Konkordat

Konkordat (łac. concordatum: uzgodniony) – umowa międzynarodowa zawierana między państwem a Stolicą Apostolską, która reguluje sprawy dotyczące obu stron (pozycja Kościoła katolickiego w danym państwie, zapewnienie wolności nauczania religii i wypełniania swojej misji, kwestie własności, ważności małżeństw sakramentalnych, wpływu władz państwowych na obsadę stolic biskupich itp.). Ponadto nazwa konkordat używana jest również jako nazwa techniczna na oznaczenie jakiejkolwiek umowy dwustronnej pomiędzy władzą kościelną i państwową^[1].

Nazwa pochodzi z języka łacińskiego, od concordare – zgadzać się. Historycznie używano również innych nazw na oznaczenie tego rodzaju umów: concordia, pactum, pax, concordata, conventio, modus vivendi.

Ze względu na zakres regulowanych spraw, konkordaty można podzielić na:

• konkordaty całościowe – określające podstawowe zasady relacji oraz regulujące szeroki zakres spraw interesujący państwo i Kościół
• konkordaty parcjalne – regulujące wybrane zagadnienia w stosunkach państwa i Kościoła.

Konkordat, mimo że jest zawierany ze Stolicą Apostolską i dotyczy spraw katolików, najczęściej jest także podstawą do przyznania wyznawcom innych religii takich samych uprawnień jak te zapisane w konkordacie, np. małżeństwa kościelne 11 wyznań działających w Polsce na podstawie odrębnych ustaw są traktowane na równi z małżeństwami zawieranymi w urzędach stanu cywilnego^[2].

W Polsce obecnie obowiązuje konkordat z 28 lipca 1993 roku.

Lista konkordatów (niepełna)

Konkordat	Papież	Strona umowy	Data zawarcia	Data wejścia w życie
Konkordat z Londynu	Paschalis II	Anglia – król Henryk I	1 sierpnia 1107
Konkordat wormacki	Kalikst II	Święte Cesarstwo Rzymskie – cesarz Henryk V	22 września 1122[3]
Fürsten Konkordat	Eugeniusz IV	Święte Cesarstwo Rzymskie – elektorzy cesarstwa	styczeń 1447
Konkordat wiedeński	Mikołaj V	Święte Cesarstwo Rzymskie – cesarz Fryderyk III	7 kwietnia 1448
Konkordat boloński	Leon X	Francja – król Franciszek I	18 sierpnia 1516[4]
Konkordat wschowski	Klemens XII	Rzeczpospolita Obojga Narodów – król August III Sas	10 lipca 1737[5]	13 Sierpnia 1737
Konkordat z Królestwem Hiszpanii	Benedykt XIV	Hiszpania – król Ferdynand VI	11 stycznia 1753
Konkordat z Republiką Francuską	Pius VII	Francja – konsul Napoleon Bonaparte	15 lipca 1801
Konkordat z Królestwem Francji	Pius VII	Francja – król Ludwik XVIII	11 czerwca 1817
Konkordat z Królestwem Bawarii	Pius VII	Bawaria – król Maksymilian I	28 października 1817
Konkordat	Pius IX	Rosja – cesarz Mikołaj I	3 sierpnia 1847
Konkordat z Królestwem Hiszpanii[6]	Pius IX	Hiszpania	16 marca 1851	11 maja 1851
Konkordat[7]	Pius IX	Gwatemala	7 października 1852
Konkordat z Cesarstwem Austriackim[7]	Pius IX	Austria – cesarz Franciszek Józef I	5 listopada 1855
Konkordat[7]	Pius IX	Haiti	28 marca 1860
Konkordat[7]	Pius IX	Honduras	9 lipca 1861
Konkordat[7]	Pius IX	Nikaragua	2 listopada 1861
Konkordat[7]	Pius IX	San Salvador	22 kwietnia 1862
Konkordat[7]	Pius IX	Wenezuela	26 lipca 1862
Konkordat[7]	Pius IX	Ekwador	26 lipca 1862
Konkordat[7]	Leon XIII	Ekwador	2 marca 1881
Konkordat[7]	Leon XIII	Gwatemala	2 lipca 1884
Konkordat[7]	Leon XIII	Kolumbia	31 grudnia 1887
Konkordat[7]	Leon XIII	Ekwador	8 listopada 1890
Konkordat	Pius XI	Łotwa	30 maja 1922	3 listopada 1922
Konkordat bawarski[7]	Pius XI	Bawaria	29 marca 1924
Konkordat z Rzecząpospolitą Polską	Pius XI	Polska	10 lutego 1925	2 lipca 1925
Konkordat[8]	Pius XI	Rumunia	10 maja 1927
Konkordat	Pius XI	Litwa	4 czerwca 1927
Konkordat	Pius XI	Kolumbia	5 maja 1928
Traktaty laterańskie[9]	Pius XI	Włochy	11 lutego 1929	7 czerwca 1929
Konkordat	Pius XI	Austria	5 czerwca 1933
Reichskonkordat	Pius XI	Niemcy	20 lipca 1933
Konkordat	Pius XII	Portugalia	7 maja 1940
Konkordat z Hiszpanią[10]	Pius XII	Hiszpania	27 sierpnia 1953	27 października 1953
Konkordat	Pius XII	Dominikana	1958
Konkordat	Paweł VI	Kolumbia	12 czerwca 1973
Konkordat z Rzecząpospolitą Polską	Jan Paweł II	Polska	28 lipca 1993	25 kwietnia 1998
Porozumienie Podstawowe z Państwem Izrael	Jan Paweł II	Izrael	30 grudnia 1993	10 marca 1994
Porozumienie z Republiką Węgierską	Jan Paweł II	Węgry	20 czerwca 1997[11]	3 kwietnia 1998
Osobiste porozumienie[12]	Jan Paweł II	Izrael	10 listopada 1997
Traktat o katolickiej edukacji	Jan Paweł II	Słowacja	13 maja 2004	9 lipca 2004[13]
Konkordat	Jan Paweł II	Portugalia	18 maja 2004
Umowa całościowa	Benedykt XVI	Bośnia i Hercegowina	19 kwietnia 2006	25 października 2007
Konkordat	Benedykt XVI	Brazylia	13 listopada 2008
Konkordat	Benedykt XVI	Szlezwik-Holsztyn	12 stycznia 2009

Zobacz też

Zobacz kolekcję cytatów o konkordacie w Wikicytatach

Zobacz hasło konkordat w Wikisłowniku

• konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską (1737)
• konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską (1925)
• konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską (1993)
• konkordat wormacki
• Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa

Przypisy

1. J. Krukowski, Konkordaty współczesne: doktryna, teksty (1964–1994), Warszawa 1995, ISBN 83-86368-03-9, s. 24.
2. ArturA. Mezglewski ArturA., AnnaA. Tunia AnnaA., Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2007, s. 80-81, ISBN 978-83-7483-449-0, OCLC 169714165.
3. Tadeusz Włodarczyk, Konkordaty. Zarys historii ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku PWN Warszawa 1974, s.9.
4. Data podpisania w Rzymie
5. Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia maximam partem nondum edita ex tabulariis Vaticanis, deprompta collecta ac serie chronologica disposita. T. 4, Ab Innocentio PP. XII usque ad Pium PP. VI 1697-1775.P.1-2, wydał Augustyn Theiner, Rzym 1864, s. 123-126, August III Sas podpisał konkordat 14 lipca 1737
6. Concordat of 1851, (ang.)
7. Notanant on Notanant: | Login page [online], www.concordatwatch.eu [dostęp 2017-11-24].
8. THE HISTORICAL, POLITICAL AND ECCLESIASTICAL BACKGROUND OF THE 1927 CONCORDAT BETWEEN THE VATICAN AND ROMANIA
9. Tekst traktatów: Lateran Treaty
10. Concordat of 1953, (ang.)
11. Concordat on finance (1997)
12. Israel Ministry of Foreign Affairs, Legal Personality Agreement
13. Equal Opportunities for Women and Men. Monitoring law and practice in Slovakia by Janka Debreceniova, Zuzana Ocenasova. p. 81. [dostęp 2005-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-12-13)].

Linki zewnętrzne

• Lista niektórych konkordatów i umów zawartych przez Stolicę Apostolską z państwami, na oficjalnej stronie Watykanu

Kontrola autorytatywna (umowa):

• LCCN: sh85030644
• GND: 4163938-8
• NDL: 00566574
• NKC: ph311268
• J9U: 987007553055605171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/concordat
• Treccani: concordato
• Universalis: concordat
• Catalana: 0170677
• DSDE: konkordat