Województwo krakowskie (1945–1975)

Województwo krakowskie – dawna jednostka podziału administracyjnego Polski, ze stolicą w Krakowie, powołana 28 czerwca 1946 roku^[1], podzielona w 1975 na nowe, mniejsze województwa (krakowskie, nowosądeckie, tarnowskie, bielskie, katowickie i kieleckie). Województwo kilkukrotnie zmieniało swoje granice.

Ten artykuł dotyczy województwa krakowskiego w latach 1945–1975. Zobacz też: województwo krakowskie.

Województwo krakowskie

— województwo —
Państwo	Polska
Siedziba wojewody i sejmiku	Kraków
Powierzchnia	15 355 km²
Populacja (31 XII 1974) • liczba ludności	2213 tys.
• gęstość	145 os./km²
Podział administracyjny
Liczba powiatów miejskich 4 Liczba powiatów 21
Położenie na mapie Polski

Województwo w latach 1946−1950

Województwo krakowskie objęło swoim obszarem teren obecnego województwa małopolskiego (bez powiatu gorlickiego) oraz Jaworzno, powiat żywiecki i bialski (zlikwidowany i podzielony w 1951).

W 1966 miasto Kraków i województwo krakowskie zostały odznaczone Orderem Budowniczych Polski Ludowej^[2].

Podział na powiaty:

• powiaty miejskie (grodzkie): Kraków (od 1957 jako miasto wydzielone z województwa), od 1951: Nowy Sącz, Tarnów, Zakopane, od 1956: Jaworzno
• powiaty ziemskie: bialski (do 1951), bocheński, brzeski, chrzanowski, dąbrowski, krakowski, limanowski, miechowski, myślenicki, nowosądecki, nowotarski, olkuski, oświęcimski (od 1951), tarnowski, wadowicki, żywiecki

Zmiany administracyjne

• 1 kwietnia 1945 – powiat miechowski przeniesiono z województwa kieleckiego do województwa krakowskiego^[3].
• 18 sierpnia 1945 – 4 powiaty województwa krakowskiego (dębicki, gorlicki, jasielski i mielecki) przeniesiono do nowo utworzonego województwa rzeszowskiego.
• 20 sierpnia 1945 – powiat olkuski przeniesiono z województwa kieleckiego do województwa krakowskiego
• w 1951
  • do województwa katowickiego przyłączono zachodnią część zlikwidowanego powiatu bialskiego (krakowskiego).
  • utworzono powiat oświęcimski.
  • utworzono powiaty miejskie w Nowym Sączu, Tarnowie i Zakopanem.
• w 1953 − wieś Jęzor koło Jaworzna włączono do Sosnowca w województwie katowickim (stalinogrodzkim).
• w 1956 − z powiatu chrzanowskiego wydzielono powiat miejski Jaworzno.
• w 1957 – podniesiono Kraków do rangi miasta wydzielonego.

Ludność

Data	Liczba mieszkańców
	ogółem	miejska (%)	wiejska (%)
14 II 1946 (spis sumaryczny)[4]	2 133 389	579 848 (27,18%)	1 553 541 (72,82%)
3 XII 1950 (spis powszechny)[5]	2 113 498	655 270 (31%)	1 458 228 (69%)
31 XII 1956[6]	2417 tys.	936 tys. (38,7%)	1481 tys. (61,3%)
1959[7]	2057,5 tys.	b.d. (27%[8])	b.d. (73%[8])
6 XII 1960 (spis powszechny)[9]	1 990 359	552 478 (27,76%)	1 437 881 (72,24%)
1962[10]	2064,5 tys.	b.d. (28,1%)	b.d. (71,9%)
31 XII 1963[11]	2088 tys.	591 tys. (28,3%)	1497 tys. (71,7%)
31 XII 1965[12]	2127,6 tys.	b.d.	b.d.
1967[13]	2158,7 tys.	b.d.	b.d.
31 XII 1968[14]	2185 tys.	651 tys. (29,8%)	1534 tys. (70,2%)
8 XII 1970 (spis powszechny)[15]	2 182 271	662 741 (30,37%)	1 519 530 (69,63%)
31 XII 1971[16]	2195,6 tys.	672,4 tys. (30,6%)	1523,2 tys. (69,4%)
31 XII 1972[17]	2214,4 tys.	686,7 tys. (31%)	1527,7 tys. (69%)
31 XII 1973[18]	2194 tys.	719 tys. (32,8%)	1475 tys. (67,2%)
31 XII 1974[19]	2213 tys.	733 tys. (33,1%)	1480 tys. (66,9%)

Podział administracyjny

1946

Powiat	Powierzchnia (km²)[20]	Liczba ludności 14 II 1946[21]
		ogółem	na km²
bialski	635	127 610	201
bocheński	877	106 423	121
brzeski	849	105 245	124
chrzanowski	722	127 807	177
dąbrowski	650	65 650	101
krakowski	767	131 036	171
Kraków (miejski)	165	299 396	1815
limanowski	944	89 919	95
miechowski	1353	152 490	113
myślenicki	988	104 189	105
nowosądecki	1571	156 147	99
nowotarski	1893	133 912	71
olkuski	1361	140 734	103
tarnowski	881	135 563	154
wadowicki	1109	141 274	127
żywiecki	1153	115 994	101

1973

Źródło:^[22]

Powiat	Powierzchnia (km²)	Liczba ludności 31 XII 1972		Miasta		Gminy	Siedziba
		ogółem (tys.)	na km²	ogółem	w tym posiadające wspólną radę narodową z gminami
bocheński	865	106	123	2	0	11	Bochnia
brzeski	819	98	120	1	0	11	Brzesko
chrzanowski	648	165,1	255	6	2	12	Chrzanów
dąbrowski	652	67,2	103	2	1	10	Dąbrowa Tarnowska
Jaworzno (miejski)	75	65,7	880	1	nd.	nd.	Jaworzno
krakowski	870	192,6	221	2	0	14	Kraków
limanowski	952	94,9	100	2	0	10	Limanowa
miechowski	859	79,1	92	2	1	9	Miechów
myślenicki	741	94,6	128	3	2	10	Myślenice
nowosądecki	1554	159,6	103	5	2	15	Nowy Sącz
nowotarski	1808	164	91	3	1	16	Nowy Targ
Nowy Sącz (miejski)	19	43,1	2235	1	nd.	nd.	Nowy Sącz
olkuski	1119	138,9	124	4	0	11	Olkusz
oświęcimski	424	127,7	301	5	2	7	Oświęcim
proszowicki	426	46,7	110	1	0	8	Proszowice
suski	719	73,2	102	3	0	8	Sucha Beskidzka
tarnowski	886	109,6	124	1	1	11	Tarnów
Tarnów (miejski)	72	89	1230	1	nd.	nd.
wadowicki	657	127	193	3	0	10	Wadowice
Zakopane (miejski)	85	27,8	328	1	nd.	nd.	Zakopane
żywiecki	1105	144,6	131	1	0	15	Żywiec

Zobacz też

• Podział administracyjny Polski 1944−1950
• Podział administracyjny Polski 1950−1956
• Podział administracyjny Polski 1957−1975
• Reforma administracyjna w Polsce (1975)