 240-309), który przyczynił się do rozwoju Cezarei jako centrum nauk[5]. Okres rozkwitu Cezarei trwał także pod panowaniem Bizancjum. W owym czasie był to ważny ośrodek handlowy.
Okres dobrobytu zakończył się wraz z podbojem Palestyny przez Arabów. Cezarea była ostatnim palestyńskim miastem, które dopiero w 640 roku zostało podbite przez muzułmańskich najeźdźców. W 1101 zaniedbaną Cezareę zajęli krzyżowcy, ale w 1187 ponownie ją utracili. W 1191 siły angielskie i francuskie (III wyprawa krzyżowa) zdobyły twierdzę Akkę, a następnie pas nadmorski z Cezareą i Jaffą. Aby powstrzymać muzułmańskie ataki w 1251 wybudowano mury obronne z głęboką fosą. Nie zdołało to jednak powstrzymać armii egipskich Mameluków, którzy pod wodzą sułtana Bajbarsa w 1265 zdobyli i zburzyli miasto[6]. Następnie do XIX wieku Cezarea leżała w gruzach[7].
Współczesna osada została założona w 1884 przez muzułmanów z Bośni. Na starożytnych ruinach powstała wówczas mała wioska rybacka. Wielu tutejszych mieszkańców opuściło swoją wioskę, gdy wybudowana na początku XX wieku linia kolejowa ominęła szerokim łukiem Cezareę. Ostatni spis ludności przeprowadzony w 1948 w Palestynie, wykazał w Cezarei 1148 mieszkańców. Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny większość arabskich mieszkańców uciekła ze strachu przed pogromem ze strony żydowskich oddziałów Hagany. W lutym 1948 wioskę zajęli Żydzi. Wypędzono wówczas pozostałych arabskich mieszkańców, a ich domy wyburzono[8].
Wraz z powstaniem w 1948 niepodległego państwa Izrael, rodzina Rotschildów przekazała żydowskiemu państwu swoje ogromne dzierżawy gruntów w Palestynie. Wśród tych ziem znajdowały się także grunty w rejonie Cezarei. W 1952 powstała fundacja pod nazwą The Caesarea Edmond Benjamin de Rothschild Development Corporation (hebr.: החברה לפיתוח קיסריה אדמונד בנימין דה רוטשילד), której celem jest rozwój i promocja Cezarei. Baron Edmond James de Rothschild zastrzegł sobie, że nowa osada powstała w 1977 będzie rozwijać edukację, sztukę i kulturę dla dobra Izraela[9].
Centrum Kultury i Rekreacji Cezarei jest społecznym centrum osady, oferującym różnorodne formy działalności każdego dnia. Klub prowadzi grupy teatralne, zespoły taneczne i chór, oraz inne[10].
W Cezarei znajduje się Ralli Museum, w którym prezentowana jest duża kolekcja sztuki południowoamerykańskiej oraz kilka oryginałów Salvador Dalí. W ostatnich latach w Cezarei odbywa się coroczny Festiwal Jazzu, podczas którego występują najwyższej klasy muzycy jazzowi z całego świata.
W zachodniej części Cezarei znajduje się największe w Izraelu pole golfowe, posiadające 18 dołków. Działa tutaj The Caesarea Golf & Country Club[11].
Gospodarka wioski opiera się na rolnictwie i turystyce.
Tutejszą atrakcją są ruiny starożytnego miasta Cezarei Nadmorskiej. W utworzonym tutaj Parku Narodowym Cezarei można podziwiać starożytne ruiny. Na wschód od wejścia do miasta krzyżowców leży stylowa bizantyjska ulica z drzewami tamaryszkowymi. Pozostałości portu morskiego wybudowanego przez Heroda Wielkiego znajdują się obecnie 5 m pod wodą i są dostępne jedynie dla płetwonurków. Dobrze zachowały się portowe składy, świątynie rzymskie, część murów obronnych miasta oraz najstarszy amfiteatr w Izraelu. Został on odbudowany i może pomieścić 3500 widzów. W okresie letnim scena jest wykorzystywana do różnych spektakli i imprez organizowanych na otwartym powietrzu[12].
Przy wiosce przebiega autostrada nr 2. Aby na nią wjechać należy lokalną drogą pojechać w kierunku południowym, do położonego przy Porcie Hadera węzła drogowego autostrady nr 2 z drogą ekspresową nr 65. Z południowej części Cezarei wychodzi droga nr 651, którą jadąc w kierunku wschodnim, dojeżdża się do skrzyżowania z drogą ekspresową nr 4 i do strefy przemysłowej Cezarei. Ze środkowej części Cezarei wychodzi lokalna droga, którą można dojechać do położonego na wschodzie miasta Or Akiwa.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
