Koliberek żarogłowy

Koliberek żarogłowy^[4] (Calypte anna) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Zamieszkuje zachodnią Amerykę Północną. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Koliberek żarogłowy

Calypte anna[1]
(Lesson, 1829)
samiec
samica
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	kolibry
Plemię	Mellisugini
Rodzaj	Calypte
Gatunek	koliberek żarogłowy
Synonimy
Ornismya Anna Lesson, 1829[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
występuje przez cały rok      tylko poza sezonem lęgowym

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał René Lesson w 1829 w swojej książce Histoire naturelle des oiseaux-mouches^[5]. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Ornismya Anna^[5]. Holotyp pochodził z San Francisco (Kalifornia)^[5]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza koliberka żarogłowego w rodzaju Calypte jako jeden z dwóch gatunków. Uznaje gatunek za monotypowy^[6].

Etymologia

Epitet gatunkowy jest eponimem honorującym księżniczkę d’Essling i księżną de Rivoli Annę d’Essling (1802–1887), szefową dwórek cesarzowej Eugenii oraz żonę francuskiego kolekcjonera François Masséna III księcia d’Essling i II diuka de Rivoli^[7].

Morfologia

Długość ciała wynosi 10–11 cm; masa ciała samca 3,3–5,8 g, samicy 3,3–4,7 g^[2]. U samca charakterystyczne, różowoczerwone gardło i ciemię. U samicy występują na gardle delikatne, czerwone plamki; wierzch ciała zielony, spód szary; ogon z białymi rogami^[8].

Zasięg występowania

Koliberki żarogłowe zamieszkują południowo-zachodnią Kanadę (Kolumbia Brytyjska) na południe przez zachodnie Stany Zjednoczone (na wschód po południową Arizonę) po północno-zachodni Meksyk (północno-zachodnia Kalifornia Dolna). Miejsce zimowania zmienne. Kolibry te pojawiają się nieregularnie na południe po północną część stanu Sonora, na południowy wschód po wybrzeże Zatoki Meksykańskiej, na północ po południowo-wschodnią Alaskę. Sporadycznie wędrują dalej na wschód^[2].

Ekologia i zachowanie

Środowiskiem życia koliberków żarogłowych są ogrody, kaniony, podnóża gór, nadrzeczne zadrzewienia^[8], chaparral^[2]. Koliberki żarogłowe żywią się nektarem, żywicą drzew oraz niewielkimi owadami i pajęczakami. Odwiedzają również karmniki ze słodką wodą dla kolibrów^[9].

Samica karmiąca pisklęta

Lęgi

Długi, nurkowy lot tokowy zakończony gwałtownym, głośnym trzepotaniem skrzydeł przed samicą^[8]. Okres lęgowy trwa od listopada do maja, czasami do czerwca^[2]. Za budowę gniazda, wysiadywanie i odchów młodych odpowiada samica^[9]. Umieszczone jest na drzewie lub krzewie. Budulec stanowią głównie włókna roślinne, puch i sierść. Zewnętrzna warstwa zamaskowana jest martwą materią roślinną, mchem i porostami. Średnica gniazda wynosi 3,8–5,1 cm^[10]. Zniesienie wynosi 2 jaja, skorupki są owalne, białe. Inkubacja trwa 14–19 dni. Pisklęta otwierają oczy po 5 dniach życia. Samica opiekuje się młodymi w gnieździe przez kolejne 18–23 dni^[9].

Status

IUCN uznaje koliberka żarogłowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2025). W 2019 organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji na 9,6 miliona dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za wzrostowy^[3][11].