Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Jaz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Jaz
Remove ads

Jaz – budowla hydrotechniczna w poprzek rzeki lub kanału, piętrząca wodę w celu utrzymania stałego poziomu dla celów żeglugowych lub (w ograniczonym zakresie) zabezpieczenia przed powodzią, zaopatrywania w wodę oraz do celów energetycznych. Równolegle do jazu czasami buduje się śluzy umożliwiające żeglugę i przepławki.

Zobacz też: Jaz w innych znaczeniach tej nazwy.
Thumb
Jaz na Kanale Bernardyńskim w Kaliszu (2010)
Remove ads

Podział

Jazy dzieli się na ziemne, ziemno-betonowe, gumowe.[potrzebny przypis] Ze względu na ich charakter – na stałe i ruchome, tj. wyposażone w odpowiednie zamknięcia. Jazy ruchome umożliwiają regulację ich wysokości dla zarządzania zasobami wodnymi.

Budowa

W jazie można wyróżnić dwie podstawowe części: górną (nadwodną) i dolną (podwodną). Część dolna chroni dno przed rozmyciem, przedłuża drogę filtracji oraz przejmuje obciążenia pionowe. Wyróżnia się tam elementy: ponur, wypad i poszur[1].

Wpływ na środowisko przyrodnicze

Jazy mają negatywny wpływ na ekosystemy rzek[2]. Podobnie jak zapory i inne budowle piętrzące sztucznie utrudniają migrację organizmów wodnych, m.in. ryb i małży. Skutkiem fragmentacji rzek liczebność ryb wędrownych w Europie spadła w latach 1970–2020 o ponad 90%[3] i małży słodkowodnych[4][5]. Jazy wpływają także na wahania poziomu wody w rzece, zaburzając transport osadów.

W Polsce według oficjalnych danych jest 4600 jazów[6], jednak ich faktyczna liczba może być kilkukrotnie wyższa[7].

Galeria

Zobacz też

Szybkie fakty
Szybkie fakty

Przypisy

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads