Lutevanaphis – wymarły rodzaj owadów z rzędu pluskwiaków i infrarzędu mszyc. Jedyny z monotypowej rodziny Lutevanaphididae. Znany jest tylko jeden gatunek, L. permiana. Żył w gwadalupie, na suchych wówczas terenach północnej Pangei, być może żerując na szyszkach roślin iglastych. Jego jedyną skamieniałość odnaleziono w południowej Francji. Jest to najstarszy znany przedstawiciel mszyc.
| Lutevanaphis | |
| Szwedo, Lapeyrie et Nel, 2014 | |
| Okres istnienia: gwadalup | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina |
Triassoaphidoidea |
| Rodzina |
Lutevanaphididae |
| Rodzaj |
Lutevanaphis |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Lutevanaphis permiana Szwedo, Lapeyrie et Nel, 2014 | |
Taksonomia
Rodzaj i gatunek typowy opisali po raz pierwszy w 2014 roku Jacek Szwedo, Jean Lapeyrie i André Nel na łamach „Systematic Entomology”. Opisu dokonano na podstawie pojedynczej skamieniałości odnalezionej w ogniwie Mérifons formacji Salagou na stanowisku Les Vignasses, na terenie Hérault we Francji, datowanej na gwadalup w permie. Holotyp oznaczony Ld LAP 360 A-B zdeponowano w Musée de Lodève. Nazwa rodzajowa pochodzi od Lutevani, nazwy plemienia Wolków, które zasiedlało w czasach historycznych te tereny oraz od łacińskiego aphis, oznaczającego „mszycę”. Epitet gatunkowy permiana pochodzi od nazwy okresu geologicznego[1].
Autorzy oryginalnego opisu sklasyfikowali rodzaj w monotypowej rodzinie Lutevanaphididae, a tę z kolei w monotypowej nadrodzinie Lutevanaphidoidea[1]. W 2018 Jacek Szwedo zmienił jednak tę klasyfikację, włączając rodzinę w skład nadrodziny Triassoaphidoidea[2].
Lutevanaphis jest najstarszą znaną skamieniałością mszycy[1]. Już w latach 70’ XX wieku przypuszczano, że mszyce pojawiły się w permie[3]. W 1993 jako najstarszą mszycę opisano Dubiaphis z anizyku w triasie[4], jednak pozycja systematyczna tego taksonu nie jest pewna i bywał umieszczany nawet wśród muchówek[1]. W 2010 jako najstarszą mszycę opisano Leaphis, również z anizyku[5][6]. Dopiero odkrycie Lutevanaphis potwierdziło występowanie mszyc już w permie[1].
Morfologia
Owad znany tylko z przedniego skrzydła o długości 3,55 i szerokości 1,37 mm. Było ono około 2,6 raza dłuższe niż szerokie. Przednia (kostalna) jego krawędź była niepogrubiona. Dobrze zesklerotyzowana, nieco szersza od komórki kostalnej pterostygma miała wypukłą i pogrubioną krawędź tylną. Żyłki: tylna subkostalna, radialna, medialna i przednia kubitalna wyrastały ze wspólnego, prostego, u nasady grubego pnia, biegnącego równolegle do krawędzi kostalnej skrzydła. Od tegoż pnia dwie gałęzie przedniej żyłki kubitalnej, tj. CuA1 i CuA2, odchodziły osobno, w odległości większej niż długość nasadowego odcinka pnia; gałąź CuA2 była silnie wypukła i pogrubiona. Słaba żyłka medialna opuszczała wspólny pień blisko nasadowo-tylnej części pterostygmy pod kątem 50°, dalej rozdzielała się na gałęzie M1+2 i M3+4, a ta pierwsza następnie rozwidlała się na gałęzie M1 i M2. Tylna żyłka radialna odchodziła z tylnej krawędzi pterostygmy w połowie jej długości pod kątem 50° i miała mocno łukowaty przebieg. Tylna żyłka kubitalna (CuP) była silnie wypukła. Ponadto u nasady skrzydła biegły żyłka posterokubitalna (PCu) i żyłka analna (A1), łączące się w kształt litery „Y” o odcinku wspólnym krótszym niż ćwierć długości wolnego odcinka tej drugiej (A1)[1].
Paleoekologia
Mszyca ta zamieszkiwała obszar północnej Pangei, położony wówczas w strefie równikowej. Były to tereny suche, których półpustynny charakter podtrzymywany był przez blokujące napływ wilgoci zimne prądy morskie, obmywające zachód kontynentu. Znajdujące się tu słone jeziora okresowo wysychały, tworząc plaje[7]. Z suchym klimatem kontrastowało bogactwo fauny. Okresowe zbiorniki wodne zasiedlały liczne muszloraczki, przekopnice i owady[8]. Działalność przekopnic prowadziła do tafonomicznego przemieszczania się szczątków i ich niszczenia, wskutek czego skamieniałości owadów są zwykle fragmentaryczne. Wśród zidentyfikowanych owadów znajdują się przedstawiciele Palaeodictyoptera, Diaphanopterodea, Odonatoptera, Caloneurodea, prostoskrzydłych, świerszczokaraczanów, Paoliida, karaczanów, Thripida, pluskwiaków, Glosselytrodea i sieciarek. Zachowana w formacji Salagou flora jest mniej liczebna i mniej różnorodna niż fauna. Obejmuje różne paprotniki i iglaste. Przypuszcza się, że szyszki tych ostatnich mogły stanowić miejsce żerowania wielu drobnych owadów, w tym wczesnych mszyc z rodzaju Lutevanaphis[1].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
