Primera División

Primera División (zwana także LaLiga EA Sports od nazwy sponsora) – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich w Hiszpanii, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1929 i zarządzana przez Liga de Fútbol Profesional (LFP), a wcześniej przez Królewską Hiszpańską Federację Piłki Nożnej (RFEF). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 20 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Hiszpanii, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Segunda División (II ligi hiszpańskiej).

Ten artykuł dotyczy najwyższej hiszpańskiej ligi piłki nożnej. Zobacz też: inne rozgrywki o tej nazwie.

Primera División

La Liga

2024/2025
Państwo	Hiszpania
Dyscyplina	piłka nożna
Organizator rozgrywek	LFP
Data założenia	1929
Założyciel	Królewska Hiszpańska Federacja Piłki Nożnej
Sponsor tytularny	EA Sports
Rozgrywki
Liczba drużyn	20
Zwycięzca	Mistrz Hiszpanii
Niższy poziom ligowy	Segunda División
Puchary	Puchar Króla Superpuchar Hiszpanii
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	FC Barcelona (1929)
Obecny zwycięzca	Real Madryt (2023/24)
Najwięcej zwycięstw	Real Madryt (36)
Strona internetowa

Historia

Mistrzostwa Hiszpanii w piłce nożnej rozgrywane są od 1929 roku. Niejednokrotnie zmieniał się format rozgrywek. W 1929 została założona Primera División, rozgrywki której wystartowały po raz pierwszy w sezonie 1929^[1]. Inną nazwą hiszpańskiej ligi jest La Liga. Na początku sezonu 2008/2009 Primera División zmieniła nazwę na Liga BBVA, ze względu na pozyskanie sponsora – banku BBVA. W 2016 skończyła się umowa banku BBVA z LFP, co spowodowało poszukiwania nowego sponsora. Został nim bank Santander, dzięki czemu liga otrzymała nazwę LaLiga Santander. W 2023 roku sponsorem tytularnym zostało EA Sports^[2].

System rozgrywek

Obecny format ligi obowiązuje od sezonu 1929. Po przerwie spowodowanej działaniami wojennymi w latach 1936–1939, w sezonie 1939/1940 reaktywowano obecną formułę rozgrywek.

Rozgrywki składają się z 38 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 1997/1998 w lidze występuje 20 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 10 do 22. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1993/1994 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Hiszpanii w piłce nożnej. Mistrz Hiszpanii, podobnie jak drużyna z drugiego i trzeciego miejsca zdobywa prawo gry w Lidze Mistrzów UEFA. Czwarta drużyna zdobywa prawo uczestniczenia w fazie Play-off Ligi Mistrzów. Piąta oraz szósta drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Króla startuje w fazie grupowej Lidze Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie miejsce w pierwszej czwórce – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Europy otrzymuje również siódma drużyna klasyfikacji końcowej. Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do Segunda División. Trzeci zespół od końca, po zakończeniu rozgrywek rozgrywa mecze barażowe z trzecim zespołem Segunda División o pozostanie w lidze.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności, w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności za pomocą losowania.

W Primera División każdy zespół może zarejestrować do rozgrywek maksymalnie trzech piłkarzy spoza Unii Europejskiej. Jednak obcokrajowcem w lidze hiszpańskiej nie jest gracz będący obywatelem kraju członka bądź sygnatariusza Unii Europejskiej i Układu z Kotonu^[3].

Skład ligi w sezonie 2023/2024

Uczestnicy poprzedniej edycji
BAR	FC Barcelona	Barcelona	1
RMA	Real Madryt	Madryt	2
ATM	Atlético Madryt	Madryt	3
RSO	Real Sociedad	San Sebastián	4
VIL	Villarreal CF	Villarreal	5
BET	Real Betis	Sewilla	6
OSA	CA Osasuna	Pampeluna	7
ATH	Athletic Bilbao	Bilbao	8
MAL	RCD Mallorca	Mallorca	9
GIR	Girona FC	Girona	10
RAY	Rayo Vallecano	Madryt	11
SEV	Sevilla FC	Sewilla	12
CEL	Celta Vigo	Vigo	13
CÁD	Cádiz CF	Kadyks	14
GET	Getafe CF	Getafe	15
VAL	Valencia CF	Walencja	16
ALM	UD Almería	Almería	17
Spadek z Primera División 2022/23
VLD	Real Valladolid	Valladolid	18
ESP	RCD Espanyol	Barcelona	19
ELC	Elche CF	Elche	20
Awans z Segunda División 2022/23
GRA	Granada CF	Grenada	1
LPA	UD Las Palmas	Las Palmas	2
po barażach
DAL	Deportivo Alavés	Vitoria	4
Oznaczenia: kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn, kolumna trzecia – siedziba klubu, kolumna czwarta – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonów

Osobny artykuł: Mistrzostwa Hiszpanii w piłce nożnej mężczyzn.

Statystyka

Tabela medalowa

Mistrzostwo Hiszpanii zostało do tej pory zdobyte przez 9 różnych drużyn.

Stan po sezonie 2023/2024.

Lp.	Klub	Miejsca na podium			Zwycięzcy finałów	Wygrane sezony
1.	Real Madryt	36	24	10	70	1931/32, 1932/33, 1953/54, 1954/55, 1956/57, 1957/58, 1960/61, 1961/62, 1962/63, 1963/64, 1964/65, 1966/67, 1967/68, 1968/69, 1971/72, 1974/75, 1975/76, 1977/78, 1978/79, 1979/80, 1985/86, 1986/87, 1987/88, 1988/89, 1989/90, 1994/95, 1996/97, 2000/01, 2002/03, 2006/07, 2007/08, 2011/12, 2016/17, 2019/20, 2021/22, 2023/24
2.	FC Barcelona	27	28	13	68	1928/29, 1944/45, 1947/48, 1948/49, 1951/52, 1952/53, 1958/59, 1959/60, 1973/74, 1984/85, 1990/91, 1991/92, 1992/93, 1993/94, 1997/98, 1998/99, 2004/05, 2005/06, 2008/09, 2009/10, 2010/11, 2012/13, 2014/15, 2015/16, 2017/18, 2018/19, 2022/23
3.	Atlético Madryt	11	10	18	39	1939/40, 1940/41, 1949/50, 1950/51, 1965/66, 1969/70, 1972/73, 1976/77, 1995/96, 2013/14, 2020/21
4.	Athletic Bilbao	8	7	10	25	1929/30, 1930/31, 1933/34, 1935/36, 1942/43, 1955/56, 1982/83, 1983/84
5.	Valencia CF	6	6	10	22	1941/42, 1943/44, 1946/47, 1970/71, 2001/02, 2003/04
6.	Real Sociedad	2	3	2	7	1980/81, 1981/82
7.	Deportivo La Coruña	1	5	4	10	1999/2000
8.	Sevilla FC	1	4	4	9	1945/46
9.	Real Betis	1	0	2	3	1934/35
10.	Real Saragossa	0	1	4	5
11.	Racing Santander	0	1	1	2
	Sporting Gijón	0	1	1	2
	UD Las Palmas	0	1	1	2
	Villarreal CF	0	1	1	2
15.	Espanyol Barcelona	0	0	4	4
16.	Real Oviedo	0	0	3	3
17.	RCD Mallorca	0	0	2	2
18.	Arenas Getxo	0	0	1	1
	Girona FC	0	0	1	1

Najlepsi strzelcy

Stan na 4 czerwca 2023 roku^[4]

Lp.	Zawodnik	Gole	Mecze	Klub	Lata gry
1.	Lionel Messi	474	520	FC Barcelona	2004–2021
2.	Cristiano Ronaldo	311	292	Real Madryt	2009–2018
3.	Telmo Zarra	251	278	Athletic Bilbao	1940–1955
4.	Karim Benzema	238	439	Real Madryt	2009–2023
5.	Hugo Sánchez	234	347	Atlético Madryt, Real Madryt, Rayo Vallecano	1981–1994
6.	Raúl	228	550	Real Madryt	1994–2010
7.	Alfredo Di Stéfano	227	329	Real Madryt, RCD Espanyol	1953–1966
8.	César Rodríguez	221	353	Granada CF, FC Barcelona, Cultural Leonesa, Elche CF	1939–1955
9.	Quini	219	448	Sporting Gijón, FC Barcelona	1970–1987
10.	Pahiño	210	278	Celta Vigo, Real Madryt, Deportivo La Coruña	1943–1956

Zobacz też listę królów strzelców ligi hiszpańskiej – Trofeo Pichichi

Najwięcej meczów

Stan na 4 czerwca 2023 roku

Lp.	Zawodnik	Lata gry	Klub	Liczba meczów
1.	Andoni Zubizarreta	1981–1998	Athletic Bilbao, FC Barcelona, Valencia CF	622
	Joaquín	2000–2023	Real Betis, Valencia CF, Málaga CF	622
3.	Raúl García	2004–	CA Osasuna, Atlético Madryt, Athletic Bilbao	589
4.	Raúl González	1994–2010	Real Madryt	550
5.	Eusebio	1983–2002	Real Valladolid, Atlético Madryt, FC Barcelona, Celta Vigo	543
5.	Francisco Buyo	1976–1997	Sevilla FC, Real Madryt	542
7.	Manuel Sanchís	1983–2001	Real Madryt	523
8.	Lionel Messi	2004–2021	FC Barcelona	520
9.	Iker Casillas	1999–2015	Real Madryt	510
10.	Sergio Ramos	2004–2021	Sevilla FC, Real Madryt	508

Przypisy

1. Spain – Spain 1928/29 – RSSSF.
2. SzymonS. Zawada SzymonS., EA SPORTS nowym sponsorem LaLiga od sezonu 2023/2024! [online], zawodtyper.pl, 19 lipca 2023 [dostęp 2023-07-19].
3. Limity obcokrajowców w La Liga. [dostęp 2014-10-31]. (pol.).
4. Ranking Goals First Division | BDFutbol [online], bdfutbol.com [dostęp 2024-04-25] (ang.).

Bibliografia

• Oficjalna strona La Liga (hiszp. • ang.)
• LaLiga, [w:] baza Transfermarkt (rozgrywki) [dostęp 2021-02-15].
• Primera Division, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02].
• Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
• Oficjalna strona RFEF (hiszp.)
• Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)

Encyklopedie internetowe (piłkarskie rozgrywki ligowe):

• БРЭ: 3317492
• SNL: Primera_División