Kamila (królowa Wielkiej Brytanii)

Kamila, z domu Camilla Rosemary Shand, primo voto Parker Bowles (ur. 17 lipca 1947 w Londynie) – królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, jako żona Karola III, króla Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, od 8 września 2022^[1][2].

Kamila

Królowa Kamila w 2019.
Królowa małżonka Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz pozostałych Królestw Wspólnoty
Okres	od 8 września 2022
Jako żona	Karola III
Koronacja	6 maja 2023
Poprzednik	Filip, książę Edynburga (książę małżonek)
Księżna Kornwalii
Okres	od 9 kwietnia 2005 do 8 września 2022
Jako żona	Karola, księcia Walii
Poprzedniczka	Diana, księżna Walii
Następczyni	Katarzyna, księżna Walii
Księżna Rothesay
Okres	od 9 kwietnia 2005 do 8 września 2022
Jako żona	Karola, księcia Walii
Poprzedniczka	Diana, księżna Walii
Następczyni	Katarzyna, księżna Walii
Księżna Walii
Okres	od 9 kwietnia 2005 do 8 września 2022
Jako żona	Karola, księcia Walii
Poprzedniczka	Diana, księżna Walii
Następczyni	Katarzyna, księżna Walii
Księżna Edynburga
Okres	od 9 kwietnia 2021 do 8 września 2022
Jako żona	Karola, księcia Edynburga
Poprzedniczka	Elżbieta II
Następczyni	Zofia, księżna Edynburga
Dane biograficzne
Dynastia	Windsorowie
Data i miejsce urodzenia	17 lipca 1947 Londyn
Ojciec	Bruce Shand
Matka	Rosalind Cubitt
Rodzeństwo	Annabel Elliot Mark Shand
Mąż	Andrew Parker Bowles od 4 lipca 1973 do 3 marca 1995
Dzieci	Tom Parker Bowles Laura Lopes
Mąż	Karol III od 9 kwietnia 2005
Odznaczenia

Brytyjska rodzina królewska

JKM król Wielkiej Brytanii i JKM królowa Wielkiej Brytanii JKW książę Walii i JKW księżna Walii JKW książę Jerzy z Walii JKW księżniczka Karolina z Walii JKW książę Ludwik z Walii JKW książę Sussexu i JKW księżna Sussexu JKW książę Archie z Sussexu JKW księżniczka Lilibet z Sussexu JKW książę Yorku JKW księżniczka Beatrycze z Yorku JKW księżniczka Eugenia z Yorku JKW książę Edynburga i JKW księżna Edynburga hrabia Wessexu lady Ludwika JKW księżniczka królewska JKW książę Gloucester i JKW księżna Gloucester JKW książę Kentu i JKW księżna Kentu JKW książę Michał z Kentu i JKW księżna Michael z Kentu JKW księżniczka Aleksandra

Reprezentuje brytyjską monarchię w oficjalnych wystąpieniach. Od kiedy w 2005 zawarła związek małżeński z Karolem, ówczesnym księciem Walii, jest patronką ponad 100 organizacji charytatywnych i uczestniczy w wydarzeniach mających na celu zapewnianie im wsparcia^[3]. Aktywnie działa na rzecz podnoszenia społecznej świadomości na temat osteoporozy^[4][5][6].

Po śmierci królowej Elżbiety II 8 września 2022 Kamila otrzymała, jako żona następcy brytyjskiego tronu, tytuł „królowej małżonki Zjednoczonego Królestwa”^[7][8]. Od koronacji, która odbyła się 6 maja 2023, nosi tytuł „królowej Zjednoczonego Królestwa”^[9][10].

Rodzina i edukacja

Camilla Rosemary Shand urodziła się 17 lipca 1947 w szpitalu King’s College Hospital w Londynie jako pierwsze dziecko wojskowego Bruce’a Shanda (1917–2006) i jego żony, pracownicy agencji adopcyjnej Rosalind Shand z domu Cubitt (1921–1994), będącej córką Rolanda Cubitta (1899–1962), arystokraty, późniejszego 3. barona Ashcombe^{[11][12][13][14]}. Lekarzem odbierającym Kamilę przy porodzie był sir William Gilliatt, który szesnaście miesięcy później w Pałacu Buckingham przyprowadził na świat jej późniejszego drugiego męża, Karola, od 2022 króla Wielkiej Brytanii pod imieniem Karol III^[11][a]. Kamila ma dwoje młodszego rodzeństwa: siostrę Annabel (ur. 1949) i brata Marka (1951–2014)^[12][11]. Jest prawnuczką Alice Keppel (babka jej matki), która była kochanką Alberta Edwarda, księcia Walii (późniejszego króla Wielkiej Brytanii jako Edward VII)^[14][11].

Mająca po matce arystokratyczne pochodzenie Kamila, w dzieciństwie nazywana Millą, wychowywała się we wsi Plumpton w hrabstwie East Sussex. Wykształcenie odebrała w Dumbrells School w Sussex, Queen’s Gate School w londyńskiej dzielnicy South Kensington^[16] i w szkole Mon Fertile w Tolochenaz. Studiowała na University of London Institute in Paris (fr. Institut de l'Université de Londres à Paris). W 1965 powróciła do Londynu, gdzie przez rok pracowała w firmie dekoratorskiej wnętrz „Sybil Colefax & John Fowler”^[b].

Pierwsze małżeństwo

W 1973 poślubiła oficera kawalerii Andrew Parker Bowlesa (ur. 1939)^[17], z którym ma dwoje dzieci: Toma (ur. 1974) i Laurę (ur. 1978)^[16]. Małżeństwo zakończyło się rozwodem w 1995^[18].

Związek i małżeństwo z księciem Walii

Kamila (2012)

Kamila i Karol (2009)

Kamila poznała Karola, wówczas księcia Walii, w 1970 na meczu polo^[18][16][19]. Choć oboje przypadli sobie do gustu, wzajemnie się rozumieli i mieli wspólne pasje (konie oraz polowania), Karol przez wzgląd na niedługo wcześniej rozpoczętą służbę wojskową i młody wiek nie był gotowy na ustatkowanie się^[20][18]. Jej związkowi z Karolem niechętna była rodzina królewska, która uważała, że Kamila nie wywodzi się z właściwej rodziny i ma bogatą przeszłość w kwestii relacji z mężczyznami^[20]. Kamila, mimo zawarcia związku małżeńskiego z Andrew Parkerem Bowlesem, kontynuowała znajomość z Karolem^[18], który często polegał na jej radach w kwestiach uczuciowych^[17][21]. Utrzymywali kontakt w nieokreślonej formie przez kilka pierwszych lat zawartego w 1981 małżeństwa Karola i Diany Spencer, aż ok. 1984 relacja przybrała charakter związku uczuciowego (Diana w tym samym czasie rozpoczęła romans z oficerem Jamesem Hewittem)^[18].

Karol był dowódcą Regimentu Księcia Walii, w którym służył kapitan Simon Elliot, mąż młodszej siostry Kamili, Annabel. Elliot wraz z żoną w połowie lat 70. XX wieku (po dwuletnim towarzyszeniu księciu Walii w Londynie) powrócił do swojej jednostki stacjonującej w Osnabrück, gdzie Kamila często odwiedzała siostrę i szwagra, a Karol odbywał coroczne podróże do swojego regimentu. Elliotowie pozostali bliskimi przyjaciółmi Karola.

Diana, pierwsza żona Karola, często oskarżała Kamilę o zniszczenie jej małżeństwa. Twierdziła, że Parker Bowles zataiła fakt, że Karol chciał się jej oświadczyć. Karol i Kamila mieli również wymieniać się prezentami, używając pseudonimów „Fred” i „Gladys”. Romans księcia Walii wyszedł na jaw po ujawnieniu nagrania prywatnej rozmowy Karola i Kamili z 1989 (tzw. Camillagate), a później był omawiany po opublikowaniu książki Andrew Mortona Diana: Prawdziwa historia z 1993 oraz emisji telewizyjnej wywiadów udzielonych przez księcia i księżną Walii w sprawie ich małżeństwa (odpowiednio w 1994 i 1995)^[22][23]. Wydarzenia te sprawiły, że Kamila stała się niepopularna w brytyjskim społeczeństwie.

Karol po rozwodzie z Dianą w 1996 stopniowo wprowadzał Kamilę jako swoją partnerkę życiową w oficjalne życie brytyjskiej monarchii, jednak po śmierci Diany w sierpniu 1997 Parker Bowles usunęła się w cień^[18][24]. Kilka miesięcy po śmierci Diany poznała synów Karola z pierwszego małżeństwa, książąt Wilhelma i Henryka, którzy w kolejnych latach bardzo ją polubili^[18]. 28 stycznia 1999 po raz pierwszy pokazała się publicznie razem z Karolem, wychodząc z londyńskiego Hotelu Ritz, w którym odbywało się przyjęcie z okazji 50. urodzin siostry Kamili, Annabel (na uroczystość przybyli oddzielnie)^[24][18]. W 2000, podczas obchodów 60. urodzin ostatniego króla Grecji Konstantyna II, została oficjalnie przedstawiona królowej Wielkiej Brytanii Elżbiecie II^[25].

W 2001 została prezesem National Osteoporosis Society (od 2019 Royal Osteoporosis Society)^[26][6]. W 2003 przeprowadziła się do królewskiej rezydencji Clarence House^[27]. 10 lutego 2005 podano do publicznej wiadomości, że książę Karol i Kamila Parker Bowles zamierzają pobrać się 8 kwietnia^[28]. 4 kwietnia ogłoszono przełożenie ceremonii ślubnej o jeden dzień z powodu śmierci papieża Jana Pawła II, którego pogrzeb został wyznaczony na 8 kwietnia, a Karol miał na nim reprezentować królową Elżbietę II^[29]. Cywilny ślub pary odbył się 9 kwietnia 2005 o godz. 12:20 w XVII-wiecznym budynku Windsor Guildhall(inne języki) w Windsorze w hrabstwie Berkshire^[30][31]. Kamila i Karol pojawili się w budynku ok. godz. 12:25, wspólnie podjeżdżając pod niego Rolls-Royce’em Phantomem VI^[30]. Na ok. dwie godziny przed ślubem wzdłuż trasy przejazdu zgromadziło się kilka tysięcy ludzi, którzy chcieli zobaczyć nową parę książęcą^[31][c]. Karol i Kamila zostali uznani za małżonków przez lokalną urzędniczkę stanu cywilnego Clair Williams podczas prywatnej, nietransmitowanej przez media, 20-minutowej ceremonii w obecności zaledwie 28 zaproszonych gości; wśród nich nie było rodziców pana młodego (królowej Elżbiety II i księcia Edynburga Filipa)^[31][30]. Świadkami na ślubie byli najstarsi synowie obojga małżonków z poprzednich związków, tj. książę Wilhelm i Tom Parker Bowles^[31]. Obrączki ślubne państwa młodych, za których przekazanie odpowiadał Wilhelm, były wykonane z walijskiego złota^[30].

Kamila, już jako „Jej Królewska Wysokość” (ang. Her Royal Highness, HRH), po ślubie została po raz pierwszy oficjalnie sfotografowana wraz z królową Elżbietą II, księciem Filipem, księciem Karolem, książętami Wilhelmem i Henrykiem oraz innymi członkami rodziny królewskiej^[30]. Następnie wzięła udział z mężem w 45-minutowym, transmitowanym przez telewizję, nabożeństwie w kaplicy św. Jerzego zamku w Windsorze, prowadzonym przez arcybiskupa Canterbury Rowana Williamsa^[31][30]. Podczas błogosławieństwa uklękli i odczytali z Modlitewnika Powszechnego 1662 słowa zawierające wyznanie „rozmaitych grzechów i niegodziwości”^[30][31]. W nabożeństwie uczestniczyło ok. 800 gości, w tym rodzina (m.in. królowa Elżbieta II i książę Filip) i przyjaciele pary oraz liczne osobistości, m.in. premier Wielkiej Brytanii Tony Blair i celebryci: Rowan Atkinson, Phil Collins, Kenneth Branagh, Joanna Lumley, Richard E. Grant, Jools Holland i Stephen Fry, a także pierwszy mąż Kamili, Andrew Parker Bowles^[30].

Ostatnim punktem dnia ślubu było popołudniowe przyjęcie na zamku w Windsorze^[31]. Później, po godz. 18.00 Karol i Kamila pojechali na miesiąc miodowy do szkockiej rezydencji królewskiej Birkhall, stanowiącej część posiadłości Balmoral^[30][31][32]. Podczas miesiąca miodowego, 14 kwietnia, Kamila odbyła swoją pierwszą publiczną służbę jako członkini rodziny królewskiej, dokonując oficjalnego otwarcia placu zabaw w parku Monaltrie Park w Ballater^[32].

Po zawarciu małżeństwa używała tytułu „księżnej Kornwalii” (w Szkocji – „księżnej Rothesay”). Chociaż jako małżonka księcia Walii miała prawo do tytułu „księżnej Walii”, zdecydowała się przyjąć kolejny z tytułów swojego męża, gdyż opinia publiczna kojarzyła tytuł księżnej Walii z Dianą Spencer^[33][1][34]. Kamila, według zapowiedzi po objęciu przez Karola tronu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, miała nie zostać królową, a otrzymać tylko tytuł księżnej-małżonki.

Małżonka księcia Walii

Karol i Kamila przyjmowani przez prezydenta USA George’a W. Busha i Laurę Bush podczas ich wizyty w Stanach Zjednoczonych w listopadzie 2005

Kamila z mężem i teściową w 2013

Kamila wraz z wejściem do brytyjskiej rodziny królewskiej otrzymała wiele obowiązków wynikających z jej pozycji żony następcy tronu. Początkowo ograniczało się to do towarzyszenia księciu Walii w wypełnianiu jego obowiązków (wizyta w szpitalu w Southampton, uczestniczenie w londyńskiej ceremonii Trooping the Colour w czerwcu 2005, po którym Kamila po raz pierwszy pojawiła się na balkonie Pałacu Buckingham).

8 lipca 2005 towarzyszyła mężowi podczas wizyty u rannych w zamachach terrorystycznych w Londynie w szpitalu St Mary’s Hospital w Paddington^[35].

W listopadzie 2005 towarzyszyła Karolowi podczas oficjalnej podróży do Stanów Zjednoczonych – była to jej pierwsza zagraniczna podróż w roli członka rodziny królewskiej^[36]. W marcu 2006 udała się z mężem w dwutygodniową podróż do Egiptu, Arabii Saudyjskiej i Indii^[37][38][39].

Rok po ślubie wciąż nie udawało jej się przełamać niechęci do swojej osoby większej części brytyjskiego społeczeństwa – w ówczesnych sondażach tylko 38% Brytyjczyków chciało Kamilę jako swoją królową. Opinia publiczna coraz przychylniej zaczynała jednak spoglądać wówczas na księcia Karola – 52% badanych uważało, że będzie on dobrym królem.

Kamila została honorowym dowódcą 4. batalionu strzeleckiego (4th Battalion Rifles) i Służb Medycznych Marynarki (Naval Medical Services).

Królowa Elżbieta II dała Kamili czwarte miejsce w kolejności precedencji w Zjednoczonym Królestwie wśród kobiet (po niej samej, księżniczce królewskiej Annie i lady Aleksandrze Ogilvy), jednak oficjalnie, jako żona następcy tronu, zajmowała w precedencji drugie miejsce po swojej teściowej, aż do momentu jej śmierci.

9 kwietnia 2012, przy okazji siódmej rocznicy ślubu z Karolem, została uhonorowana przez królową krzyżem wielkim Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego – najwyższą żeńską klasą tego odznaczenia^[40]. W listopadzie tego roku, podczas odbywanej z mężem oficjalnej wizyty w Papui-Nowej Gwinei, otrzymała insygnia Towarzysza Orderu Gwiazdy Melanezji, a ponadto, wspólnie z Karolem, dostała Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II^[41].

Na początku 2022 została odznaczona Orderem Podwiązki. Zgodnie z panującą tradycją – kobiety otrzymują to odznaczenie dopiero w momencie, kiedy ich mąż obejmuje brytyjski tron. Królowa, wręczając order swojej synowej, uczyniła wyjątek, podkreślając przy tym działalność Kamili na rzecz monarchii^[42]. Podłożyło to podwaliny pod późniejsze oświadczenie Elżbiety II, które wydała z okazji 70. rocznicy swojego wstąpienia na tron, w którym oznajmiła, że chciałaby – gdy nadejdzie czas – aby Kamila otrzymała tytuł „królowej małżonki” (ang. Queen Consort), a nie – jak było to zapowiedziane wcześniej – „księżnej małżonki” (ang. Princess Consort)^[43].

Została sportretowana w serialu komediowym The Windsors, w którym zagrała ją Haydn Gwynne^[44], a także w serialu The Crown, gdzie w jej rolę wcieliły się Emerald Fennell i Olivia Williams^[45].

Kamila w dniu koronacji w 2023

Królowa Zjednoczonego Królestwa

Jako żona nowego monarchy, króla Karola III, po śmierci królowej Elżbiety II otrzymała tytuł „królowej małżonki Zjednoczonego Królestwa”^[46]. Jej dotychczasowe tytuły – księżnej Walii, księżnej Kornwalii i księżnej Rothesay – przypadły żonie pierworodnego syna Karola, Katarzynie.

W marcu 2023 towarzyszyła Karolowi III w rozpoczętej 29 marca trzydniowej wizycie państwowej w Niemczech, będącej jego pierwszą zagraniczną wizytą jako brytyjskiego monarchy^[47][48].

6 maja 2023 w Opactwie Westminsterskim odbyła się koronacja Kamili i jej małżonka Karola III^[49][50]. W następstwie koronacji jej tytuł uległ zmianie na „królowa Zjednoczonego Królestwa”^[9][10].

Genealogia

Potomkowie

Dzieci	Wnuki
Tom Parker Bowles (1974–) oo Sara Buys (ślub 2005, separacja 2018)	Lola Parker Bowles (2007–)
	Frederick Parker Bowles (2010–)
Laura Parker Bowles (1978–) oo Harry Lopes (ślub 2006)	Eliza Lopes (2008–)
	Gus Lopes (2009–)
	Louis Lopes (2009–)

Odznaczenia

• Order Podwiązki – 2022^[42]
• Order Ostu – 2023^[51]
• Royal Family Order królowej Elżbiety II – 2007^[52]
• Royal Family Order króla Karola III – 2024^[53]
• Dama Krzyża Wielkiego Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego – 2012
• Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II – 2012
• Medal Pamiątkowy 100-lecia Saskatchewanu – Kanada; 2005
• Order Gwiazdy Melanezji – Papua-Nowa Gwinea; 2012
• Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN – Niemcy; 2023^[54][55]

Tytuły

• 2005–2022: Jej Królewska Wysokość Księżna Kornwalii (ang. Her Royal Highness The Duchess of Cornwall)
• 2005–2022 w Szkocji: Jej Królewska Wysokość Księżna Rothesay (ang. Her Royal Highness The Duchess of Rothesay)
• 2022–2023: Jej Królewska Mość Królowa Małżonka (ang. Her Majesty The Queen Consort)^[1]
• od 2023: Jej Królewska Mość Królowa (ang. Her Majesty The Queen)^[56]

Uwagi

1. Ten fakt został ujawniony podczas wizyty Karola i Kamili w King’s College Hospital w styczniu 2014. Ówczesny książę Walii wówczas oznajmił personelowi szpitala: „Moja kochana żona urodziła się tu, ale zdumiewająco oboje mieliśmy tego samego ginekologa i pielęgniarkę”^[11][15].
2. Firma została założona w latach 30. XX wieku i jest najdłużej działającą firmą zajmującą się dekoracją wnętrz w Wielkiej Brytanii i będącą synonimem angielskiej estetyki wiejskiego domu.
3. Dla porównania, podczas ślubu Karola z Dianą Spencer w londyńskiej katedrze św. Pawła w lipcu 1981, na ulicach Londynu obecnych było około 600 tysięcy ludzi^[31].