Judd – marka silników spalinowych wykorzystywanych w sporcie motorowym do napędu samochodów wyścigowych. Silniki projektuje i produkuje przedsiębiorstwo Engine Developments Ltd., założone przez Johna Judda i Jacka Brabhama w Rugby w 1971 roku.
Początkowo celem wytwórcy było dostarczanie silników Brabhamowi. Jedno z pierwszych przedsiębiorstw, którym Cosworth pozwolił przebudowywać silniki DFV. Od tego czasu rozwinęła się w różne obszary sportów motorowych.
Engine Developments Ltd. dostarczała silniki do różnych formuł wyścigowych (w tym Formuły 1), wyścigów samochodów sportowych i turystycznych. Była powiązana z różnymi producentami m.in. Honda, MG Cars, Yamaha, ale głównie dostarczała silniki klientom.
Historia
Niższe formuły
Po odejściu Jacka Brabhama z Judd otrzymał zlecenie od Hondy, na wybudowanie silnika dla zespołu Formuły 2, Ralt, którego właścicielem był Ron Tauranac.
Po rozwiązaniu Formuły 2 Judd nadal produkował silniki dla Hondy. Pierwszym był Judd AV, turbodoładowany silnik V8, którego Honda chciała użyć w serii CART. Po raz pierwszy tego silnika użył zespół Galles Racing podczas Indianapolis 500 w 1987 roku. Jedyne zwycięstwo samochodem z tym silnikiem odniósł w tej serii Bobby Rahal podczas zawodów Pocono 500 w 1988 roku. Judd we wczesnych latach 90 XX w. nadal rozwijał silniki AV, nawet po tym, gdy Honda zrezygnowała z przedsięwzięcia. Gdy japoński producent przeniósł się do Formuły 3000, Judd ponownie rozpoczął dla niej produkcję silników. Oparty na silniku AV silnik BV był silnikiem wolnossącym, a na jego podstawie zbudowano silnik CV, który Judd wystawił do Formuły 1.
KV
Po odejściu wytwórcy z Formuły 1, wrócił do Formuły 3000 w roku 1995. W tym celu zbudował nowy silnik V8, oznaczony KV. Judd produkował we współpracy z Zytek silniki, z których korzystał każdy zespół Formuły 3000. Zbudowano około 80 silników KV. Po odejściu Judda, Zytek oparł swe silniki dostarczane w 2005 roku dla serii A1 Grand Prix na silnikach KV.
Formuła 1
W 1988 roku, w porozumieniu z March Engineering, Judd wyprodukował silnik wolnossący dla Formuły 1. Silniki takie w 1989 roku całkowicie wyparły jednostki turbodoładowane. Judd oparł swój silnik na stosowanej w Formule 3000 jednostce BV, by oszczędzić pieniądze i czas. Silniki Judd miały być silnikami "klienckimi" będącymi alternatywą dla stosowanych przez zazwyczaj mniejsze zespoły silników Forda.
CV
Pierwszym silnikiem Formuły 1 wyprodukowanym przez Judda był silnik oznaczony symbolem CV. To silnik wolnossący V8 o pojemności 3,5 litra. Jednostka miała wiele wspólnych cech konstrukcyjnych z BV. Początkowo silników Judd używał March, ale później na współpracę po wygaśnięciu umowy z Hondą zdecydował się Williams. W sezonie 1988 z silników tych korzystał również Ligier. Samochody napędzane silnikami Judd zdobyły w pierwszym sezonie cztery miejsca na podium.
Na sezon 1989 zbudowano nowy silnik – EV, z kątem rozwidlenia cylindrów wynoszącym 76 stopni (w silnikach AV, BV i CV kąt ten wynosił 90 stopni). Nadal jako tańszą alternatywę rozwijano jednak silnik CV, z którego w roku 1989 korzystały Lotus i EuroBrun. W sezonie 1990 z silników CV korzystał nadal EuroBrun, a później jeszcze Life.
EV
Na sezon 1989 zbudowano silnik EV z mniejszym kątem rozwidlenia cylindrów. Początkowo miał on wynosić 75 stopni, ale po badaniach za pomocą CNC zdecydowano, że lepszym kątem będzie 76 stopni. Z silnika tego korzystały March i Brabham, a każdy z tych zespołów wywalczył po jednym miejscu na podium. Zespoły te korzystały z jednostek EV również w 1990 roku (chociaż zmieniono nazwę z March na Leyton House). W roku tym drugie miejsce zdobył Leyton Housem Ivan Capelli w Grand Prix Francji. W sezonie 1991 z jednostek Judd EV korzystał Lotus.
GV
Na sezon 1991 Judd wybudował nową jednostkę, GV. Nie był to silnik V8, a V10. Kąt rozwidlenia cylindrów wynosił w nim 72 stopnie. Był to stosunkowo mocny silnik, a korzystała z niego Scuderia Italia. Trzecie miejsce w Grand Prix San Marino zdobył Italią JJ Lehto. W sezonie 1992 z silników GV korzystały Brabham i Andrea Moda. Oba zespoły miały jednak problemy z kwalifikowaniem się do wyścigów, i żaden z nich nie zdobył w tamtym sezonie ani punktu. Po roku 1992 Judd wycofał się z Formuły 1.
Partnerstwo z Yamahą
Po odejściu firmy z Formuły 1 po 1992 roku, John Judd został pracownikiem Yamahy, gdzie nadal produkował silniki. Opierając się na silniku Judd GV, Yamaha wyprodukowała silnik OX10, którego początkowo dostarczała Tyrrellowi. W 1993 Tyrrell nie zdobył ani punktu, ale w sezonie 1994 brytyjski zespół niespodziewanie osiągał dobre wyniki, a Mark Blundell był trzeci w Grand Prix Hiszpanii.
Przepisy na sezon 1995 zmniejszały pojemność silnika do 3 litrów. Silnik OX10C (w oznaczeniu Judda – HV) miał zmniejszoną pojemność, ale architektura silnika była ta sama. Tyrrell zdobył 5 punktów. Tyle samo punktów zespół ten zdobył w sezonie 1996, chociaż zastosował wówczas całkowicie nowe silniki Yamaha OX11 (Judd JV). Po sezonie 1996 Tyrrell zmienił dostawcę silników na Forda, ale w sezonie 1997 z silników Yamaha korzystał Arrows, którym Damon Hill prawie wygrał Grand Prix Węgier.
Samochody sportowe
GV10
Od 1991 roku w Mistrzostwach Świata Samochodów Sportowych można było stosować silniki takie, jak w Formule 1. Była to próba ograniczenia kosztów poprzez umożliwienie zespołom zakupu silników Formuły 1. To umożliwiło Juddowi dostarczanie do tej serii silników oznaczonych jako GV10. Korzystały z niego Mazda i Euro Racing.
Serię tę rozwiązano w 1993 roku.
GV4
Po nawiązaniu partnerstwa z Yamahą Judd ponownie rozpoczął dostarczanie silników w seriach wyścigów samochodów sportowych. W ten sposób powstał silnik GV4, oparty na silniku GV10, ale mający pojemność 4 litrów i stosujący nowe technologie. Był on używany w serii Sports Racing World Cup. Silnik ten był używany w większości samochodów, z wyjątkiem Ferrari 333 SP. Ostatecznie zespół Racing for Holland, stosujący silniki Judd, wygrał mistrzostwa tej serii w latach 2002−2003.
Silnik ten był używany również w zawodach 24h Le Mans oraz 24h Daytona.
KV675
W roku 2001 Automobile Club de l’Ouest – organizator wyścigu 24h Le Mans – ogłosił nowe przepisy dla serii LMP675 wyścigów prototypów Le Mans, które pozwalały na stosowanie silników wolnossących V8 o pojemności do 3,4 litra. W ten sposób, na bazie silnika Judd KV, powstał silnik KV675.
W debiutanckim roku samochód zespołu Dick Barbour Racing napędzany tym silnikiem wygrał mistrzostwa American Le Mans Series w klasie LMP675. Samochód napędzany silnikiem KV675 wygrał klasę w wyścigu 24h Le Mans w 2004 roku.
GV5
W 2002 roku Judd wprowadził odmianę silnika GV4, oznaczoną GV5. Jego pojemność była zwiększona do 5 litrów. Silnik ten miał ograniczone obroty, a zwiększony moment obrotowyu i wytrzymałość. W debiutanckim roku zespół Doran, korzystający z silników Judd, zdobył drugie miejsce w zawodach Rolex Sports Car Series. Korzystając z tego silnika, Pescarolo Sport zdobyło czwarte miejsce w zawodach 24h Le Mans w 2004 roku. W następnym roku w wyścigu 24h Le Mans kierowcy Pescarolo Sports zdobyli drugie miejsce, a zespół ten wygrał klasyfikację zespołów w serii Le Mans Endurance Series.
W 2006 roku silnik GV5 został ulepszony, a poprzez użycie lżejszych materiałów jego masę zmniejszono o 20 kg. Z jednostki tej, oznaczonej jako GV5 S2, ponownie korzystał zespół Pescarolo Sports. Ponownie zdobył także drugie miejsce w 24h Le Mans i pierwsze w Le Mans Endurance Series.
W 2007 roku silnikowi zwiększono pojemność do 5,5 litra. Miał zwiększoną moc i moment obrotowy, a zmniejszone zużycie paliwa. Oznaczony jest symbolem GV5.5 S2 i stosowany do dzisiaj.
XV675
Judd próbował zastąpić w serii Champ Car World Series jako wyłącznego dostawcę silników Forda. W porozumieniu z MG rozwinął silnik KV675 i oznaczył go XV675. Zamiary Judda nie zostały jednak urzeczywistnione, chociaż silnika tego używał Ray Mallock Ltd., wygrywając klasę LMP2 w wyścigu 24h Le Mans 2005.
DB
Pod koniec 2007 roku Judd ogłosił zamiary zastąpienia silnika XV675 jednostką oznaczoną DB. Silnik nadal miał pojemność 3,4 litra, ale był całkowicie nowy. Firma planowała współpracę z czołowym zespołem LMP2 w celu testowania silników. Silnik został udostępniony klientom. Obecnie silnik ten napędza Lole B08/80 w Le Mans Series w klasie LMP2.
Samochody turystyczne
W 1997 roku firma Engine Developments została wybrana przez Nissana, by rozwijać silnik Primery dla serii British Touring Car Championship. Nissan wygrał mistrzostwa tej serii w klasyfikacji konstruktorów w latach 1998−1999, a Laurent Aïello w klasyfikacji kierowców w roku 1998.
W 2004 roku Judd na skutek umowy z MG dostarczał silniki oznaczone K2000 dla modelu ZS ścigającego się w BTCC. Na skutek problemów finansowych MG wycofało się z tej serii rok później. Z silnika K2000 korzystał Des Wheatley, kiedy wygrywał MG Metro Mistrzostwa Wielkiej Brytanii w Rallycrossie.
Wyniki w Formule 1
| Legenda oznaczeń w tabelach wyników Wyświetl szablon na nowej stronie | |
|---|---|
| Oznaczenie | Wyjaśnienie |
| Złoty | Zwycięzca lub mistrzostwo |
| Srebrny | 2. miejsce lub wicemistrzostwo |
| Brązowy | 3. miejsce lub II wicemistrzostwo |
| Zielony | Ukończył, punktował (w klasyfikacji generalnej, gdy zdobył co najmniej jeden punkt na przestrzeni sezonu, poza trzema powyższymi opcjami) |
| Niebieski | Ukończył, nie punktował (w klasyfikacji generalnej, gdy nie zdobył co najmniej jednego punktu na przestrzeni sezonu) |
| Czerwony | Nie zakwalifikował się (NZ) |
| Nie prekwalifikował się (NPK) | |
| Różowy | Nie ukończył (NU) |
| Niesklasyfikowany (NS) (w klasyfikacji generalnej, gdy nie został sklasyfikowany w żadnym wyścigu sezonu) | |
| Czarny | Zdyskwalifikowany (DK) |
| Wykluczony (WYK/EX) | |
| Biały | Nie wystartował (NW) |
| Kontuzjowany (K/INJ) | |
| Wyścig odwołany (OD/C) | |
| Bez koloru | Został wycofany (WYC/WD) |
| Nie przybył (NP/DNA) | |
| Nie brał udziału w treningach (NT/DNP) | |
| Nie został zgłoszony (–) | |
| Pogrubienie | Start z pole position |
| Kursywa | Najszybsze okrążenie wyścigu |
| † | Nie ukończył, ale jego rezultat został zaliczony ze względu na przejechanie więcej niż 90% dystansu wyścigu. |
| * | Sezon w trakcie |
| 1/2/3 | Punktowana pozycja w sprincie kwalifikacyjnym |
| Lista systemów punktacji Formuły 1 | |
| Sezon | Zespół | Samochód | Silnik | Opony | Kierowcy | Wyniki w poszczególnych eliminacjach | Pkt. | Msc. | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1988 | Williams | FW12 | Judd CV 3.5 V8 | G | BRA | SMR | MCO | MEX | CND | DET | FRA | GBR | DEU | HUN | BEL | ITA | POR | ESP | JAP | AUS | 20 | 7 | |
 Nigel Mansell |
NU | NU | NU | NU | NU | NU | NU | 2 | NU | NU | NU | 2 | NU | NU | |||||||||
| Martin Brundle |
7 | ||||||||||||||||||||||
 Jean-Louis Schlesser |
11 | ||||||||||||||||||||||
 Riccardo Patrese |
NU | 13 | 6 | NU | NU | NU | NU | 8 | NU | 6 | NU | 7 | NU | 5 | 6 | 4 | |||||||
| March | 881 | Judd CV 3.5 V8 | G | ||||||||||||||||||||
 Maurício Gugelmin |
NU | 15 | NU | NU | NU | NU | 8 | 4 | 8 | 5 | NU | 8 | NU | 7 | 10 | NU | 22 | 6 | |||||
| Ivan Capelli |
NU | NU | 10 | 16 | 5 | NW | 9 | NU | 5 | NU | 3 | 5 | 2 | NU | NU | 6 | |||||||
| Ligier | JS31 | Judd CV 3.5 V8 | G | ||||||||||||||||||||
| René Arnoux |
NU | NZ | NU | NU | NU | NU | NZ | 18 | 17 | NU | NU | 13 | 10 | NU | 17 | NU | 0 | – | |||||
 Stefan Johansson |
9 | NZ | NU | 10 | NU | NU | NZ | NZ | NZ | NU | 11 | NZ | NU | NU | NZ | 9 | |||||||
| 1989 | Brabham | BT58 | Judd EV 3.5 V8 | P | BRA | SMR | MCO | MEX | USA | CND | FRA | GBR | DEU | HUN | BEL | ITA | POR | ESP | JAP | AUS | 8 | 9 | |
| Martin Brundle |
NU | NU | 6 | 9 | NU | NPK | NPK | NU | 8 | 12 | NU | 6 | 8 | NU | 5 | NU | |||||||
| Stefano Modena |
NU | NU | 3 | 10 | NU | NU | NU | NU | NU | 11 | NU | NZ | 14 | NU | NU | 8 | |||||||
| Lotus | 101 | Judd CV 3.5 V8 | G | ||||||||||||||||||||
| Nelson Piquet |
NU | NU | NU | 11 | NU | 4 | 8 | 4 | 5 | 6 | NZ | NU | NU | 8 | 6 | NU | 15 | 6 | |||||
 Satoru Nakajima |
8 | NS | NZ | NU | NU | NZ | NU | 8 | NU | NU | NZ | 10 | 7 | NU | NU | 4 | |||||||
| March | 881 CG891 |
Judd EV 3.5 V8 | G | ||||||||||||||||||||
| Maurício Gugelmin |
3 | NU | NU | NZ | NU | NU | NU | NU | NU | NU | 7 | NU | 10 | NU | 7 | 7 | 4 | 12 | |||||
| Ivan Capelli |
NU | NU | 11 | NU | NU | NU | NU | NU | NU | NU | 12 | NU | NU | NU | NU | NU | |||||||
| EuroBrun | ER188B ER189 |
Judd CV 3.5 V8 | P | ||||||||||||||||||||
 Gregor Foitek |
NZ | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | 0 | – | ||||||||||
 Oscar Larrauri |
NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | ||||||||||||||||||
| 1990 | Brabham | BT58 BT59 |
Judd EV 3.5 V8 | P | USA | BRA | SMR | MCO | CND | MEX | FRA | GBR | DEU | HUN | BEL | ITA | POR | ESP | JPN | AUS | 2 | 10 | |
| Gregor Foitek |
NU | NU | |||||||||||||||||||||
 David Brabham |
NZ | NU | NZ | NU | 15 | NZ | NU | NZ | NU | NZ | NU | NZ | NU | NU | |||||||||
| Stefano Modena |
5 | NU | NU | NU | 7 | 11 | 13 | 9 | NU | NU | 17 | NU | NU | NU | NU | 12 | |||||||
| Leyton House | CG901 | Judd EV 3.5 V8 | P | ||||||||||||||||||||
| Maurício Gugelmin |
14 | NZ | NU | NZ | NZ | NZ | NU | NW | NU | 8 | 6 | NU | 12 | 8 | NU | NU | 7 | 7 | |||||
| Ivan Capelli |
NU | NZ | NU | NU | 10 | NZ | 2 | NU | 7 | NU | 7 | NU | NU | NU | NU | NU | |||||||
| EuroBrun | ER189B | Judd CV 3.5 V8 | P | ||||||||||||||||||||
| Roberto Moreno |
13 | NPK | NU | NZ | NZ | DK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | 0 | – | |||||||
| Claudio Langes |
NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | NPK | |||||||||
| Life | L190 | Judd CV 3.5 V8 | G | ||||||||||||||||||||
| Bruno Giacomelli |
NPK | NPK | 0 | – | |||||||||||||||||||
| 1991 | Lotus | 102B | Judd EV 3.5 V8 | G | USA | BRA | SMR | MCO | CND | MEX | FRA | GBR | DEU | HUN | BEL | ITA | POR | ESP | JPN | AUS | 3 | 10 | |
 Mika Häkkinen |
13 | 9 | 5 | NU | NU | 9 | NZ | 12 | NU | 14 | NU | 14 | 14 | NU | NU | 19 | |||||||
| Julian Bailey |
NZ | NZ | 6 | NZ | |||||||||||||||||||
| Johnny Herbert |
NZ | 10 | 10 | 14 | 7 | NU | NU | 11 | |||||||||||||||
 Michael Bartels |
NZ | NZ | NZ | NZ | |||||||||||||||||||
| Italia | F191 | Judd GV 3.5 V10 | P | ||||||||||||||||||||
| Emanuele Pirro |
NU | 11 | NPK | 6 | 9 | NPK | NPK | 10 | 10 | NU | 8 | 10 | NU | 15 | NU | 7 | 5 | 8 | |||||
| JJ Lehto |
NU | NU | 3 | 11 | NU | NU | NU | 13 | NU | NU | NU | NU | NU | 8 | NU | 12 | |||||||
| 1992 | Brabham | BT60B | Judd GV 3.5 V10 | G | ZAF | MEX | BRA | ESP | SMR | MCO | CND | FRA | GBR | DEU | HUN | BEL | ITA | POR | JPN | AUS | 0 | – | |
 Eric van de Poele |
13 | NZ | NZ | NZ | NZ | NZ | NZ | NZ | NZ | NZ | |||||||||||||
| Giovanna Amati |
NZ | NZ | NZ | ||||||||||||||||||||
| Damon Hill |
NZ | NZ | NZ | NZ | NZ | 16 | NZ | 11 | |||||||||||||||
| Moda | C4B S921 |
Judd GV 3.5 V10 | G | ||||||||||||||||||||
| Alex Caffi |
NW | NW | 0 | – | |||||||||||||||||||
| Roberto Moreno |
NPK | NPK | NPK | NU | NPK | NW | NPK | NPK | NZ | NZ | NW | ||||||||||||
| Enrico Bertaggia |
NW | NW | |||||||||||||||||||||
| Perry McCarthy |
NW | NPK | NPK | NPK | NW | NW | NPK | WYK | NPK | NZ | NW | ||||||||||||
WWW
Bibliografia
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
