Lipowa (gmina)

Lipowa – gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie żywieckim.

Lipowa

gmina wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	żywiecki
TERC	2417062
Wójt	Bogusław Wyleciał
Powierzchnia	58,08 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	10 497[1]
• gęstość	178,8 os./km²
Nr kierunkowy	33
Tablice rejestracyjne	SZY
Adres urzędu: Lipowa 708 34-324 Lipowa
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 6
Położenie na mapie powiatu
49°40′29″N 19°05′36″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Lipowa.

Według danych z 30 czerwca 2004^[2] gminę zamieszkiwało 9630 osób.

Historia

Jako gmina jednostkowa, Lipowa funkcjonowała do 31 lipca 1934; 1 sierpnia 1934 weszła w skład nowo utworzonej gmina Zabłocie w powiecie żywieckim w woj. krakowskim^[3].

Gmina zbiorowa Lipowa (pod nazwą Amtsbezirk Lipowa) powstała po raz pierwszy pod od okupacją niemiecką w Polsce, 30 listopada 1940 z części obszaru zniesionej gminy gmina Zabłocie: Leśna (Bachwalde), Lipowa (Lindenhöfen), Ostre (Scharfenwalde), Sienna (Heugrund) i Słotwina (Kallenbach)^[4]. Gmina należała do powiatu żywieckiego, który 26 października 1939 wcielono do III Rzeszy pod nazwą Landkreis Saybusch jako część rejencji katowickiej (Regierungsbezirk Kattowitz)^[5]. 1 lipca 1941 gminę Lipowa zniesiono, a jej obszar włączono do gminy Łodygowice (Lodygowitz) w tymże powiecie^[6].

Po wojnie anulowano zmiany administracyjne wprowadzone przez okupanta^[7], przez co Lipowa powróciła do gminy Zabłocie^[8][9].

Gmina Zabłocie została zniesiona 6 października 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[10]; utworzono wtedy gromadę Lipowa (składającą się z Lipowej, Ostrej i Słotwiny), z siedzibą w Lipowej^[11]. Gromadę Lipowa zasilono 31 grudnia 1961 o obszar zniesionej gromady Leśna (obejmującej wsie Leśna i Sienna oraz przysiółek Twardorzeczka)^[12]. Gromada Lipowa przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej^[13][14].

1 stycznia 1973 w powiecie żywieckim w woj. krakowskim utworzono zbiorową gminę Lipowa^[15]. Gmina złożyła się z 6 sołectw: Leśna, Lipowa, Ostre, Sienna, Słotwina i Twardorzeczka^[16].

W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie bielskim.

1 lipca 1986 do gminy Lipowa włączono część wsi Radziechowy – przysiółek o nazwie Twardorzeczka (82 ha) – z gminy Radziechowy-Wieprz^[17].

Od 1 stycznia 1999 ponownie w powiecie żywieckim, tym razem w województwie śląskim^[18].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[19] gmina Lipowa ma obszar 58,08 km², w tym:

• użytki rolne: 41%
• użytki leśne: 52%

Gmina stanowi 5,58% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	9630	100	4894	50,8	4736	49,2
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	165,8		84,3		81,5

• Piramida wieku mieszkańców gminy Lipowa w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Sołectwo	Powierzchnia[20]	Ludność[20]	Gęstość zaludnienia (os./km²)
Lipowa (wieś gminna)	4052	4454	109,9
Leśna	351	2083	593,4
Ostre	701	479	68,3
Sienna	200	962	481
Słotwina	270	806	298,5
Twardorzeczka	234	1321	564,5

Sąsiednie gminy

Buczkowice, Łodygowice, Radziechowy-Wieprz, Szczyrk, Wisła, Żywiec

Miasta partnerskie

• Rakova

Przypisy

1. Gmina Lipowa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
3. Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 645
4. Amtliches Gemeindeverzeichnis für das Grossdeutsche Reich auf Grund der Volkszählung 1939. Berlin : P. Schmidt, 1944
5. Landkreis Saybusch
6. Amtsbezirk Lodygowitz
7. Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
8. Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
9. Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
10. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
11. Uchwała Nr 32/IV/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu żywieckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 17 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 29 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 50)
12. Uchwała Nr 13/3/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 18 września 1961 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie krakowskim; w Obwieszczeniu Prezydium WRN w Krakowie z dnia 18 grudnia 1961 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie krakowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 30 grudnia 1961 r., Nr. 16, Poz. 228)
13. Obwieszczenie Wydziału Organizacyjno-Prawnego Prezydium WRN w Krakowie z dnia 1 października 1970 r. o podziale administracyjnym województwa krakowskiego – stan na dzień 1 stycznia 1970 r.(Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 7 października 1970 r., Nr. 9, Poz. 99) – ostatni wykaz gromad w Dzienniku Urzędowym WRN w Krakowie przed reaktywowaniem gmin
14. Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971. Brak numerów stron w książce
15. Uchwała Nr XVIII/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie krakowskim oraz ustalenia siedzib gminnych rad narodowych (Dz. Urz. WRN w Krakowie z 1972 r. Nr 18, Poz. 268)
16. Uchwała Nr XVIII/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie krakowskim oraz ustalenia siedzib gminnych rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 8 grudnia 1972 r. Nr 18, poz. 268)
17. M.P. z 1986 r. nr 18, poz. 129
18. Projekt podziału kraju na 12 województw – 13.03.1998 r.. [dostęp 2019-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-12)].
19. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
20. Gmina Lipowa: Sołectwa gminy Lipowa. lipowa.pl. [dostęp 2013-04-11].