Karolinowo (rejon postawski)

Karolinowo (biał. Каралінова; ros. Каролиново, również Karolinów) – wieś na Białorusi, w rejonie postawskim obwodu witebskiego, około 16 km na południowy zachód od Postaw.

Karolinowo

Каралінова

Państwo	Białoruś
Obwód	witebski
Rejon	postawski
Sielsowiet	Komaje
Wysokość	200 m n.p.m.
Populacja (2009) • liczba ludności	17
Nr kierunkowy	+375 2155
Tablice rejestracyjne	2
Położenie na mapie obwodu witebskiego Karolinowo
Położenie na mapie Białorusi Karolinowo
55°01′26″N 26°38′54″E

Szkic portretowy Floriana Danowskiego narysowany przez Alfreda Römera w 1860 roku

Historia

Do połowy XIX wieku majątek Karolinowo wchodził w skład klucza wiszniewskiego należącego do rodziny Sulistrowskich. Edmund Sulistrowski (1814–1871) podzielił klucz między swoje 4 córki i Karolinowo przypadło jego najmłodszej córce, Wandzie (1853–1897), która wyszła za Alfreda Izydora Römera. Ostatnią właścicielką Karolinowa przed 1939 rokiem była ich córka Helena Romer-Ochenkowska^[1][2][3].

Po II rozbiorze Polski w 1793 roku dobra te, wcześniej leżące na terenie województwa wileńskiego Rzeczypospolitej, znalazły się na terenie powiatu święciańskiego (ujezdu) guberni wileńskiej. Po wojnie polsko-bolszewickiej Karolinowo wróciło do Polski, należało do gminy Komaje. W związku z powstaniem Litwy Środkowej 9 października 1920 roku gmina wraz z główną częścią powiatu święciańskiego znalazła się w jej strukturach^[4][5]. 13 kwietnia 1922 roku gmina weszła w skład objętej władzą polską Ziemi Wileńskiej^[6], przekształconej 20 stycznia 1926 roku w województwo wileńskie^[7]. Wieś leżała na terenie powiatu postawskiego. W okresie II Rzeczypospolitej osadnikami wojskowymi w Karolinowie zostali: kpt. Antoni Dubiński (nr 3), szer. Jan Hajkiewicz (nr 5), kpr. Olgierd Stanisław Hapanowicz (nr 6), szer. Wojciech Obrzut (nr 5, 6), st. wachm. Ludwik Żuzeszchowski^[8].

Od 1945 roku Karolinowo leżało na obszarze ZSRR, od 1991 jest wsią na terenie Republiki Białorusi^{[1][9][10][11]}.

Alfred Römer namalował (zapewne tutaj) w 1860 roku portret Floriana Danowskiego (1825–1902) założyciela Związku Braterskiego Młodzieży Litewskiej. Florian Danowski pochowany jest na wiejskim cmentarzyku w sąsiedniej wiosce Koniabicze (biał. Канябічы, w 2009 roku zamieszkałej przez 6 osób), odległej o 1 km na zachód^[11].

Na południowo-zachodnim krańcu wioski (w połowie drogi do Koniabicz) znajduje się cmentarzyk żołnierzy francuskich z 1812 roku.

W latach 70. XIX wieku w folwarku mieszkało 7 osób, wszyscy katolicy^[1]. W 1931 roku w majątku mieszkało 60 osób^[9], a 2009 roku w wiosce Karolinowo mieszkało 17 osób^[12].

Nieistniejący dwór

Dwór Römerów w dwudziestoleciu międzywojennym

Pod koniec XVIII wieku lub na początku XIX wieku Sulistrowscy wznieśli tu obszerny, najprawdopodobniej modrzewiowy, parterowy, dwór z gankiem, którego filary podtrzymywały arkadę i trójkątny szczyt. Ganek usytuowany był niesymetrycznie, w prawej części frontowej elewacji. Obok ganku znajdowała się obszerna weranda. Dom był przykryty wysokim, gładkim, dwuspadowym dachem gontowym^[2]. Do głównego korpusu przylegało później dobudowane, krótsze, prostopadłe skrzydło boczne, również parterowe, ale z mansardowym dachem półszczytowym. Nie wiadomo kiedy do głównego korpusu dobudowano jeszcze dwa przedsionki i werandę przy ścianie szczytowej^[2][3][10].

Dwór, który początkowo mógł służyć jako siedziba administratora, był otoczony parkiem ze starymi drzewami^[2].

Dom dotrwał do dzisiejszych czasów. Po II wojnie światowej działała w nim wiejska szkoła. W XXI wieku budynek nie jest wykorzystywany i popada w ruinę. Na budynku wisi tablica pamiątkowa poświęcona Alfredowi Römerowi. Wokół domu pozostały resztki parku, a niedaleko stoją jeszcze ruiny dwóch budynków gospodarczych: drewniono-murowanego i ceglanego^[3][10][11].

Majątek Karolinów został opisany w 4. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego^[2].

Przypisy

1. Karolinowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 853. pozycja 1., znaczenie 3).
2. Karolinów, [w:] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 4: Województwo wileńskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 160–161, ISBN 83-04-04020-4, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
3. Karolinów. W: Grzegorz Rąkowski: Kresowe rezydencje. Zamki, pałace i dwory na dawnych ziemiach wschodnich II RP, tom 1: województwo wileńskie. T. 5. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017, s. 196–198, seria: Dopalanie Kresów. ISBN 978-83-8098-093-8.
4. Adam Janusz Mielcarek: Podziały terytorialno-administracyjne II Rzeczypospolitej w zakresie administracji zespolonej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2008. Brak numerów stron w książce
5. Dz. Urz. TKR
6. Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213 – Art. 8.
7. Dz.U. z 1926 r. nr 6, poz. 29
8. Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 40, 58, 59, 141, 241. [dostęp 2020-07-13].
9. Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. T. 1, Województwo wileńskie. T. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 49. [dostęp 2017-12-16].
10. Karolinowo na stronie Radzima.org. [dostęp 2017-12-16].
11. Каролиново na stronie Globus Białorusi. [dostęp 2017-12-16]. (ros.).
12. Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. [dostęp 2017-12-16]. (ros.).