Krzyżowice (powiat brzeski)

Krzyżowice (niem. Kreisewitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Olszanka.

Krzyżowice

wieś
Kościół Wniebowzięcia NMP
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	brzeski
Gmina	Olszanka
Liczba ludności (2022)	559[1]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	49-332[2]
Tablice rejestracyjne	OB
SIMC	0500599
Położenie na mapie gminy Olszanka Krzyżowice
Położenie na mapie Polski Krzyżowice
Położenie na mapie województwa opolskiego Krzyżowice
Położenie na mapie powiatu brzeskiego Krzyżowice
50°48′26″N 17°27′49″E[3]

W latach 1950–1998 (także po 1975) miejscowość należała administracyjnie do województwa opolskiego.

Nazwa

Nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy "krzyż"^[4]. Górnośląski pisarz i ksiądz, Konstanty Damrot w swojej pracy o śląskim nazewnictwie z 1896 roku wydanej w Bytomiu wymienia dwie nazwy: w obecnie obowiązującej, polskiej formie "Krzyżowice" oraz w niemieckiej "Kreisewitz". Podaje także dwie wcześniejsze zlatynizowane nazwy z łacińskich dokumentów: z 1288 Crisovicz, 1493 Criczowitz^[4].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[5]:

• kościół fil. pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, murowano-szachulcowy, pierwsze wzmianki pochodzą z 1376 roku, kiedy wspomina się o kaplicy. Najprawdopodobniej następnie przerobiona w XV wieku na kościół, kiedy to wzniesiono prezbiterium. W 1580 roku dobudowano wieżę. Stalle z XVII wieku z malowaną dekoracją. Zwieńczenie ołtarza o tematyce Ukrzyżowania. Zachowane freski ze średniowiecza.
  • otoczenie (w granicach działki),
  • ogrodzenie
• dawny zajazd, z XIX w.

Szlaki turystyczne

• Brzeg - Krzyżowice - Gierszowice - Olszanka - Pogorzela - Jasiona - Michałów - Lipowa - Przylesie Dolne - Grodków

Zobacz też

• Krzyżowice

Przypisy

1. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 638 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 64044
4. Konstanty Damrot: Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung: mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen: Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde. Beuthen: Verlag von Felix Kasprzyk, 1896, s. 130.
5. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 16.