Jarząbkowice (województwo śląskie)

Jarząbkowice (niem. Jarzombkowitz) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie pszczyńskim, w gminie Pawłowice. Powierzchnia sołectwa wynosi 6,77 km²^[4], a liczba ludności 646, co daje gęstość zaludnienia równą 93,6 os./km².

Ten artykuł dotyczy wsi w gminie Pawłowice. Zobacz też: inne miejsca o tej nazwie.

Jarząbkowice

wieś
Budynek Ochotniczej Straży Pożarnej
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	pszczyński
Gmina	Pawłowice
Liczba ludności (2022)	672[1]
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	43-252[2]
Tablice rejestracyjne	SPS
SIMC	0218555
Położenie na mapie gminy Pawłowice Jarząbkowice
Położenie na mapie Polski Jarząbkowice
Położenie na mapie województwa śląskiego Jarząbkowice
Położenie na mapie powiatu pszczyńskiego Jarząbkowice
49°54′09″N 18°42′35″E[3]

Nieoficjalny herb wsi Jarząbkowice

Części wsi

Integralne części wsi Jarząbkowice^[5][6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj	Hist. nazwa[7]
0218561	Bliźniaczek	część wsi	Jarzombkowitz, Gutsbezirk
0218578	Podbór	część wsi	Sieben Kurfürsten
0218584	Podlesie	część wsi	Kolonie Schwarzwald

Historia

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi położonych w pobliżu Żor i Wodzisławia (ville circa Zary et Wladislaviam), zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci Geranczcovitz^[8][9]. Zapis ten (brak określenia liczby łanów, z których będzie płacony podatek) wskazuje, że wieś była w początkowej fazie powstawania (na tzw. surowym korzeniu), co wiąże się z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową). Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach piastowskiego (polskiego) księstwa raciborskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech.

W XV wieku Jarząbkowice i Golasowice należały do rycerskiego rodu Judaszów. W XVII-wiecznych dokumentach sporządzonych w języku czeskim wieś widnieje jako Jarzombkowicz. Po I wojnie śląskiej miejscowość znalazła się w granicach Królestwa Prus.

W czasie plebiscytu śląskiego w 1921 roku 142 mieszkańców Jarząbkowic wraz z obszarem dworskim oddało swój głos za Polską, a 157 za Niemcami.^[10] Po podziale Górnego Śląska w 1922 r. w granicach II Rzeczypospolitej. W czasie okupacji hitlerowskiej wieś istniała pod nazwą Jarzombkowitz. Od zakończenia działań wojennych do grudnia 1945 Jarząbkowice tworzyły tzw. gminę jednostkową, a następnie weszły jako sołectwo w skład gminy zbiorczej z siedzibą w Golasowicach. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego. W grudniu 1972 r. Jarząbkowice weszły w skład utworzonej gminy Pawłowice

Zabytki

Według Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w miejscowości znajdują się następujące obiekty zabytkowe^[11]:

• park i dwór z XVIII wieku (nr rej.: 522/65 z 20.01.1966)
• spichrz z XIX wieku (nr rej.: 523/65 z 20.01.1966)

Religia

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Miłosierdzia Bożego w Bąkowie w diecezji bielsko-żywieckiej.

Turystyka

Przez miejscowość przebiegają następujące trasy rowerowe:

• czerwona trasa rowerowa nr 190, istniejąca pod nazwą Trakt Reitzensteinów
• niebieska trasa rowerowa nr 279 – Jastrzębie-Zdrój – Strumień
• Przez miejscowość przebiega międzynarodowa trasa rowerowa EuroVelo 4 (Szlak Europy Centralnej) – w Polsce wyznakowana jako R-4 , obecnie od granicy polsko-czeskiej do Krakowa.