Legion Estoński SS

Legion Estoński SS (niem. Estnische SS-Legion, Estnische SS-Freiwilligen-Legion, est. Eesti SS-leegion) – ochotnicza kolaboracyjna formacja zbrojna Waffen-SS złożona z Estończyków podczas II wojny światowej, sformowana i wyszkolona na poligonie Heidelager w Pustkowie.

Legion Estoński SS

Eesti SS-leegion
Estnische SS-Legion, Estnische SS-Freiwilligen-Legion

Punkt werbunkowy do Legionu Estońskiego, wrzesień 1942 roku
Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1 października 1942
Rozformowanie	maj 1943
Dowódcy
Pierwszy	Franz Augsberger
Działania zbrojne
II wojna światowa operacja nadbałtycka
Organizacja
Podległość	Waffen-SS

Historia

Początkowo w Waffen-SS służyli jedynie ochotnicy pochodzący z germańskich krajów Europy Zachodniej i Skandynawii. Pogarszająca się sytuacja wojskowa na froncie wschodnim zmusiła Niemców do poszukiwania nowych rezerw ludzkich. Znaleziono je najpierw wśród narodów państw bałtyckich, których ludność silnie odczuła okupację sowiecką z lat 1940-1941. Pierwszymi niegermańskimi ochotnikami w SS były ludy fińskie – Finowie i Estończycy oraz Bałtowie – Łotysze. Ponadto Łotysze i Estończycy cieszyli się dużym zaufaniem Niemców jako narody bliskie pochodzeniu germańskiemu – z uwagi na wielosetletnie panowanie, dominację i osadnictwo Niemców, Duńczyków i Szwedów na terenie Łotwy i Estonii.

14 sierpnia 1942 r. Adolf Hitler wydał oficjalną decyzję dotyczącą formowania estońskiego legionu Waffen-SS, a 28 sierpnia komisarz generalny okupowanej Estonii Karl-Siegmund Litzmann(inne języki) zapowiedział rozpoczęcie akcji rekrutacyjnej. Ochotnicy musieli spełnić kryteria rasowe, być w wieku od 17 do 30 lat, wzrostu co najmniej 170 cm i mieć dobre zdrowie.

Tworzenie Legionu rozpoczęło się po jego formalnym ustanowieniu 1 października 1942 z siedzibą na poligonie szkoleniowym Heidelager w Pustkowie pod Dębicą na terenie Generalnego Gubernatorstwa^[1]. Jego dowódcą został obersturmbannführer SS Franz Augsberger. Wkrótce na poligon Heidelager została wysłana pierwsza grupa licząca ponad 1200 Estończyków. Wielu spośród nich służyło wcześniej na obszarze okupowanej Estonii w różnych jednostkach policji i bezpieczeństwa SS. W lutym 1943 r. został sformowany pierwszy batalion Legionu.

W marcu dowództwo niemieckie wyłączyło go ze składu macierzystej jednostki i przydzieliło do 5 Dywizji Pancernej SS „Wiking” jako Estnisches SS-Freiwilligen Panzergrenadier Bataillon „Narva”. Dalsza akcja rekrutacyjna wśród Estończyków nie przyniosła jednak spodziewanych rezultatów. W tej sytuacji Niemcy przeprowadzili pobór, który był nadzorowany przez General-Inspektion der Estnische SS Freiwilligen Legion na czele z oberführerem Waffen-SS Johannesem Soodlą. Urząd ten miał ograniczone kompetencje wobec estońskich oddziałów Waffen-SS, pełniąc głównie funkcje kulturalne, oświatowe i propagandowe.

Spośród Estończyków, którzy nie weszli w skład Batalionu „Narva”, sformowano w marcu 1943 r. Estońską Ochotniczą Brygadę SS (Estnische SS-Freiwilligen-Brigade) pod dowództwem standartenführera SS Fritza Freitaga. Liczyła ona ok. 3 tys. żołnierzy, w tym ok. 200 Niemców. Składała się z dwóch 3-batalionowych pułków. W pierwszym pułku była też kompania ciężkich moździerzy, przeciwpancerna i saperów, zaś w drugim – jedynie kompania saperów. W październiku 1943 jednostka została przemianowana na 3 Estnische SS-Freiwilligen-Brigade i wyjechała na front wschodni, gdzie brała udział w działaniach antypartyzanckich. Jej dowódcą został pierwszy dowódca Legionu, brigadeführer SS Franz Augsberger.

Skład organizacyjny

• 1 Pułk Legionu – d-ca sturmbannführer SS Franz Augsberger
  • 1 Batalion (Batalion „Narva”)
  • 2 Batalion
  • 3 Batalion
  • kompania saperów – d-ca obersturmführer SS Kurt Schärpf
  • kompania przeciwpancerna
  • kompania ciężkich moździerzy
  • batalion zapasowy