Jerzy Jarnuszkiewicz
polski rzeźbiarz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Jerzy Mieczysław Jarnuszkiewicz h. Lubicz (ur. 27 lutego 1919 w Kaliszu, zm. 14 lipca 2005 w Warszawie) – polski rzeźbiarz, autor m.in. pomnika Małego Powstańca w Warszawie (1983).
Urodził się w rodzinie Mieczysława Jarnuszkiewicza h. Lubicz (1891–1965) i Stanisławy ze Spodenkiewiczów (1895–1971)[1][2]. Studiował w Krakowie w latach 1936–1938 w Instytucie Sztuk Plastycznych pod kierunkiem prof. Franciszka Kalfasa i prof. Karola Homolacsa. W roku 1939 uzyskał dyplom w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie.
Podczas wojny należał do konspiracyjnego Koła Miłośników Grafiki i Ekslibrisu wraz z m.in. Stefanem Mrożewskim i Anielą Cukier[3].
W latach 1947–1950 studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie u Tadeusza Breyera i Franciszka Strynkiewicza. W 1950 otrzymał Państwową Nagrodę Artystyczną I stopnia (zespołową) w dziale plastyki za pomnik Bohaterów Armii Radzieckiej[4] w Warszawie. Od 1950 do lat 80. (przez 35 lat) prowadził w warszawskiej ASP pracownię rzeźby. Profesor m.in.: Grzegorza Kowalskiego, Henryka Morela, Marka Kijewskiego, Krzysztofa M. Bednarskiego, Barbary Falender.
Jeszcze jako student zaprojektował rzeźbę „Dziecko – bohater”, która została wykorzystana w 1983 jako model pomnika Małego Powstańca. Pomnik odsłonięto uroczyście 1 października 1983 w trakcie obchodów 15-lecia nadania Chorągwi Warszawskiej ZHP imienia Bohaterów Warszawy. Figurę chłopca w za dużym hełmie, z przewieszonym przez ramię pistoletem maszynowym i w wielkich saperkach, ustawiono przy zewnętrznym murze obronnym na Podwalu. Autor zadedykował go warszawskim harcerzom.
Jego autorstwa jest również pochodząca z 1947 płaskorzeźba Plon znajdująca się na Saskiej Kępie w Warszawie[1]. W roku 1949 wykonał dwie gipsowe płaskorzeźby (Razem w boju, Razem w odbudowie), zdobiące socrealistyczny tunel schodów ruchomych przy warszawskiej Trasie W-Z. Jest także autorem rzeźb chłopców na fontannie na rynku Mariensztackim[5] oraz płaskorzeźby Przedszkolaki na elewacji przedszkola na Mariensztacie[6].
W latach 60. tworzył geometryczne ażurowe rzeźby z metalu o ogromnych rozmiarach, ustawiane w przestrzeni miejskiej. Były to rzeźby z zespawanych odpadków: haków, ostrzy, bagnetów, łańcuchów, części urządzeń, kompozycji abstrakcyjnych, m.in. „Okien”, „Rytmów”, „Żagli”. Nieliczne ocalały dłużej w kolekcji metalowych rzeźb ulicznych na warszawskiej Woli. W 1965 Jarnuszkiewicz uczestniczył w I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu, gdzie przy współpracy z M. Cierniewskim, E. Koprykiem, E. Nowaczykiem, M. Sieradzkim stworzył rzeźbę zwaną „Kompozycją drogowskazową” lub „Witaczem”. Znajduje się przy ul. Rycerskiej w Elblągu. Ma wysokość 8 metrów. Forma została wyremontowana w 2006 roku. W 1967 w czasie II Biennale Form Przestrzennych w Elblągu stworzył kolejną rzeźbę, która stoi przy budynku Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej[7].
Był także twórcą tradycyjnych rzeźb. W 1960 w Kaliszu stanął pomnik Adama Asnyka jego autorstwa. Natomiast 30 maja 1983 odsłonięto w Lublinie na dziedzińcu KUL rzeźbę pomnikową Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego. Jarnuszkiewicz jest także współautorem Międzynarodowego Pomnika Męczeństwa w Oświęcimiu-Brzezince, rzeźb w Elblągu, Ravnem (Słowenia). Zajmował się również medalierstwem i grafiką artystyczną.
Ważną, choć mniej znaną dziedziną twórczości pozostawało przez wszystkie lata medalierstwo. Był twórcą takich cykli medali jak „Ecce Homo”, „Poczet królów i orłów polskich”, „Wielcy Polacy”. Medal jego autorstwa uczcił pierwszą pielgrzymkę Jana Pawła II do Polski[8].
Był projektantem wielu monet okolicznościowych i kolekcjonerskich, w tym między innymi[9]:
- 10 złotych 1965 Kolumna Zygmunta,
- 10 złotych 1966 Kolumna Zygmunta,
- 10 złotych 1969 25. rocznica PRL,
- 10 złotych 1970 Byliśmy-Jesteśmy-Będziemy,
- 10 złotych 1971 FAO
oraz pierwszej kolekcjonerskiej pięćdziesięciozłotówki z 1972 r., wybitej ponownie w 1974 r., z wizerunkiem Fryderyka Chopina[10]. W katalogach monet próbnych jego nazwisko jako projektanta występuje przy 34 numizmatach[8]. Jego projekty sygnowane były zazwyczaj monogramem „JJ.”[9][10][8].
Miał syna Marcina, który był scenografem, reżyserem, lalkarzem oraz pedagogiem[11].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 85-5-15)[2].
Remove ads
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[12]
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
Źródło:[13].
Pomnik Małego Powstańca (1946–1983)
Płaskorzeźba „Plon” przy ulicy Katowickiej na Saskiej Kępie (1947)
Grobowiec Andrzeja Kijowskiego (1985)
Pomnik Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego na dziedzińcu KU
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads