Las Palmas de Gran Canaria

Las Palmas (formalnie Las Palmas de Gran Canaria) – miasto w archipelagu i regionie Wyspy Kanaryjskie, w Hiszpanii, leżące nad Oceanem Atlantyckim. Jest największym miastem i stolicą wyspy Gran Canaria, prowincji Las Palmas oraz regionu Wysp Kanaryjskich (wraz z Santa Cruz de Tenerife). Jest ono położone na północnym wschodzie wyspy Gran Canaria.

Ten artykuł dotyczy miasta w Hiszpanii. Zobacz też: inne znaczenia.

Las Palmas de Gran Canaria

Herb Flaga
Państwo	Hiszpania
Wspólnota autonomiczna	Wyspy Kanaryjskie
Prowincja	Las Palmas
Alkad	Augusto Hidalgo
Powierzchnia	100,55[1] km²
Wysokość	8 m n.p.m.
Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość	381 223[2] 3777 os./km²
Nr kierunkowy	928
Kod pocztowy	35001-35020
Tablice rejestracyjne	GC
Położenie na mapie Gran Canarii Las Palmas de Gran Canaria
Położenie na mapie Oceanu Atlantyckiego Las Palmas de Gran Canaria
Położenie na mapie Wysp Kanaryjskich Las Palmas de Gran Canaria
28°08′06″N 15°26′06″W
Strona internetowa

Jest ósmym co do wielkości miastem Hiszpanii. Centrum administracyjne ma 381 223 mieszkańców^[2] na obszarze 100,55 km²^[1], natomiast zespół miejski ma 619 000 mieszkańców będąc także ósmym co do wielkości zespołem miejskim w Hiszpanii^[3].

Miasto znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego^[4] typu półpustynnego^[5], z całorocznym okresem z letnimi temperaturami. Średnia roczna temperatura wynosi 24 °C w dzień i 18 °C w nocy^[6].

Zarys historyczny

Początki miasta Las Palmas sięgają roku 1478. 24 czerwca (w dzień Świętego Jana) Don Juan Rejón, hiszpański kapitan, rozpoczął podbój wyspy Gran Canaria. Podbój ten miał początek w miejscu ujścia wąwozu Guiniguada, gdzie obecnie znajduje się najstarsza dzielnica miasta Vegueta.

Walka o podbój ziem przedłużyła się do pięciu lat i pochłonęła wiele istnień ludzkich, przede wszystkim ze strony krajowców, którzy pozbawieni byli środków do walki jakimi dysponowało wojsko przysłane przez stronę hiszpańską. Zakończenie podboju miało miejsce w 1483 roku wraz z przyłączeniem wyspy do korony hiszpańskiej.

Ważność miasta rosła stopniowo, przekształciło się ono w centrum administracyjne i polityczne archipelagu Wysp Kanaryjskich. Ukonstytuowało się Biskupstwo Kanaryjskie, którego obecny zasięg pokrywa prowincję Las Palmas, w której skład wchodzą trzy wyspy Gran Canaria, Fuerteventura i Lanzarote.

W ciągu pierwszych wieków swojego istnienia miasto przekształciło się w aktywny punkt ekonomiczny, dzięki handlowi trzciną cukrową. W ciągu okresu świetności miało też miejsce wiele ataków pirackich, których pasmo ciągnęło się do XVIII wieku.

W październiku 1595 roku miastu udało się odeprzeć atak Anglików, jednak cztery lata później Holendrzy dokonali podpalenia miasta.

W wieku XIX powstał port i utworzono specjalną strefę ekonomiczną (strefą wolnocłową), co zaowocowało rozwojem transportu morskiego i ożywieniem handlu. Spowodowało to również rozwój turystyki, która jest obecnie głównym źródłem finansowym wysp. W roku 1890 powstał pierwszy hotel na wyspie, Hotel Santa Catalina, który w dalszym ciągu funkcjonuje i jest jednym z najbardziej prestiżowych hoteli miasta. W rozwoju turystyki pomogło również bardzo wybudowanie i oddanie do użytku w 1957 roku portu lotniczego, który jest obecnie główną bramą wjazdową wyspy.

Klimat

Las Palmas znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego^[4][7] typu półpustynnego^[5], z całorocznym okresem letnim. Średnia roczna temperatura wynosi 24 °C w dzień i 18 °C w nocy. Według działu badawczego Thomasa Whitmore’a z Uniwersytetu Syracuse, Las Palmas jest miastem z najlepszym klimatem na świecie^[8][9].

W najchłodniejszych miesiącach roku – styczniu i lutym, średnia temperatura wynosi wokół 21 °C w dzień i 15 °C w nocy. Opady śniegu, jak i mróz nigdy nie wystąpiły. Najcieplejszymi miesiącami roku są sierpień i wrzesień ze średnią temperaturą wokół 27 °C w dzień i 21 °C w nocy. Temperatury ≥30 °C występują rzadko. Temperatura jest tutaj stabilna, występują tu małe wahania temperatury, zarówno pomiędzy dniem a nocą oraz pomiędzy kolejnymi dniami.

Las Palmas ma tylko 20 dni deszczowych rocznie z opadami ≥1mm lub 33 dni deszczowe rocznie z opadami ≥0,1 mm, licząc od bezdeszczowego okresu od maja do sierpnia do 4 dni deszczowych w grudniu. Występuje tutaj ponad 2800 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 180 h (średnio 5,8 godzin dziennie, prawie 6 razy więcej niż w Polsce) w grudniu do ponad 300 h (średnio 10 godzin czystego słońca na dobę) w lipcu i sierpniu. Temperatura wody w oceanie waha się od 19,1 °C w lutym i marcu do 23,4 °C we wrześniu i październiku^[10].

Średnia temperatura i opady dla okolic Las Palmas (port lotniczy Gran Canaria, przedmieścia)

Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	20.8	21.2	22.3	22.6	23.6	25.3	26.9	27.5	27.2	26.2	24.2	22.2	24,2
Średnie dobowe temperatury [°C]	17.9	18.2	19.0	19.4	20.4	22.2	23.8	24.6	24.3	23.1	21.2	19.2	21,1
Średnie temperatury w nocy [°C]	15.0	15.0	15.7	16.2	17.3	19.2	20.8	21.6	21.4	20.1	18.1	16.2	18,0
Opady [mm]	25	24	12	6	1	0	0	0	9	16	22	31	151
Średnia liczba dni z opadami	3.1	3.0	2.3	1.3	0.3	0.1	0.0	0.1	1.1	2.3	3.9	4.5	22,1
Wilgotność [%]	65	66	64	64	65	66	65	66	68	69	67	68	66
Średnie usłonecznienie [h]	184	191	229	228	272	284	308	300	242	220	185	179	2822
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[6] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 32 m n.p.m., nad oceanem, 1981-2010)

Średnia dobowa temperatura morza (°C)^[10]

Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Rok
20,1	19,3	19,2	19,4	20,1	21,0	21,9	22,7	23,6	23,5	22,2	20,7	21,2

Demografia

Las Palmas liczy 379 766 mieszkańców wewnątrz centrum administracyjnego na powierzchni 100,55 km² (2015)^[2]. Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Las Palmas (hiszp. Grande Área Urbana) ma 540 563 mieszkańców na powierzchni 260 km², oprócz centrum administracyjnego Las Palmas obejmuje sąsiadujące gminy Arucas, Telde i Santa Brigida^[11][12]. Na obszarze tym w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 47 687 osób, co stanowi wzrost o 9,7%^[11]. Strefa miejska Las Palmas (ang. Urban Zone) ma 625 892, a funkcjonalny zespół miejski ma 636 103 mieszkańców według danych Eurostatu^[13][14]. Według danych PopulationData obszar miejski Las Palmas ma 684 318 mieszkańców^[15]. Na podstawie danych Demographia, zespół miejski liczy 619 000 mieszkańców^[3]. Obszar metropolitalny Las Palmas obejmuje prawie całą wyspę, z liczbą ludności wynoszącą 854 747 mieszkańców na podstawie danych Eurostatu^[16].

Rozwój populacji centrum administracyjnego Las Palmas (1842-2010)

Miasto

Panorama części miasta

Panorama części miasta, widok w stronę oceanu

Plaża Las Canteras i panorama miasta od strony oceanu

Calle Mayor de Triana(inne języki), deptak w centrum miasta

Vegueta

Vegueta jest historyczną dzielnicą miasta, wewnątrz której znaleźć możemy zabytkowe domy, Katedrę Świętej Anny, Pałac Episkopalny i Dom Kolumba, w którym rzekomo przebywał przez pewien czas Krzysztof Kolumb w drodze z Hiszpanii na zachód przez Antlantyk.

Katedra Świętej Anny jest uważana za jeden z najważniejszych zabytków Wysp Kanaryjskich. Jej budowę rozpoczęto w 1497 roku i oddano do użytku w roku 1570. W jej zaprojektowaniu wzięło udział wielu architektów, dzięki czemu odnaleźć w niej można wiele stylów architektonicznych. Posiada 13 kaplic.

Dom Kolumba składa się z kilku przyległych budynków położonych w centrum dzielnicy. Według przekazów Krzysztof Kolumb zatrzymał się tam w trakcie pierwszej ze swych podróży do Ameryki.

Kierując się w stronę północnej części miasta znajdziemy się na słynnej ulicy Mayor de Triana, wyłączonej z ruchu kołowego i posiadającej duże bogactwo architektoniczne i mnogość placówek handlowo-usługowych.

Port

Pod tym określeniem znana jest strefa, która otacza port Port Las Palmas („Puerto de la Luz y de Las Palmas”). W strefie tej znaleźć możemy Park Santa Catalina, gdzie odbywają się największe imprezy świąteczne miasta (np. WOMAD) oraz doroczny karnawał w Las Palmas. Znajduje się tam również strefa handlowa „Mesa y López” z dużą liczbą sklepów i biur. Tuż obok położona jest plaża Las Canteras, stanowiąca prawdziwe serce miasta.

Plaża Las Canteras rozciąga się na długości 4 kilometrów od placu Puntilla aż do Audytorium Alfredo Kraus. Posiada rodzaj naturalnej bariery skalnej (pochodzenia wulkanicznego) rozciągającej się w odległości ok. 100 metrów od wybrzeża, która stanowi swoisty falochron łagodzący napływ fal.

W strefie tej znajdziemy także dzielnice takie jak La Isleta, Guanarteme i Las Alcaravaneras, gdzie znajduje się druga plaża miasta o tej samej nazwie – Las Alcaravaneras.

Ciudad Jardín

Jest to dzielnica miasta znana jako najspokojniejsza strefa miasta. Uważa się ją za płuca miasta, gdyż znajduje się w niej wiele terenów zielonych, jak choćby Park Doramas, w którym odnaleźć można wiele różnorodnych okazów flory w postaci wielu drzew, krzewów i kwiatów.

Kultura

Obiekty

• Teatro Pérez Galdós(inne języki), teatr
• Teatro Guiniguada(inne języki), teatr
• Auditorio Alfredo Kraus(inne języki), audytorium
• El Museo Canario(inne języki) (Muzeum Kanaryjskie), muzeum archeologiczne
• Museo y Parque Arqueológico Cueva Pintada(inne języki) (Muzeum i Park Archeologiczny Cueva Pintada), muzeum archeologiczne na przedmieściach
• Museo de Bellas Artes de Gran Canaria(inne języki), muzeum sztuk pięknych
• Centro Atlántico de Arte Moderno(inne języki), muzeum sztuki współczesnej
• Centro de Arte La Regenta(inne języki), muzeum sztuki współczesnej
• Museo Elder de la Ciencia y la Tecnología(inne języki), muzeum nauki i techniki
• Museo Néstor(inne języki), galeria sztuki Néstora
• Acuario Poema del Mar(inne języki), akwarium publiczne

Imprezy

• Festival Internacional de Cine de Las Palmas de Gran Canaria(inne języki), międzynarodowy festiwal filmowy
• WOMAD, festiwal muzyczny
• Karnawał w Las Palmas(inne języki), impreza karnawałowa

Atrakcje turystyczne

• 
  Katedra Kanaryjska(inne języki) z 1570 roku i plac Świętej Anny
• 
  Castillo de La Luz(inne języki) (pol. Zamek Światła) z 1494 roku
• 
  Castillo de San Francisco(inne języki) z 1625 roku, zrekonstruowany w 1780 roku
• 
  Torreón de San Pedro Mártir(inne języki) z XVI wieku
• 
  Palacete Rodríguez Quegles(inne języki), pałac z 1900 roku
• 
  Caldera de Bandama(inne języki), krater o głębokości 569 m n.p.m.
• 
  Iglesia Matriz de San Juan Bautista(inne języki), neogotycki kościół na przedmieściach
• 
  Ogród botaniczny Jardín de la Marquesa de Arucas
• 
  Ogród botaniczny Jardín Botánico Canario Viera y Clavijo
• 
  Plaża Las Canteras
• 
  rzeźba Lady Harimaguada
• 
  Pueblo Canario (complejo arquitectónico)(inne języki), kompleks architektoniczny składający się z grupy domów inspirowanych tradycyjną architekturą kanaryjską
• 
  Koszary Colmenar(inne języki) (Cuartel de Colmenar), koszary zbudowane w 1530 roku
• 
  Castillo de Mata(inne języki) z 1577 roku
• 
  Surferzy obok plaży Las Canteras

Inne

• Torreón de Gando(inne języki), zabytkowe fortyfikacje, obecnie siedziba Muzeum Aeronautyki Wysp Kanaryjskich

Transport

Drogi w Las Palmas. Autobus w Las Palmas.
Port morski Las Palmas.

Las Palmas de Gran Canaria posiada rozległą sieć komunikacyjną.

Las Palmas ma dostęp do kilku autostrad, główna GC-1(inne języki) łącząca miasto z całym wschodnim i południowym wybrzeżem wyspy oraz GC-2(inne języki), GC-3(inne języki) oraz GC-23(inne języki).

Guaguas Municipales to miejska firma transportowa oferująca 40 linii autobusów, które okrążają miasto wzdłuż i wszerz. Główne linie autobusowe to: 1 (Teatro – Puerto), 2 (Alameda de Colon – Puerto), 12 (Puerto – Hoya de la Plata), 30: Alameda de Colón – Santa Catalina, 17 (Teatro – El Rincón/Auditorio Alfredo Kraus), 25 (El Rincón – Campus Universitario/Tafira). www.guaguas.com

Transport pomiędzy miastami oferowany jest przez sieć autobusów Global – www.globalsu.es

Istnieje też Guagua Turística, autobus który za 15 € okrąży dla nas miasto, odwiedzając najciekawsze miejsca z wielojęzycznym przewodnikiem. Bilet ważny jest przez cały dzień, bądź 4 € jedno okrążenie dla Rezydentów Wysp Kanaryjskich.

Jako alternatywa dla autobusów funkcjonują tam taksówki, które należą do najtańszych w Europie.

Port lotniczy Gran Canaria jest piątym co do wielkości portem lotniczym Hiszpanii, w 2015 roku obsłużył 10 627 182 pasażerów^[17].

Głównym portem morskim Wysp kanaryjskich jest położony w mieście port Las Palmas.

Planowana jest budowa linii kolejowej TGC(inne języki), która ma połączyć miasto - poprzez wschodnie (najbardziej zurbanizowane) wybrzeże wyspy z południem wyspy.

Sport

Estadio Gran Canaria, największy stadion Wysp Kanaryjskich oraz Gran Canaria Arena, największa hala sportowo-widowiskowa Wysp Kanaryjskich.

W tym mieście funkcjonuje klub piłkarski UD Las Palmas. Występuje na największym stadionie Wysp Kanaryjskich: Estadio Gran Canaria o pojemności 32 400 widzów. Funkcjonuje tutaj również CB Gran Canaria(inne języki), klub koszykówki występujący w najwyższej hiszpańskiej lidze ACB. Swoje mecze rozgrywa w hali sportowo-widowiskowej Gran Canaria Arena o pojemności 11 500 widzów, największej hali sportowo-widowiskowej Wysp Kanaryjskich. Inną halą sportową jest Centro Insular de Deportes(inne języki) o pojemności 5200 widzów. Ponadto funkcjonuje tutaj klub futsalowy Gran Canaria FS(inne języki) i żeński klub koszykarski CB Islas Canarias(inne języki). Real Club Náutico de Gran Canaria(inne języki) to jacht-klub założony w 1908 roku.

Co roku odbywa się tutaj Gran Canaria Maratón(inne języki) oraz w okolicy – Rajd Wysp Kanaryjskich.

Zobacz też

Javier Bardem, hiszpański aktor urodzony w Las Palmas, zdobywca Oscara

• Mercado de Vegueta(inne języki), pierwszy targ spożywczy na Wyspach Kanaryjskich
• Dunas de Maspalomas, obszar pustynny na wyspie
• Barranco Oscuro, rezerwat przyrody niedaleko miasta
• Inagua, rezerwat przyrody
• Pico de las Nieves, najwyższy szczyt Gran Canarii
• Roque Nublo, szczyt Gran Canarii
• Obserwatorium Astronomiczne Temisas(inne języki)
• La Isleta(inne języki), półwysep w północnej części miasta

Miasta partnerskie

• San Antonio, Stany Zjednoczone
• Kadyks, Hiszpania
• Móstoles, Hiszpania
• Salamanka, Hiszpania
• Altagracia de Orituco, Wenezuela

Ludzie związani z Las Palmas de Gran Canaria

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Las Palmas de Gran Canaria.