Modrzyk[5] (Porphyrio porphyrio) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae). Zasięg wyspowy, zasiedla południową Europę, zachodnią, południową i południowo-wschodnią Azję, Afrykę, Australię i Oceanię. W Europie zamieszkuje południową i wschodnią Hiszpanię, południową Francję, Sardynię oraz wybrzeże Morza Kaspijskiego. Jego biotop to wszystkie tereny wodno-błotne.
Odnotowano nieliczne stwierdzenia modrzyka w Polsce, ale zostały one uznane za pojawy niepewne bądź nienaturalne, a tym samym gatunek nie został wciągnięty na Listę awifauny krajowej[6]. Kilka razy pojawił się w Czechach. Pierwszy raz w 1884 w okolicach miasta Nové Hrady, potem w 1905 nieopodal jeziora Žehuňský rybník, w 1910 na jeziorze Nesyt, a w sierpniu 1957 w Jaroslavicach[7].
W języku maori modrzyk to pūkeko. Podgatunek z Samoa nazywany jest manuali'i, co w tym języku znaczy „przywódczy ptak”.
Wygląd
Ptak wielkości kury. Bardzo długie, czerwone palce i nogi. Cały czarny z wyjątkiem białych pokryw podogonowych. Czerwony dziób i płytka czołowa. „Policzki” i gardło opalizują na niebiesko. Stosunkowo mała głowa. Młode całe szare, z białym gardłem i jasnoczerwonymi dziobem i nogami. Ptaki podgatunku madagascariensis na grzbiecie opalizują na niebiesko, z podgatunku caspius z jaśniejszą głową.
Wymiary
długość ciała: 38–50 cm
rozpiętość skrzydeł: 90–100 cm
masa ciała: 520–1100 g
Jajo z kolekcji muzealnej
Zachowanie
Ogólnie jest roślinożerny. Zjada pędy lub ich części (pąki, liście, rdzenie łodyg) oraz korzenie roślin wodnych. Żywi się także owadami, mięczakami, a sporadycznie nawet małymi ptakami, gryzoniami i jaszczurkami. Dobrze radzi sobie podczas pływania i nurkowania. Kiedy się czymś zaniepokoi, pokazuje białe pokrywy podogonowe.
Lęgi
Do gniazdowania modrzyki gromadzą się na moczarach, w trzcinach, kępach sitowia na pastwiskach albo w wysokich i nieskoszonych trawach. Gniazdo jest podobne do gniazda łyski, ale nie tak staranne. Kilka samic składa jaja do jednego gniazda i razem je wysiadują przez 23–27 dni. Każda składa 3–6 plamkowanych, najwięcej w jednym gnieździe może być 12. Pisklęta są karmione przez 10–14 dni.
Modrzyk ciemny (P. p. melanotus), stan Wiktoria w Australii
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) za modrzyka uznaje tylko podgatunek nominatywny, a pozostałe wyodrębnia do pięciu osobnych gatunków: P. madagascariensis, P. poliocephalus, P. indicus, P. pulverulentus i P. melanotus[3]. Podobne ujęcie systematyczne stosują autorzy Clements Checklist of Birds of the World[8].
IUCN uznaje modrzyka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2015 roku organizacja Wetlands International szacowała liczebność światowej populacji na 780000 – 2910000 osobników. Globalny trend liczebności populacji nie jest znany; BirdLife International ocenia trend populacji europejskiej jako fluktuujący[4].
Taylor, B.:Purple Swamphen (Porphyrio porphyrio).[w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line].Lynx Edicions, Barcelona,2020.[dostęp 2020-04-01].
Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow, Ptaki Europy, Warszawa: Świat Książki, 2007.
David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni:Ptaki. Encyklopedia.Warszawa:Wydawnictwo Naukowe PWN,2009. ISBN978-83-01-15733-3. Brak numerów stron w książce
