Mniej niż zero (Lady Pank)

Mniej niż zero – drugi singel zespołu Lady Pank, pierwszy pochodzący z debiutanckiego albumu Lady Pank. Kompozytorem utworu jest Jan Borysewicz, a autorem tekstu – Andrzej Mogielnicki.

Ten artykuł dotyczy Mniej niż zero, singla z pierwszej płyty zespołu Lady Pank. Zobacz też: Mniej niż zero – strona ujednoznaczniająca.

Mniej niż zero

Wykonawca singla z albumu Lady Pank
Lady Pank
Strona B	Pokręciło mi się w głowie
Wydany	1983
Nagrywany	1982
Gatunek	rock, nowa fala
Długość	3:56
Wydawnictwo	Tonpress (S-458)
Format	7"
Kompozytor	Jan Borysewicz
Twórca tekstu	Andrzej Mogielnicki
Singel po singlu
„Mała Lady Punk” (1982) „Mniej niż zero” (1983) „Wciąż bardziej obcy” (1983)

Na singlu na stronie A znalazła się druga wersja tytułowego „Mniej niż zero”, a na stronie B – „Pokręciło mi się w głowie”^[1], także napisany przez duet Borysewicz–Mogielnicki.

Historia utworu

Utwór „Mniej niż zero” został nagrany po raz pierwszy jeszcze przed ukształtowaniem się składu zespołu. Pierwszą wersję piosenki zaśpiewał Jan Borysewicz. Pierwsza, hardrockowa wersja utworu^[2] nie spodobała się ani Borysewiczowi, ani Mogielnickiemu. Nowa wersja powstała krótko po dołączeniu do zespołu Pawła Mścisławskiego i Jarosława Szlagowskiego, którzy dodali nowe elementy do melodii^[3]. Kolejna nowa wersja „Mniej niż zero” powstała po dołączeniu do zespołu Janusza Panasewicza^[4]. Zgodnie z obiegową opinią, w celu stłumienia silnego gitarowego brzmienia z intro Panasewicz miał zagrać na grzebieniu fragment melodii^[3]. W rzeczywistości ten zabieg zaczął być wykorzystywany dopiero na koncertach, a w studiu nagraniowym fragment melodii zagrał na moogu asystent realizatora nagrań Mariusz Zabrodzki^[2]. W studiu wprowadzono także okrzyki, których ton podał Mogielnicki^[3]. Ostatnie okrzyki w piosence zostały chóralnie zaśpiewane a cappella^[2].

Tekst do „Mniej niż zero” powstał na początku 1983. Opisuje on historie ambitnego, młodego człowieka, który po wkroczeniu w dorosłość orientuje się, że jest wyłącznie nic nie znaczącym elementem społeczeństwa^[4]. Premiera piosenki miała odbyć się w kwietniu tego samego roku, lecz ze względu na fragment „zaliczona matura na pięć” zdecydowano się na przesunięcie premiery o miesiąc^[5]. W 2012 utwór został wykorzystany w telewizyjnym spocie reklamującym Bank Millenium^[6].

Utwór a śmiertelne pobicie Przemyka

Utwór ten był analizowany przez Departament II MSW. W opracowaniu wskazywano, że piosenka zawiera treści, które mogą być interpretowane jako protest song przeciwko śmiertelnemu pobiciu w maju Grzegorza Przemyka (zwracano szczególnie uwagę na fragmenty „Twoje miejsce na Ziemi tłumaczy / Zaliczona matura na pięć” oraz „Są tacy – to nie żart, / dla których jesteś wart / Mniej niż zero”)^[7]. Ustalono, że „Mniej niż zero” powstało miesiąc przed pobiciem Przemyka, przez co nie mógł stanowić reakcji muzyków na jego śmierć^[7]. Mogielnicki przyznał, że był obserwowany przez SB^[8].

Wokalista Lady Pank Janusz Panasewicz stwierdził, że „Mniej niż zero” jest komentarzem zespołu wobec pobicia Grzegorza Przemyka^[9].

Wystąpienia

31 grudnia 2024 utwór został zaprezentowany telewidzom stacji Polsat podczas Sylwestrowej Mocy Przebojów organizowanej w Toruniu^[10].

„Mniej niż zero” na LP Trójki

Utwór „Mniej niż zero” zadebiutował na Liście przebojów Programu Trzeciego 21 maja 1983 roku i utrzymywał się w zestawieniu przez 13 tygodni^[11]. Po tym, gdy na pogrzebie Przemyka młodzież zaczęła śpiewać tę piosenkę, SB zdecydowało się na zdjęcie utworu z listy radiowej Trójki^[5]. Później utwór kilka razy znalazł się na liście^[11].

Notowania

Notowanie	57	58	59	60	61	62	63	64	65–66	67	68	69	151	200	250	302	666	1509s[a]
Pozycja na liście	24	2	2	2	1	1	1	1	4	4	7	16	15	20	27	37	40	20
Trend	N	+22	0	0	1	0	0	0	−3	0	−3	−9	N	0	0	0	0	0

Źródło: Lista przebojów Programu Trzeciego^[11].

„Mniej niż zero” na albumach Lady Pank

• 1983: Lady Pank
• 1985: Drop Everything^[b]
• 1990: The Best of Lady Pank
• 1992: Lady Pank ’81–’85
• 1994: Trójka Live!
• 1995: Mała wojna – akustycznie
• 1995: Gold
• 1997: W transie
• 1999: Koncertowa^[c]
• 2000: Złote przeboje
• 2002: Besta besta
• 2004: The Best – Zamki na piasku
• 2012: Symfonicznie^[d]

Twórcy

• Jan Borysewicz – gitara solowa, chór
• Janusz Panasewicz – śpiew, chór
• Paweł Mścisławski – bas, chór
• Edmund Stasiak – gitara, chór
• Jarosław Szlagowski – perkusja, chór

Uwagi

1. Sylwestrowe wydanie specjalne (31 grudnia 2010).
2. Wersja anglojęzyczna „Minus zero”.
3. Wersja koncertowa.
4. Wersja symfoniczna.