Jantarnyj

Jantarnyj, Palmniki (ros. Янтарный, niem. Palmnicken, lit. Palmininkai) – nadbałtyckie osiedle typu miejskiego w obwodzie królewieckim. Jest siedzibą miejskiego okręgu Jantarnyj (ros. Янтарный городской округ, Jantarnyj gorodskoj okrug) – jednostki administracyjnej na prawach rejonu. Liczy około 6 tys. mieszkańców^{[potrzebny przypis]}.

Jantarnyj

Янтарный

Miejscowy kościół.
Herb
Państwo	Rosja
Obwód	królewiecki
Powierzchnia	26 km²
Wysokość	30 m n.p.m.
Populacja (2010) • liczba ludności	5524[1]
Nr kierunkowy	40153
Kod pocztowy	238580
Położenie na mapie obwodu królewieckiego Jantarnyj
Położenie na mapie Rosji Jantarnyj
54°52′N 19°56′E

Tablice dotyczące więźniarek – głównie Żydówek, do których strzelano 31 stycznia 1945 r. w nocy na plaży

31 stycznia 1945 roku w nocy na plaży Niemcy rozstrzelali kilka tysięcy więźniów jednej ze wschodniopruskich filii hitlerowskiego obozu KL Stutthof, głównie kobiet. Jednak w wyniku dużego pośpiechu niemieckich zbrodniarzy podczas mordowania, część ofiar przeżyła. Burmistrz Kurt Friedrichs zorganizował ich poszukiwania, złapani zbiegowie byli na miejscu rozstrzeliwani^[2]. Uratowało się w sumie około 200 osób^[3]. Miejsce egzekucji upamiętnia monumentalny pomnik proj. Franka Meislera z 2011, przedstawiający trzy poskręcane, zbroczone krwią i skierowane ku niebu dłonie z numerami obozowymi, wykonane z metalu o wysokości kilkudziesięciu metrów. Na umieszczonych tu tablicach przedstawiono twarze kobiet i dzieci, a nad pomnikiem, przy martwej sztolni namalowano gwiazdę Dawida oraz zarysy ludzkich sylwetek układające się w słowo Holocaust.

Obecna nazwa wywodzi się od rosyjskiego słowa jantar, czyli bursztyn. W okolicach Jantarnego znajdują się największe na świecie pokłady bursztynu, wydobywane przemysłowo w kopalniach odkrywkowych od XIX wieku^[4]. Jest tam także muzeum bursztynu i zakłady jego przeróbki. Neogotycki kościół został zbudowany jako ewangelicki w latach 1887–1892; obecnie cerkiew. W 1911 roku został założony zbór baptystyczny.

Literatura

• Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
• Walter Dignath, Herbert Ziesmann, Die Kirchen des Samlandes. Eine Dokumentation, Leer, Rautenberg, 1987, ISBN 3-7921-0355-9.
• Juri Iwanow, Königsberg und Umgebung, Dülmen, Laumann-Verl., 1994, ISBN 3-87466-185-7.
• Martin Bergau: Todesmarsch zur Bernsteinküste. Das Massaker an Juden im ostpreußischen Palmnicken im Januar 1945. Zeitzeugen erinnern sich. Universitätsverlag Winter, Heidelberg 2006. ISBN 3-8253-5201-3.

Przypisy

1. Liczby ludności miejscowości obwodu kaliningradzkiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2010 roku. (ros.).
2. Danuta Drywa: Społeczeństwo niemieckie wobec więźniów żydowskich KL Stutthof. Tydzień Żuławski, 2004-11-11. [dostęp 2010-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-06)]. (pol.).
3. IanI. Kershaw IanI., Führer. Walka do ostatniej kropli krwi, GrzegorzG. Siwek (tłum.), Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2012, s. 250–252, ISBN 978-83-240-2237-3, OCLC 833901556.
4. Matthias Koch: Palmnicken/Jantarnyj – kopalnia bursztynu na brzegu Bałtyku, „Świat Kolei” nr 9/2013, s. 18–19.

Kontrola autorytatywna (urban-type settlement in Russia):

• VIAF: 241899001
• GND: 7550154-5
• J9U: 987011383047805171