Liga Mistrzów AFC Elite

Liga Mistrzów AFC Elite (ang. AFC Champions League Elite, w skrócie ACL Elite) – międzynarodowe, coroczne kontynentalne rozgrywki piłkarskie organizowane przez Azjatycką Federację Piłkarską (AFC) dla 24 najlepszych azjatyckich klubów zrzeszonych w federacji. Są to najbardziej prestiżowe rozgrywki w azjatyckiej piłce nożnej^[1].

Liga Mistrzów AFC Elite

AFC Champions League Elite

2024/25
Państwo	Azja
Dyscyplina	piłka nożna
Organizator rozgrywek	AFC
Data założenia	1967 (w obecnej formule od 2024)
Rozgrywki
Liczba drużyn	24
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	Hapoel Tel Awiw (1967)
Obecny zwycięzca	Al-Ain (2023/24)
Najwięcej zwycięstw	Al-Hilal (4 zwycięstwa)
Strona internetowa

Turniej został stworzony w 1967 roku jako Turniej Azjatyckich Mistrzów Klubowych. W 2002 roku wprowadzono nową nazwę turnieju - Liga Mistrzów AFC. Od 2024 roku rozgrywki ponownie są rozgrywane pod zmienioną nazwą, jako Liga Mistrzów AFC Elite, w związku z reformą azjatyckich pucharów i wprowadzeniu Ligi Mistrzów AFC 2 i AFC Chellenge League.

W fazie ligowej rywalizują 24 zespoły podzielone na dwa regiony - zachód i wschód. Zwycięzca Ligi Mistrzów AFC Elite zakwalifikuje się do Klubowych Mistrzostw Świata i Pucharu Interkontynentalnego.

Najwięcej tytułów zdobyła drużyna Al-Hilal - 4. Aktualnym mistrzem jest drużyna Al-Ain FC ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich, która pokonała w finale edycji 2023/24 Yokohama F. Marinos 6:3 w dwumeczu.

Historia

1967–1972 - Puchar Azjatyckich Mistrzów Klubowych

Pierwszy pomysł stworzenia turnieju dla mistrzów krajów należących do AFC, na kształt rozgrywek europejskich został omówiony 21 kwietnia 1963 roku^[2]. Pierwsza edycja turnieju została rozegrana w 1967 roku jako Puchar Azjatyckich Mistrzów Klubowych. Pierwszy czempionat został rozegrany w systemie pucharowym, w trzech następnych wprowadzono fazę grupową^[3][4][5][6].

Turniej na początku spotykał wiele problemów, między innymi brak chęci gry arabskich zespołów przeciwko drużynom z Izraela, które niemal zdominowały pierwsze edycje zawodów. W 1972 roku turniej zawieszono^[7], natomiast Izrael opuścił AFC w 1974 roku^[8].

1985–2002 - Klubowe Mistrzostwa Azji

Turniej przywrócono w 1985 roku pod zmienioną nazwą. W 1990 roku stworzono Puchar Zdobywców Pucharów Azji, natomiast w 1995 wprowadzono Superpuchar Azji, w którym grali zwycięzcy Mistrzostw i Pucharu Zdobywców Pucharów^[9].

2002–2024 - Liga Mistrzów AFC

Poprzednio stworzono turnieje połączono w Ligę Mistrzów AFC. Mistrzowie i zdobywcy pucharów federacji należących do AFC grali w play-offach o grę w turnieju, w głównej fazie uczestniczyło 8 klubów z zachodniej Azji oraz 8 klubów ze wschodniej. Pierwszym zwycięzcą Ligi Mistrzów został emiracki Al-Ain FC, który pokonał w finale w dwumeczu 2:1 tajski BEC Tero Sasana FC. Turniej przez lata był wielokrotnie powiększany, maksymalnie przyjmując 40 drużyn.

Ostatnia edycja turnieju w tym formacie, w przeciwieństwie do poprzednich - została rozegrana w systemie jesień-wiosna.

2024– - Liga Mistrzów AFC Elite

23 grudnia 2022 roku ogłoszono, że od 2024 roku liczba drużyn zostanie zmniejszona z 40 do 24 drużyn oraz wprowadzona zostanie faza ligowa, w zastępstwie fazy grupowej.

Format

Kwalifikacje

W kwalifikacjach uczestniczą 4 drużyny, 2 ze strefy zachodniej i 2 ze strefy wschodniej. Liczba ta może jednak wzrosnąć do pięciu, jeśli miejsce drużyny, która otrzymała prawo do gry w turnieju zajęła drużyna z tego samego kraju, która sezon wcześniej zdobyła tytuł mistrza Azji.

Główny turniej

Podział regionalny Ligi Mistrzów AFC Elite - kolorem niebieskim - region zachodni, żółtym - wschodni.

W głównym turnieju uczestniczą 24 drużyny, podzielone na dwie grupy - wschodnią i zachodnią. Uprawnione do udziału są drużyny, które zajęły odpowiednie miejsca w tabelach ligowych 6 najlepszych lig z regionu zachodniego oraz 6 najlepszych lig z regionu wschodniego. W zależności od pozycji w rankingu, liczba uprawnionych do gry klubów z danego kraju się różni.

12 drużyn w każdej z lig rozgrywa 8 meczów, 4 u siebie i 4 na wyjeździe, z każdą wylosowaną z pośród dwunastu drużyną mierzy się jednak tylko raz (podobnie jak w Lidze Mistrzów UEFA). Osiem najlepszych zespołów z każdej z lig awansuje do 1/8 finału, rozgrywanych w formacie z rewanżami. Od ćwierćfinałów turniej jest rozgrywany w systemie pojedynczych meczów, w jednym państwie. Zespół z regionu zachodniego może trafić na zespół z regionu wschodniego dopiero w finale rozgrywek, do tej pory, wszystkie fazy turnieju są losowane osobno dla każdego z regionów.

Finały Ligi Mistrzów AFC

14 najlepszych azjatyckich federacji

Środkowa i zachodnia Azja:

Państwo	Nazwa związku
Bahrajn	Bahrain Football Association
Iran	Islamic Republic of Iran Football Federation
Irak	Iraq Football Association
Kuwejt	Kuwait Football Association
Katar	Qatar Football Association
Arabia Saudyjska	Saudi Arabia Football Federation
Zjednoczone Emiraty Arabskie	United Arab Emirates Football Association
Uzbekistan	Oʻzbekiston Futbol Federatsiyasi

Wschodnia Azja:

Państwo	Nazwa związku
Chiny	Związek Piłki Nożej Chińskiej Republiki Ludowej
Indonezja	Persatuan Sepak bola Seluruh Indonesia
Japonia	Japan Football Association
Korea Południowa	Korea Football Association
Tajlandia	Football Association of Thailand
Wietnam	Liên đoàn bóng đá Việt Nam

W roku 2006 Football Federation Australia przystąpiła do AFC i wystawia kluby w Azjatyckiej Lidze Mistrzów od 2007 roku.

Finały Pucharu Mistrzów

Turniej Azjatyckich Mistrzów Klubowych (1967–1972)

Sezon	Zwycięzca	Wynik	Drugie miejsce	Miejsce
1967	Hapoel Tel Awiw	2 – 1	Selangor FA	Bangkok
1969	Maccabi Hajfa	1 – 0	Yangzee FC	Bangkok
1970	Taj	2 – 1	Hapoel Tel Awiw	Stadion Shahida Shiroudiego, Teheran
1971	Maccabi Hajfa	w/o[i]	Al Shourta	Bangkok

1. Al Shourta wycofał się z turnieju z powodów politycznych.

Klubowe Mistrzostwa Azji (1985–2002)

Sezon	Zwycięzca	Wynik	Drugie miejsce	Miejsce
1986	Daewoo Royals	3 – 1	Al-Ahli	Dżudda
1987	Furukawa Electric	[i]	Al-Hilal	Rijad
1988	Yomiuri	w/o[ii]	Al-Hilal	Finał w formie dwumeczu
1989	Al-Sadd	3 – 3 (bramki wyjazdowe)	Al Rasheed	Finał w formie dwumeczu
1990	Liaoning FC	3 – 2	Nissan FC	Finał w formie dwumeczu
1991	Esteghlal	2 – 1	Liaoning FC	Bangabandhu National Stadium, Dhaka
1992	Al-Hilal	1 – 1 (4-3 karnych)	Esteghlal	Doha
1993	Pas	1 – 0	Al-Szabab	Bahrajn
1994	Thai Farmers Bank	2 – 1	Omani Club	Bangkok
1995	Thai Farmers Bank	1 – 0	Al-Arabi	Bangkok
1996	Ilhwa Chunma	1 – 0	Al-Nasr	Stadion Króla Fahda, Rijad
1997	Pohang Steelers	2 – 1	Ilhwa Chunma	Kuala Lumpur
1998	Pohang Steelers	0 – 0 (6-5 karne)	Dalian Wanda	Hong Kong Stadium, Hongkong
1999	Júbilo Iwata	2 – 1	Esteghlal	Stadion Azadi, Teheran
2000	Al-Hilal	3 – 2	Júbilo Iwata	Stadion Króla Fahda, Rijad
2001	Suwon Samsung Bluewings	1 – 0	Júbilo Iwata	Suwon World Cup Stadium, Suwon
2002	Suwon Samsung Bluewings	0 – 0 (4-2 karnych)	Anyang LG Cheetahs	Stadion Azadi, Teheran

1. Faza finałowa została rozegrana w ramach fazy grupowej, w których mecze rozgrywały cztery drużyny.
2. Al-Hilal odmówił rozegrania pierwszego meczu finałowego, ponieważ zespół ten nie zgadzał się z obsadą sędziowską na pierwsze ze spotkań.

Liga Mistrzów AFC

Finały w formie dwumeczów (2003–2008)

Sezon	Gospodarz	Wynik	Gość	Miejsce	Frekwencja
2003	Al-Ain	2–0	BEC Tero Sasana	Tahnoun Bin Mohammed Stadium, Al-Ajn
	BEC Tero Sasana	1–0	Al-Ain	Rajamangala, Bangkok
	Al-Ain wygrał w dwumeczu 2 – 1
2004	Al-Ittihad	1–3	Seongnam Ilhwa Chunma	Stadion Księcia Abdullaha al-Fajsala, Dżudda
	Seongnam Ilhwa Chunma	0-5	Al-Ittihad	Tancheon Sports Complex, Seongnam
	Al-Ittihad wygrał w dwumeczu 6 – 3
2005	Al-Ain	1–1	Al-Ittihad	Tahnoun Bin Mohammed Stadium, Al-Ajn
	Al-Ittihad	4-2	Al-Ain	Stadion Księcia Abdullaha al-Fajsala, Dżudda
	Al-Ittihad wygrał w dwumeczu 5 – 3
2006	Jeonbuk Hyundai Motors	2-0	Al Karama	Jeonju World Cup Stadium, Jeonju	25 830
	Al Karama	2-1	Jeonbuk Hyundai Motors	Khaled bin Walid Stadium, Hims	40 tys.
	Jeonbuk Hyundai Motors wygrał w dwumeczu 3 – 2
2007	Sepahan	1-1	Urawa Red Diamonds	Foolad Shahr Stadium, Fuladszahr	30 tys.
	Urawa Red Diamonds	2-0	Sepahan	Stadion Saitama, Saitama	59 034
	Urawa Red Diamonds wygrała w dwumeczu 3 – 1
2008	Gamba Osaka	3-0	Adelaide United	Osaka Expo '70 Stadium, Suita	20 639
	Adelaide United	0-2	Gamba Osaka	Hindmarsh Stadium, Adelaide	17 tys.
	Gamba Osaka wygrała w dwumeczu 5 – 0

Finały w formie jednego meczu (2009–2012)

Sezon	Zwycięzca	Wynik	Drugie miejsce	Miejsce	Frekwencja
2009	Pohang Steelers	2 – 1	Al-Ittihad	Stadion Olimpijski w Tokio, Tokio	25 743
2010	Ilhwa Chunma	3 – 1	Zob Ahan Isfahan	Stadion Olimpijski w Tokio, Tokio	27 308
2011	Al-Sadd SC	2 – 2 (4 – 2 w karnych)	Jeonbuk Hyundai Motors	Jeonju World Cup Stadium, Jeonju	41 805
2012	Ulsan Hyundai FC	3 – 0	Al-Alhi	Ulsan Munsu Football Stadium, Ulsan	42 315

Finały w formie dwumeczów (2013–2019)

	Gospodarz	Wynik	Gość	Miejsce	Frekwencja
2013	FC Seoul	2–2	Guangzhou Evergrande	Seul World Cup Stadium, Seul	55 501
	Guangzhou Evergrande	1–1	FC Seoul	Tianhe Stadium, Kanton	42 984
	Guangzhou Evergrande wygrał w dwumeczu 3 – 3 dzięki golom wyjazdowym
2014	Western Sydney Wanderers	1-0	Al-Hilal	Parramatta Stadium, Sydney	20 053
	Al-Hilal	0-0	Western Sydney Wanderers	Stadion Króla Fahda, Rijad	63 763
	Western Sydney Wanderers wygrał w dwumeczu 1 – 0
2015	Al-Ahli	0-0	Guangzhou Evergrande	Malab Al Raszid, Dubaj	9 480
	Guangzhou Evergrande	1-0	Al-Ahli	Tiahne Stadium, Guangzhou	42 499
	Guangzhou Evergrande wygrał w dwumeczu 1 – 0
2016	Jeonbuk Hyundai Motors	2-1	Al-Ain FC	Stadion Jeonju World Cup, Jeonju	36 158
	Al-Ain FC	1-1	Jeonbuk Hyundai Motors	Hazza Bin Zayed Stadium, Al-Ajn	23 239
	Jeonbuk Hyundai Motors wygrał w dwumeczu 3 – 2
2017	Al-Hilal	1-1	Urawa Red Diamonds	Stadion Króla Fahda, Rijad	59 136
	Urawa Red Diamonds	1-0	Al-Hilal	Stadion Saitama, Saitama	57 727
	Urawa Red Diamonds wygrała w dwumeczu 2 – 1
2018	Kashima Antlers	2-0	Persepolis FC	Stadion Kashima, Kashima	35 022
	Persepolis FC	0-0	Kashima Antlers	Stadion Azadi, Teheran	100 000
	Kashima Antlers wygrała w dwumeczu 2 – 0
2019	Al-Hilal	1-0	Urawa Red Diamonds	King Saud University Stadium, Rijad	22 549
	Urawa Red Diamonds	0-2	Al-Hilal	Stadion Saitama, Saitama	58 109
	Al-Hilal wygrała w dwumeczu 3 – 0

Finały w formie jednego meczu (2020–2021)

Sezon	Zwycięzca	Wynik	Drugie miejsce	Miejsce	Frekwencja
2020	Ulsan Hyundai	2-1	Persepolis FC	Al Janoub Stadium, Al-Wakra	8517
	Z uwagi na pandemię COVID-19 odbył się jeden mecz finałowy, który wygrał Ulsan Hyundai
2021	Al-Hilal	2-0	Pohang Steelers	Stadion Króla Fahda, Rijad	50 171

Finały w formie dwumeczów (2022–)

	Gospodarz	Wynik	Gość	Miejsce	Frekwencja
2022	Al-Hilal	1–1	Urawa Red Diamonds	Stadion Króla Fahda, Rijad	50 881
	Urawa Red Diamonds	1–0	Al-Hilal	Stadion Saitama, Saitama	53 574
	Urawa Red Diamonds wygrał w dwumeczu 2 – 1
2023/24	Yokohama F. Marinos	2–1	Al-Ain	Nissan Stadium, Jokohama	53 704
	Al-Ain	5–1	Yokohama F. Marinos	Hazza Bin Zayed Stadium, Al-Ajn	24 826
	Al-Ain wygrał w dwumeczu 6 – 3

Statystyki

Osiągnięcia według klubów

Pochyleniem oznaczono kluby, które już nie istnieją lub startują w innych konfederacjach.

Drużyna	Zwycięzca	Finalista
Al-Hilal	4	5
Pohang Steelers	3	1
Urawa Red Diamonds	3	1
Esteghlal	2	2
Seongnam	2	2
Al-Ain	2	2
Al-Ittihad	2	1
Jeonbuk Hyundai Motors	2	1
Al-Sadd	2	0
Guangzhou Evergrande	2	0
Maccabi Tel Awiw	2	0
Suwon Samsung Bluewings	2	0
Thai Farmers Bank	2	0
Ulsan Hyundai	2	0
Jubilo Iwata	1	2
Liaoning Whowin	1	1
Hapoel Tel Awiw	1	1
Busan IPark	1	0
Gamba Osaka	1	0
JEF United Chiba	1	0
Kashima Antlers	1	0
Pas	1	0
Tokyo Verdy	1	0
Western Sydney Wanderers	1	0
Al-Ahli	0	2
FC Seoul	0	2
Persepolis FC	0	2
Yokohama F. Marinos	0	2
Adelaide United	0	1
Al-Ahli	0	1
Al-Arabi	0	1
Al Karama	0	1
Al-Rasheed	0	1
An-Nassr	0	1
Al-Shorta	0	1
Al-Shabab	0	1
BEC Tero Sasana	0	1
Dalian Shide	0	1
Oman Club	0	1
Selangor	0	1
Sepahan	0	1
Yangzee	0	1
Zob Ahan Isfahan	0	1

Osiągnięcia według państw

Państwo	Zwycięzca	Finalista
Korea Południowa	12	7
Japonia	8	5
Arabia Saudyjska	6	10
Iran	3	6
Chiny	3	2
Izrael	3	1
Zjednoczone Emiraty Arabskie	2	3
Katar	2	1
Tajlandia	2	1
Australia	1	1
Irak	0	2
Malezja	0	1
Oman	0	1
Syria	0	1

Sponsorzy i partnerzy

• Molten Corporation
• Neom
• Qatar Airways
• Visit Saudi
• Konami
• Visa

Zobacz też

• Klubowe mistrzostwa świata

Przypisy

1. AFC Champions League: The drama, the glory.... [online], the-AFC [dostęp 2024-08-07] (ang.).
2. The Iraq Times 1963.04.18 — Middle Eastern and North African Newspapers [online], web.archive.org, 7 czerwca 2024 [dostęp 2024-08-07] [zarchiwizowane z adresu 2024-06-07].
3. Asian Club Competitions 1967 [online], www.rsssf.org [dostęp 2024-08-07].
4. Asian Club Competitions 1968/69 [online], www.rsssf.org [dostęp 2024-08-07].
5. Asian Club Competitions 1970 [online], www.rsssf.org [dostęp 2024-08-07].
6. Asian Club Competitions 1971 [online], www.rsssf.org [dostęp 2024-08-07].
7. Asian Club Competitions 1972 [online], www.rsssf.org [dostęp 2024-08-07].
8. Izrael, Kazachstan i Azerbejdżan grają w Euro, chociaż nie leżą w Europie. Dlaczego? "Sport przeplata się z polityką" [online], naTemat.pl [dostęp 2024-08-07] (pol.).
9. The Asian Club Championship [online], web.archive.org, 9 kwietnia 1997 [dostęp 2024-08-07] [zarchiwizowane z adresu 1997-04-09].

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Azjatyckiej Ligi Mistrzów. the-afc.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-23)].