Kałan

Kałan
	Enhydra
	Fleming, 1822
	; Przedstawiciel rodzaju – kałan morski (E. lutris)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Infrarząd	Arctoidea
Nadrodzina	łasicokształtne
Rodzina	łasicowate
Podrodzina	wydry
Rodzaj	kałan
	Typ nomenklatoryczny
	Mustela lutris Linnaeus, 1758
Synonimy
	Pusa Oken, 1816; Latax Gloger, 1827; Enydris: J.B. Fischer, 1829; Enhydris: Temminck, 1839; Euhydris: Jordan, 1888; Enhydria: Zittel, 1893; Plesiolatax Kretzoi, 1961;
	Pusa Oken, 1816; Latax Gloger, 1827; Enydris: J.B. Fischer, 1829; Enhydris: Temminck, 1839; Euhydris: Jordan, 1888; Enhydria: Zittel, 1893; Plesiolatax Kretzoi, 1961;
Gatunki
	3 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	3 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kałan^[10] (Enhydra) – rodzaj ssaków z podrodziny wydr (Lutrinae) w obrębie rodziny łasicowatych (Mustelidae).

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący u wybrzeży Rosji, Kanady i Stanów Zjednoczonych^[11]^[12]^[13].

Długość ciała (bez ogona) 100–120 cm, długość ogona 25–37 cm; masa ciała samic 14–33 kg, samców 21–45 kg^[12]^[14].

Rodzaj zdefiniował w 1822 roku szkocki przyrodnik, zoolog i geolog John Fleming w publikacji własnego autorstwa poświęconej zoologii^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) kałan morski (E. lutris).

Etymologia

Pusa: według Houttuyna^[15] i Müllera^[16] jest to po prostu grenlandzkie słowo oznaczające fokę. Scopoli najwyraźniej zaczerpnął tę nazwę od Andersona, która to według Fabriciusa została niepoprawnie przeliterowana jako Pusa. Fabricius podaje nazwę Puirse jako jedną z grenlandzkich nazw nerpy^[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Pusa orientalis Oken, 1816 (= Mustela lutris Linnaeus, 1758).
Enhydra (Enydris, Enhydris, Euhydris, Enhydria): gr. ενυδρις enhudris, ενυδριδος enhudridos ‘wydra’, od ενυδρoς enhudros ‘żyjący w wodzie’^[18].
Latax: gr. λαταξ latax, λαταγος latagos ‘jakieś zwierzę wodne’ wspomniane przez Arystotelesa, być może bóbr^[19]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mustela lutris Linnaeus, 1758.
Plesiolatax: gr. πλησιος plēsios ‘sąsiedni, bliski’, od πελας pelas ‘blisko’, od πελαζω pelazō ‘zbliżyć się’; rodzaj Latax Gloger, 1827^[20]^[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Lutra reevei Newton, 1890.

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[21]^[14]^[11]^[10]:

Enhydra lutris (Linnaeus, 1758) – kałan morski

Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu^[22]:

Enhydra macrodonta (Kilmer, 1972)^[23] (Ameryka Północna)
Enhydra reevei (Newton, 1890)^[24] (Europa)

[U 1]
Gatunek typowy: młodszy homonim Pusa Scopoli, 1771 (Phocidae); nazwa nieważna, publikacja Okena Lehrbuch der Naturgeschichte została uznana za nieważną (poza kilkoma wyjątkami) na mocy uprawnień ICZN, ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego^[2].
[U 2]
Niepoprawna późniejsza pisownia Enhydra Fleming, 1822.

[1]
J. Fleming: The philosophy of zoology, or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: Hurst, Robinson & Co., 1822, s. 187. (ang.).
[2]
F. Hemming. Opinion 417. Rejection for nomenclatorial purposes of volume 3 (Zoologie) of the work by Lorenz Oken entitled Okens Lehrbuch der Naturgeschichte published in 1815—1816. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 14, s. 1–42, 1956–1957. (ang.).
[3]
L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. Jena: August Schmid, 1816, s. 986. (niem.).
[4]
C.W.L. Gloger. Bemerkung über ein paar schlesische säugthierarten Sorex vygmaeus Laxm. et Pallas, – ? Sorex etruscus Savi, und Lutra Lutreola Ill. Kebst einigen worten über die Meer-Otter, Lutra marina auct., als Typus einer eignen Gattung. „Nova acta physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosum”. 13 (2), s. 511, 1827. (niem.).
[5]
J.B. Fischer: Synopsis Mammalium. Stuttgardtiae: J.G. Cottae, 1829, s. 228. (łac.).
[6]
C.J. Temminck. Over de kennis en be verbreiding der zoogdieren van Japan. „Tijdschrift voor natuurlijke geschiedenis en physiologie”. 5, s. 285, 1839. (niderl.).
[7]
D.S. Jordan: A manual of the vertebrate animals of the northern United States, including the district north and east of the Ozark mountains, south of the Laurentian Hills, north of the southern boundary of Virginia, and east of the Missouri River, inclusive of marine species. Wyd. 5. Chicago: McClurg, 1888, s. 339. (ang.).
[8]
K.A. von Zittel: Handbuch der palaeontologie. Cz. 4. München: R. Oldenbourg, 1893, s. 652. (niem.).
[9]
M. Kretzoi. Oberpannonische Fauna von Galgamacsa (NO von Budapest). „Magyar Állami Földtani Intézet Jelentése”. 1957–58, s. 516, 1962. (niem.).
[10]
Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 155. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
[11]
C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 460. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
[12]
S. Larivière& A.P. Jennings: Family Mustelidae (Weasels and relatives). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: LynxEdicions, 2009, s. 643. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
[13]
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Enhydra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].
[14]
Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 691. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
[15]
M. Houttuyn: Natuurlyke historie: of, Uitvoerige beschryving der dieren, planten, en mineraalen. T. 1. Cz. 2. Amsterdam: By F. Houttuyn, 1761, s. 15. (niem.).
[16]
P.L.S. Müller: Des Ritters Carl von Linné Königlich Schwedischen Leibarztes &c. &c. Vollständiges Natursystem: nach der zwölften lateinischen Ausgabe, und nach Anleitung des holländischen Houttuynischen Werks, mit einer ausführlichen Erklärung. Cz. 1. Nürnberg: bey Gabriel Nicolaus Raspe, 1773, s. 199. (niem.).
[17]
Palmer 1904 ↓, s. 598.
[18]
Palmer 1904 ↓, s. 259.
[19]
Palmer 1904 ↓, s. 365.
[20]
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 201. (ang.).
[21]
N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-21]. (ang.).
[22]
J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Enhydra Fleming, 1822, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-21] (ang.).
[23]
F.H. Kilmer. A new species of sea otter from the Late Pleistocene of northwestern California. „Bulletin”. 71, s. 151, 1972. (ang.).
[24]
E.T. Newton. On some new mammals from the Red and Norwich Crags. „Quarterly Journal of the Geological Society”. 46 (1–4), s. 446, 1890. DOI: 10.1144/GSL.JGS.1890.046.01-04.29. (ang.).

T.S. Palmer. Index GenerumMammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[3] [U 1]
Gatunek typowy: młodszy homonim Pusa Scopoli, 1771 (Phocidae); nazwa nieważna, publikacja Okena Lehrbuch der Naturgeschichte została uznana za nieważną (poza kilkoma wyjątkami) na mocy uprawnień ICZN, ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego^[2].

[uwaga1-6] [U 2]
Niepoprawna późniejsza pisownia Enhydra Fleming, 1822.

[Fleming-1] [1]
J. Fleming: The philosophy of zoology, or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: Hurst, Robinson & Co., 1822, s. 187. (ang.).

[Hemming-2] [2]
F. Hemming. Opinion 417. Rejection for nomenclatorial purposes of volume 3 (Zoologie) of the work by Lorenz Oken entitled Okens Lehrbuch der Naturgeschichte published in 1815—1816. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 14, s. 1–42, 1956–1957. (ang.).

[Oken-4] [3]
L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. Jena: August Schmid, 1816, s. 986. (niem.).

[Gloger-5] [4]
C.W.L. Gloger. Bemerkung über ein paar schlesische säugthierarten Sorex vygmaeus Laxm. et Pallas, – ? Sorex etruscus Savi, und Lutra Lutreola Ill. Kebst einigen worten über die Meer-Otter, Lutra marina auct., als Typus einer eignen Gattung. „Nova acta physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosum”. 13 (2), s. 511, 1827. (niem.).

[Fischer-7] [5]
J.B. Fischer: Synopsis Mammalium. Stuttgardtiae: J.G. Cottae, 1829, s. 228. (łac.).

[Temminck-8] [6]
C.J. Temminck. Over de kennis en be verbreiding der zoogdieren van Japan. „Tijdschrift voor natuurlijke geschiedenis en physiologie”. 5, s. 285, 1839. (niderl.).

[Jordan-9] [7]
D.S. Jordan: A manual of the vertebrate animals of the northern United States, including the district north and east of the Ozark mountains, south of the Laurentian Hills, north of the southern boundary of Virginia, and east of the Missouri River, inclusive of marine species. Wyd. 5. Chicago: McClurg, 1888, s. 339. (ang.).

[Zittel-10] [8]
K.A. von Zittel: Handbuch der palaeontologie. Cz. 4. München: R. Oldenbourg, 1893, s. 652. (niem.).

[kre-11] [9]
M. Kretzoi. Oberpannonische Fauna von Galgamacsa (NO von Budapest). „Magyar Állami Földtani Intézet Jelentése”. 1957–58, s. 516, 1962. (niem.).

[Cichocki&inni-12] [10]
Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 155. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-13] [11]
C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 460. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Larivière&Jennings-14] [12]
S. Larivière& A.P. Jennings: Family Mustelidae (Weasels and relatives). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: LynxEdicions, 2009, s. 643. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Wilson&Reeder-15] [13]
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Enhydra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].

[amw-16] [14]
Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 691. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Houttuyn-17] [15]
M. Houttuyn: Natuurlyke historie: of, Uitvoerige beschryving der dieren, planten, en mineraalen. T. 1. Cz. 2. Amsterdam: By F. Houttuyn, 1761, s. 15. (niem.).

[Müller-18] [16]
P.L.S. Müller: Des Ritters Carl von Linné Königlich Schwedischen Leibarztes &c. &c. Vollständiges Natursystem: nach der zwölften lateinischen Ausgabe, und nach Anleitung des holländischen Houttuynischen Werks, mit einer ausführlichen Erklärung. Cz. 1. Nürnberg: bey Gabriel Nicolaus Raspe, 1773, s. 199. (niem.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792345_598]-19] [17]
Palmer 1904 ↓, s. 598.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792006_259]-20] [18]
Palmer 1904 ↓, s. 259.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792112_365]-21] [19]
Palmer 1904 ↓, s. 365.

[jae-22] [20]
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 201. (ang.).

[mdd-23] [21]
N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-21]. (ang.).

[zij-24] [22]
J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Enhydra Fleming, 1822, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-21] (ang.).

[kil-25] [23]
F.H. Kilmer. A new species of sea otter from the Late Pleistocene of northwestern California. „Bulletin”. 71, s. 151, 1972. (ang.).

[new-26] [24]
E.T. Newton. On some new mammals from the Red and Norwich Crags. „Quarterly Journal of the Geological Society”. 46 (1–4), s. 446, 1890. DOI: 10.1144/GSL.JGS.1890.046.01-04.29. (ang.).

[10]

[1]

[uwaga 1]

[3]

[4]

[uwaga 2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[2]

Etymologia

Podział systematyczny

Wikiwand in your browser!

Kałan

Etymologia

Podział systematyczny

Wikiwand in your browser!

Zasięg występowania

Morfologia

Systematyka

Uwagi

Przypisy

Bibliografia