Michał Buczacki

Michał Buczacki z Podhajec, Michael de Buczacz, Michael Habdank de Buczacz^[1]) herbu Abdank (zm. 1 czerwca 1438^[2] w m. Krasne Pole) – wojewoda podolski (1437), oraz kasztelan halicki (1433–1437), cześnik halicki (1434) i starosta; halicki (1414–1436), kamieniecki i przemyski (1433–1437), obrońca Podola przed Mołdawianami i Tatarami, fundator parafialnego kościoła pw. Św. Trójcy w Podhajcach. W pobliżu Białogrodu i Oczakowa rozciągały się m.in. jego posiadłości.

Michał z Buczacza

Abdank
Data i miejsce śmierci	1 czerwca 1438 Krasne Pole
Rodzice	Michał Awdaniec z Buczacza Małgorzata z Kołów herbu Junosza
Małżeństwo	Elżbieta z Knihinic i z Podhajec
Dzieci	Jan Mikołaj Piotr z Czesybiesów Michał Jakub
Wojny i bitwy	Bitwa na Krasnym Polu (1438)
Administracja	wojewoda podolski, kasztelan i cześnik halicki, starosta halicki, kamieniecki i przemyski

Życiorys

Jego ojcem był Michał Awdaniec z Buczacza (zm. po 7 listopada 1394^[3]), a matką była Małgorzata Koła.

W 1393(?) ojciec jego Awdaniec uzyskał zgodę króla na lokację miasta Buczacz na prawie niemieckim (magdeburskim). Była to pierwsza lokacja miejska na ziemi halickiej. Od nazwy miasta ta gałąź rodu Awdańców przybrała nazwę Buczackich.

Miał brata Michała Mużyła Buczackiego (zm. 1470^[4]) – kasztelana, cześnika i starostę halickiego, oraz Teodoryka Buczackiego Jazłowieckiego – kasztelana halickiego i kamienieckiego. Synowie Michała Awdańca w tym i Michał, byli niezbyt posłuszni rozkazom Świdrygiełły. Usuwali załogi litewskie z zamków obronnych w Kamieńcu, Czerwonogrodzie, Jazłowcu i innych miejscowościach i podporządkowywali je władzy króla polskiego. Dzięki temu uzyskali liczne dowody wdzięczności królewskiej, najczęściej w postaci nadania im dóbr ziemskich.

W 1433 w Kołomyi starosta podolski Michał Buczacki jako przedstawiciel króla Polski, odbierał hołd lenny hospodara Stefana II.

Michał Buczacki poległ w 1438 roku w bitwie z Tatarami caryka Sachmata^[5] na Krasnym Polu. Grobowiec Michała Buczackiego znajdował się w rodzinnej kaplicy Buczackich w katedrze łacińskiej we Lwowie.

Potomstwo

Był mężem Elżbiety z Knihinic i z Podhajec, z którą miał pięciu synów:

• Jana – starostę trembowelskiego,^[6] (zm. ok. 1454)^[7]
• Mikołaja
• Piotra z Czeszybiesów
• Michała^[8] (zginął 6 września 1450 r. w bitwie pod Krasnopolem)
• Jakuba z Podhajec, (1430/38 – 1501) – wojewoda podolski (1485–1497^[9]) oraz kasztelan halicki (1472 r.)

Przypisy

1. Michał z Buczacza h. Awdaniec, starosta halicki 1414–1436, kamieniecki 1430, 1438, przemyski 1437–1438, wojewoda podolski 22 września 1437, poległ 1 czerwca 1438 r. w bitwie z Tatarami pod Krasnym. [w:] Corpus epistularum Nicolai Seraphin zupparii Cracoviensis (1437–1459), t. I, s. 10.
2. Inne źródło twierdzi, że roku 1449 lub 6 września 1450; zob.: Grobowiec Michała Buczackiego. „Lwowianin czyli zbior potrzebnych i uzytecznych wiadomosci”. 3, s. 117–118.
3. Jerzy Sperka. Michał Awdaniec a początki kościoła parafialnego w Buczaczu, s. 82.
4. Anna Dörflerówna: Buczacki Michał Mużyło. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 85.
5. Sadok Barącz: Pamiątki Jazłowieckie – OSSOLINEUM-Wrocław
6. Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego. T. XIV, s. 84. (łac.)
7. Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego.
8. Sprawozdania z posiedzeń Komisyi historyi sztuki za czas od 1 stycznia do 31 grudnia 1901. MCMV, s. CCLXXI–CCLXXII [80].
9. Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku: spisy / pod redakcją Antoniego Gąsiorowskiego. Urzędnicy podolscy XIV-XVIII wieku. T. 3 : Ziemie ruskie, zesz. 3 : Urzędnicy Podolscy XIV–XVIII wieku: spisy / opracowali Eugeniusz Janas, Witold Kłaczewski, Janusz Kurtyka, Anna Sochacka. Kórnik : Biblioteka Kórnicka, 1998, s. 143.

Bibliografia

• Sadok Barącz, Pamiątki buczackie, Lwów : Drukarnia «Gazety narodowej» 1882, 168 s.
• Sadok Barącz, Pamiątki jazłowieckie, Lwów : Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich 1862, 230 s.
• Anna Dörflerówna, Buczacki Michał, h. Abdank (†1438). W: Polski Słownik Biograficzny. T. III. Kraków 1937, s. 84
• Jerzy Sperka, Michał Awdaniec a początki kościoła parafialnego w Buczaczu, s, 74–84. [dostęp 2016-11-30]

Linki zewnętrzne

• Buczaccy. mariusz.eu.pn. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-01)].
• Historia Zamku Kamieniec. kamieniec.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-16)].
• Michał Buczacki h. Abdank
• Michał Buczacki z Buczacza h. Awdaniec (ID: 2.578.5)
• Szafrańcowie. mariusz.eu.pn. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-12)].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 311600616
• GND: 1061106853