Michał Matyas

Michał Franciszek Mieczysław Matyas (ur. 28 września 1912 w Brzozowie, zm. 22 października 1975 w Krakowie) – polski piłkarz grający na pozycji napastnika, reprezentant kraju, olimpijczyk, trener.

Michał Matyas

Michał Matyas (1939)
Pełne imię i nazwisko	Michał Franciszek Mieczysław Matyas
Data i miejsce urodzenia	28 września 1912[a] Brzozów
Data i miejsce śmierci	22 października 1975 Kraków
Wzrost	176 cm
Pozycja	napastnik
Kariera juniorska
Lata Klub 1924–1926 Lechia Lwów 1926–1929 Pogoń Lwów
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole 1929–1939 Pogoń Lwów 156 (101) 1939–1940 Naftowyk Borysław  ? (? ) 1940–1941 Dynamo Kijów 6 (2) 1945–1948 Polonia Bytom 16 (7)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1932–1939  Polska 18 (7)
Kariera trenerska
Lata Drużyna 1948?-1949? Polonia Bytom (asystent) 1948?-1949? AKS Chorzów 1949 Polonia Bytom 1950–1954 Gwardia Kraków 1952 Polska 1954 Polska 1955–1956 Warta Poznań 1957–1958 Stal Mielec 1959–1961 Cracovia 1961 Odra Opole 1962–1963 Stal Mielec 1963–1965 Polonia Bytom 1966–1967 Polska 1968–1969 Cracovia 1969–1970 Górnik Zabrze 1970–1971 Wisła Kraków 1972–1973 Cracovia 1975 Czarni Jasło
Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

Michał Matyas był jednym z najlepszych międzywojennych polskich piłkarzy, a także jednym z najbardziej utytułowanych trenerów w historii polskiej piłki nożnej. Podczas kariery piłkarskiej nosił przydomek "Pan Myszka"^[1]. Reprezentował barwy Lechii Lwów, Pogoni Lwów, Naftowyka Borysław, Dynama Kijów oraz Polonii Bytom.

Jako trener prowadził AKS Chorzów, dwukrotnie Polonię Bytom, dwukrotnie Wisłę Kraków, trzykrotnie reprezentację Polski, Wartę Poznań, dwukrotnie Stal Mielec, trzykrotnie Cracovię, Odrę Opole oraz Czarnych Jasło, a także był asystentem w Polonii Bytom.

Kariera piłkarska

Michał Matyas karierę piłkarską rozpoczął w 1924 roku w juniorach Lechii Lwów, w których występował do 1926 roku. Następnie grał w juniorach Pogoni Lwów, z którą w 1929 roku podpisał profesjonalny kontrakt, w której łącznie rozegrał 156 meczów ligowych, w których strzelił 100 goli. Z tym klubem trzykrotnie zdobył wicemistrzostwo Polski (1932, 1933, 1935 (Król strzelców – 22 gole).

We wrześniu 1939 roku po zajęciu Lwowa przez radzieckich żołnierzy klub przestał istnieć i tym samym Matyas rozpoczął występy w Naftowyku Borysław. Z końcem 1940 roku wraz z Aleksandrem Skoceniem, Tadeuszem Jedynakiem, Mieczysławem Górskim i Ołehem Łajewskim został przeniesiony do Dynama Kijów, w barwach którego Matyas w sezonie 1941 rozegrał 6 meczów ligowych, w których strzelił 2 gole^[2][3].

Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku Michał Matyas w wyniku wysiedlenia Polaków ze Lwowa przeniósł się na Górny Śląsk, gdzie został zawodnikiem Polonii Bytom i już w pierwszym roku gry w tym klubie został uznany najlepszym śląskim zawodnikiem^[4]. Po sezonie 1948 oraz rozegraniu 16 meczów ligowych i strzeleniu 7 goli, Matyas w wieku 36 lat zakończył piłkarską karierę. Łącznie rozegrał 172 mecze ligowe, w których strzelił 108 goli.

Kariera reprezentacyjna

Michał Matyas w reprezentacji Polski w latach 1932–1939 rozegrał 18 meczów, w których strzelił 7 goli. Debiut zaliczył 10 lipca 1932 roku na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie w wygranym 2:0 meczu towarzyskim z reprezentacją Szwecji^[5], jednak pierwszego gola w Biało–Czerwonych barwach strzelił 2 października 1932 roku, kiedy to w 8. minucie zdobył pierwszego gola w meczu towarzyskim z reprezentacją Rumunii rozegranym na Stadionul ONEF w Bukareszcie, po pierwszej połowie meczu Matyas został zmieniony przez Stanisława Malczyka, a mecz zakończył się zwycięstwem drużyny gości 5:0^[6].

W 1936 roku został powołany przez selekcjonera Józefa Kałużę na turniej olimpijski 1936 w Berlinie, na którym zagrał w jednym meczu: o 3. miejsce z reprezentacją Norwegii, który zakończył się porażką Biało–Czerwonych 3:2, którzy tym samym zakończyli turniej na 4. miejscu. Ostatni mecz w reprezentacji Polski rozegrał 22 stycznia 1939 roku na Parc des Princes w Paryżu, kiedy to Biało–Czerwoni przegrali 4:0 z reprezentacją Francji^[7].

Kariera trenerska

Michał Matyas po zakończeniu kariery piłkarskiej rozpoczął karierę trenerską, będąc asystentem trenera w Polonii Bytom, po czym został pierwszym trenerem AKS-u Chorzów, potem w 1949 roku zastąpił Wacława Kuchara na stanowisku trenera Polonii Bytom.

W okresie 1 grudnia 1950–31 lipca 1954 roku trenował Gwardię Kraków, z którą w sezonie 1951 wygrał rozgrywki ligowe, jednak w wyniku porażki 2:0 z Unionem Chorzów w finale Pucharu Polski, które w tym sezonie były oficjalnymi mistrzostwami Polski, tytuł mistrza Polski przyznano Unionowi Chorzów, natomiast drużynie Matyasa przyznano tytuł Mistrza Ligi. Gwardia Kraków pod wodzą Matyasa dwukrotnie zajęła 3. miejsce w ekstraklasie (1952, 1953) oraz dotarła do finału Pucharu Polski 1954.

Następnymi klubami w karierze trenerskiej Matyasa były: Warta Poznań (1955–1956), Stal Mielec (1957–1958), Cracovia (1959–1961), Odra Opole (1961), ponownie Stal Mielec (1962–1963). W latach 1963–1965 ponownie trenował Polonię Bytom, z którą w sezonie 1963/1964 dotarł do finału Pucharu Polski oraz Pucharu Karla Rappana, natomiast w sezonie 1964/1965 zdobył Puchar Intertoto oraz Puchar Ameryki.

Następnie w okresie 1 stycznia 1968–30 listopada 1969 roku ponownie trenował Cracovię, a okresie 1 grudnia 1969–11 czerwca 1970 roku trenował Górnik Zabrze, z którym w sezonie 1969/1970 zajął 3. miejsce w ekstraklasie, zdobył Puchar Polski, a także osiągnął największy sukces w historii klubowej polskiej piłki nożnej, jakim był awans do finału Pucharu Zdobywców Pucharów, który został zdobyty w dramatycznych okolicznościach: po trzech meczach z włoską AS Romą zakończonych remisem (1:1, 2:2, 1:1), a po trzecim meczu rozegranym 22 kwietnia 1970 roku we francuskim Strasburgu, o awansie do finału zadecydowało losowanie rzutem monetą, które okazało się szczęśliwe dla klubu z Górnego Śląska, który tym samym w finale rozegranym na austriackiej Praterze w Wiedniu spotkał się z angielskim Manchesterem City, jednak zakończył się porażką górnośląskiego klubu 2:1.

Potem ponownie trenował Wisłę Kraków (1970–1971), po raz trzeci Cracovię (1972–1973), a ostatnim klubem w karierze trenerskiej Matyasa był Czarni Jasło, którego trenował w 1975 roku.

Reprezentacja Polski

Michał Matyas w międzyczasie trzykrotnie był selekcjonerem reprezentacji Polski (1952, 1954 oraz 1966–1967), którą prowadził łącznie w 12 meczach, których bilans wygląda następująco: 3 zwycięstwa, 3 remisy, 6 porażek, bramki: 13–17. Prowadził Biało-Czerwonych na turnieju olimpijskim 1952 w Helsinkach, na którym drużyna Matyasa wygrała w rundzie wstępnej z reprezentacją Francji, natomiast w pierwszej rundzie przegrała 2:0 z reprezentacją Danii i tym samym zakończyła udział w tym turnieju.

Statystyki

Reprezentacyjne

Reprezentacja	Rok	Mecze	Bramki
Polska
	1932	2	1
	1933	3	0
	1934	2
	1935	4	4
	1936	4	1
	1937	2	1
	1938	0	0
	1939	1
Łącznie		18	7

Mecze i gole w reprezentacji
Lp.	Data	Miasto	Przeciwnik	Wynik	Gol	Rozgrywki	Uwaga
1.	10.07.1932	Warszawa	Szwecja	2:0		Mecz towarzyski
2.	02.10.1932	Bukareszt	Rumunia	5:0			do 46'
3.	04.06.1933	Warszawa	Belgia	0:1			do 32'
4.	15.10.1933		Czechosłowacja	1:2		El. Mundialu 1934
5.	03.12.1933	Berlin	III Rzesza	0:1		Mecz towarzyski
6.	21.05.1934	Kopenhaga	Dania	2:4
7.	23.05.1934	Sztokholm	Szwecja	2:4
8.	12.05.1935	Wiedeń	Austria	2:5
9.	18.08.1935	Katowice	Jugosławia	2:3
10.	06.10.1935	Warszawa	Austria	1:0
11.	03.11.1935	Bukareszt	Rumunia	1:4
12.	16.02.1936	Bruksela	Belgia	2:0
13.	13.08.1936	Berlin	Norwegia	2:3		Igrzyska olimpijskie 1936
14.	06.09.1936	Ryga	Łotwa	3:3		Mecz towarzyski
15.	13.09.1936	Warszawa	III Rzesza	1:1
16.	04.07.1937	Łódź	Rumunia	2:4
17.	12.09.1937	Warszawa	Dania	3:1
18.	22.01.1939	Paryż	Francja	0:4

^[8]

Sukcesy

Zawodnicze

Pogoń Lwów

• Wicemistrzostwo Polski: 1932, 1933, 1935

Szkoleniowe

Gwardia Kraków

• Wicemistrzostwo Polski: 1951
• 3. miejsce w ekstraklasie: 1952, 1953
• Mistrzostwo ligi: 1951
• Finał Pucharu Polski: 1951, 1954

Polonia Bytom

• Finał Pucharu Polski: 1964
• Puchar Karla Rappana: 1965
• Finał Pucharu Karla Rappana: 1964
• Puchar Ameryki: 1965

Górnik Zabrze

• 3. miejsce w ekstraklasie: 1970
• Puchar Polski: 1970
• Finał Pucharu Zdobywców Pucharów: 1970

Indywidualne

• Król strzelców ekstraklasy: 1935 (22 gole)

Śmierć

Michał Matyas zmarł 22 października 1975 roku w Krakowie w wieku 63 lat. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kw. XXXVII-16-7)^[9].

Grób Michała Matyasa na cmentarzu Rakowickim

Ciekawostki

• Podczas meczu Polonii Bytom z Ruchem Chorzów, Michał Matyas doprowadził do zamieszek na trybunach. Zawodnik Ruchu Chorzów – Edward Lasecki wielokrotnie go faulował. Matyas nie wytrzymał, kiedy ten go nazwał "Polską świnią" i spoliczkował go, za co został wyrzucony z boiska. Schodząc z boiska powiedział o wszystkim kibicom swojej drużyny, wtedy ktoś oddał strzał z pepeszy i zaczęła się awantura, która zakończyła się interwencją Milicji Obywatelskiej^[1].

Przypisy

1. Legendy Polskiej Piłki Nożnej: Michał Matyas [data dostępu: 2016-03-11]
2. Polacy w kijowskim „Dynamo” – Gdzie są chłopcy z tamtych lat?
3. Огнем и мячом. Легендарные поляки в составе Динамо [data dostępu: 2015-11-11] (ukr.)
4. Piłka jest okrągła, Katowice 1971, s.77
5. Poland vs. Sweden, 10 July 1932 (ang.)
6. Romania vs. Poland, 2 October 1932 (ang.)
7. France vs. Poland, 22 January 1939 (ang.)
8. Michał Matyas – Eu-Football.info (ang.)
9. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Michał Matyas

Uwagi

1. Większość źródeł podaje błędną datę urodzenia – 28 września 1910. W księdze chrztów w Parafii w Brzozowie widnieje data urodzenia 28 września 1912 oraz dzień chrztu 19 października 1912

Zobacz też

• Polscy olimpijczycy
• Strzelcy bramek dla reprezentacji Polski w piłce nożnej

Bibliografia

• Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie 1918-1939. 100 lat prawdziwej historii, Wydawnictwo GiA, Katowice 2017, s. 126, ISBN 83-88-23261-4

Linki zewnętrzne

• Michał Matyas. olimpijski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-16)]. w bazie PKOl-u
• Michał Matyas w bazie Wikiliga.pl
• Michał Matyas w bazie 90minut.pl
• Michał Matyas w bazie WikiPasy.pl
• M. Matyas, [w:] baza Soccerway (zawodnicy) [dostęp 2021-01-01].
• Michał Matyas w bazie WikiGórnik.pl
• Michal Matyas, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy) [dostęp 2020-11-21].
• Michal Matyas, [w:] baza Transfermarkt (trenerzy) [dostęp 2020-11-21].
• Michał Matyas w bazie HistoriaWisły.pl
• Michał Matyas
• Michał Matyas w bazie Worldfootball.net (ang.)
• Michał Matyas w bazie FootballDatabase.eu (ang.)