Kaplica ariańska w Silniczce
budynek sakralny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kaplica ariańska w Silniczce – zabytkowy obiekt zlokalizowany w powiecie radomszczańskim, gminie Żytno w Polsce, w miejscowości Silniczka[2]. Do zboru przynależał niegdyś cmentarz za wsią, służący do pochówku zmarłych[3].
 nr rej. 496-I-51 z 9.09.1949 oraz 241 z 27.12.1967[1] | |
 Kaplica ariańska w Silniczce (2012) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku |
kaplica |
| Styl architektoniczny | |
| Inwestor | |
| Kondygnacje |
1 (podziemna) |
| Ukończenie budowy |
1 połowa XVII wieku |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele | |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie gminy Żytno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego  | |
 50°55′37″N 19°45′57″E | |
Fundatorami obiektu była rodzina Majów herbu Starykoń, ówcześni właściciele Silniczki i sympatycy arianizmu[3]. Miejscowość, a co za tym idzie sama kapliczka, zmieniała na przestrzeni lat swoich właścicieli, jednymi z nich była również rodzina Potockich herbu Pilawa[4].
Budynek przechodził w historii kilka remontów, jednakże źródła z 2020 roku określają go jako zaniedbany[4][2].
Kaplica została wzniesiona w pierwszej połowie XVII wieku, jest budynkiem dawnego zboru, będącego miejscem kultu religijnego arian, czyli wyznawców religijnej wspólnoty ukształtowanej w XVI wieku z kalwinizmu. Arianie wyróżniali się tym, że nie uznawali dogmatu Trójcy Świętej, co stało się charakterystycznym założeniem ich wyznania. W Polsce arianie byli także znani jako bracia polscy[2].
Kaplicę ufundowała rodzina Majów herbu Starykoń, ówczesnych właścicieli Silniczki oraz zwolenników arianizmu[2][3]. Po wprowadzeniu ustawy sejmowej z 1658 r., która nakazywała arianom konwersję na katolicyzm lub banicję, świątynia pozostała pusta do czasów powstania styczniowego w XIX wieku[3].
W XX wieku wyremontowała ją rodzina Potockich z Maluszyna, która chciała w niej urządzić kaplicę katolicką, do czego ostatecznie nie doszło[4].
W dniu 5 września 1939 r., w trakcie II wojny światowej, Niemcy zabili w Silniczce 6 Polaków, którzy narazili się najeźdźcom pochówkiem polskiego żołnierza, którego zwłoki leżały na poboczu drogi. Grób straconych po ekshumacji przeniesiono spod zboru na cmentarz w Maluszynie, a tuż obok kaplicy ariańskiej postawiono tablicę upamiętniającą[3][4][2].
Po II wojnie światowej kaplica została ponownie wyremontowana i przez długi czas pełniła publiczne funkcje (biblioteka, świetlica koła gospodyń wiejskich itp.)[4], dzięki staraniom lokalnych władz odtworzono na budowli nowy dach[5].
Kaplica została wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków pod numerem 241 z 27 grudnia 1967 roku[2] i 496-I-51 z 9 września 1949 roku[6].
W 1976 roku przeprowadzono remont kaplicy z wymianą tynków[7].
W 2020 roku kapliczka była opuszczona i ulegała stopniowej degradacji. Z uwagi na zaniedbany charakter wnętrz kaplicy, utrudnione jest do niej wejście[4][2].
Kaplica ariańska w Silniczce posiada bardzo prostą formę, została wymurowana z kamienia i usytuowana na planie kwadratu, posiada niską przybudówkę od strony zachodniej (ganek). Każdy narożnik budynku zwieńczony został skośną przyporą[2][5][6]. Cały obiekt swą architekturą nawiązuje do stylu renesansowego[3].
Budynek pokrywa łamany i szeroki dach z blachodachówki. Do środka można wejść przez ganek z żelaznymi drzwiami ze sztabami w skośną kratę, przylegający do zachodniej ściany. Wejście prowadzi, do jedynej, podziemnej kondygnacji. Obiekt ma sklepienie kolebkowe[2][5][6].
Źródła z 2021 roku podają, że kaplica jest otynkowana i pomalowana w kolorze białym[6].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
