Jodometan

Jodometan, jodek metylu, CH
3I – organiczny związek chemiczny z grupy halogenków alkilowych, jodowa pochodna metanu.

Jodometan

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) jodometan Inne nazwy i oznaczenia jodek metylu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CH3I
Masa molowa	141,94 g/mol
Wygląd	bezbarwna do jasnożółtej ciecz o kłującym zapachu[1]
Identyfikacja
Numer CAS	74-88-4
PubChem	6328
SMILES CI
InChI InChI=1S/CH3I/c1-2/h1H3 InChIKey INQOMBQAUSQDDS-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 2,2789 g/cm³ (20 °C)[2]; ciecz Rozpuszczalność w wodzie 14 g/kg (20 °C)[3] 13,8 g/l (20 °C)[4] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w acetonie, benzenie, chloroformie, mieszalny z etanolem i eterem dietylowym[2] Temperatura topnienia −66,4 °C[4] Temperatura wrzenia 42,4 °C[2] logP 1,51[4] Współczynnik załamania 1,5308 (589 nm, 20 °C)[2] Lepkość 0,594 mPa·s (0 °C, 1 atm)[5] 0,469 mPa·s (25 °C, 1 atm)[5] Napięcie powierzchniowe 32,19 mN/m (10 C, 1 atm)[6] 30,34 mN/m (25 C, 1 atm)[6] Prężność pary 544 hPa (20 °C)[7] 1660 hPa (55 °C)[7]
Budowa Moment dipolowy 1,6406 ± 0,0004 D[8]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-01-04] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[9] Niebezpieczeństwo Zwroty H H301, H312, H315, H331, H335, H351 Zwroty P P261, P280, P281, P304+P340, P405, P501[1] Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[9] Toksyczny (T) Zwroty R R21, R23/25, R37/38, R40 Zwroty S S1/2, S36/37, S38, S45 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[10] 0 4 0   Granice wybuchowości 8,5–66%[7] Numer RTECS PA9450000 Dawka śmiertelna LD50 76 mg/kg (szczur, doustnie)[7]
Podobne związki
Podobne związki	bromometan, chlorometan
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Jest to bezbarwna ciecz, brunatniejąca pod wpływem światła. Temperatura topnienia związku to −66 °C, a temperatura wrzenia 42,4 °C. Substancja ta jest słabo rozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w alkoholu etylowym i eterze dietylowym.

Jodometan można otrzymać w reakcji metanolu z jodem w obecności fosforu lub siarczanu dimetylu z jodkiem potasu w roztworze wodnym w obecności węglanu wapnia^[11].

Stosuje się go w syntezie organicznej i przemyśle farmaceutycznym do metylowania, a także w lecznictwie, w badaniach mikroskopowych oraz do oznaczania pirydyny.

Przypisy

1. Iodomethane, karta charakterystyki wydana na obszar Polski, Alfa Aesar (Thermo Fisher Scientific), numer katalogowy A10559 [dostęp 2017-01-04].
2. Haynes 2016 ↓, s. 3-322.
3. Haynes 2016 ↓, s. 5-155.
4. Methyl iodide, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2017-01-04] (ang.).
5. Haynes 2016 ↓, s. 6-245.
6. Haynes 2016 ↓, s. 6-192.
7. Jodometan (nr 289566) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2017-01-04]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
8. Haynes 2016 ↓, s. 9-63.
9. Jodometan, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2017-01-04] (ang.).
10. Jodometan (nr 289566) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2017-01-04]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
11. Harold S.H.S. King Harold S.H.S., W.W.W.W. Hartman W.W.W.W., Methyl iodide, „Organic Syntheses”, 13, 1933, s. 60, DOI: 10.15227/orgsyn.013.0060 (ang.).

Bibliografia

• CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
• Encyklopedia dla wszystkich. Chemia, MałgorzataM. Wiśniewska (red.), Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, s. 172.

Kontrola autorytatywna (rodzaj indywiduum chemicznego):

• LCCN: sh2011000498
• GND: 4298750-7
• J9U: 987007590603505171