Jan Hartman

Urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Jest synem Stanisława Hartmana i Krystyny z domu Lorenc (ur. 1939)^[1], a także praprawnukiem rabina Izaaka Kramsztyka^[2]^[3].

Jest absolwentem XIV Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu^[4]. W 1990 ukończył studia filozoficzne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim pod opieką prof. Mieczysława Krąpca^[5]. W latach 1990–1994 był doktorantem w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1994 rozpoczął pracę jako asystent Instytutu Filozofii UJ. Od lutego 1995 był asystentem, a w październiku tego samego roku został adiunktem w Zakładzie Filozofii Medycyny Collegium Medicum UJ (przekształconym następnie w Zakład Filozofii i Bioetyki). W 2004 objął stanowisko kierownika tej jednostki.

Doktoryzował się na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1995 pod kierunkiem profesora Władysława Stróżewskiego (na podstawie pracy pod tytułem Problematyka heurystyki filozoficznej). Stopień doktora habilitowanego uzyskał również na Wydziale Filozoficznym UJ w 2001 w oparciu o rozprawę zatytułowaną Techniki metafilozofii. W 2008 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych. Następnie objął stanowisko profesora UJ (od 2011 profesora zwyczajnego). W latach 2005–2008 był profesorem Akademii Humanistycznej w Pułtusku. W 2009 został profesorem Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, gdzie pracował do 2012^[6]^[7].

W pracy naukowej zajmuje się metafilozofią (heurystyką filozoficzną, opracował autorski projekt tzw. teorii neutrum), filozofią polityki, etyką i bioetyką.

Autor publikacji książkowych^[8]. Stały felietonista tygodnika „Polityka”. Publikował lub publikuje również m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Tygodniku Powszechnym”, „Dzienniku Gazecie Prawnej”, „Rzeczpospolitej”, „Newsweeku”, „Przeglądzie Politycznym”, „Liberté!”, „Przekroju”, „Marketingu w praktyce”, „Midzie” oraz na portalu wtv.pl^[9]. Pisał także felietony dla tygodnika „Fakty i Mity”. Do 2015 pełnił funkcję redaktora naczelnego czasopisma „Principia”^[10], które założył w 1989. W 2009 otrzymał nagrodę Grand Press w kategorii publicystyka^[11]. Od lipca do sierpnia 2020 prowadził swój autorski program pt. Filozofia życia na antenie rozgłośni Halo.Radio, z którą rozstał się po zaproszeniu do studia Radosława Sikorskiego (wbrew zasadzie niezapraszania polityków do programów)^[12]^[13].

W latach 2002–2011 był wiceprezesem Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Akademickiego, a w latach 2003–2011 był członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk. W latach 2007–2013 był członkiem (w tym od 2010 – wiceprezesem) B’nai B’rith Polska. W styczniu 2007 powołano go na przewodniczącego rady programowej Forum Liberalnego^[14]. W latach 2009–2010 był członkiem Zespołu ds. Etyki w Nauce przy ministrze nauki i szkolnictwa wyższego. W 2011 objął stanowisko przewodniczącego Zespołu ds. Dobrych Praktyk Akademickich w tymże resorcie, zrezygnował z niego w 2013, pozostając członkiem tego gremium.

Był członkiem Unii Wolności, a także członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego jako kandydata na urząd prezydenta RP w 2010 w przedterminowych wyborach^[15]. W wyborach parlamentarnych w 2011 był bezpartyjnym kandydatem do Sejmu z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej (nie uzyskał mandatu)^[16]. W 2012 przystąpił do think tanku Ruchu Palikota „Plan zmiany”^[17], w tym samym roku został również wiceprzewodniczącym rady polityczno-programowej SLD. W 2013 został koordynatorem Europy Plus w województwie małopolskim^[18]. W tym samym roku wstąpił do partii Twój Ruch (był inicjatorem jej powołania^[19]), w której objął stanowisko przewodniczącego krajowej rady politycznej. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 bezskutecznie ubiegał się o mandat w okręgu małopolsko-świętokrzyskim, startując z pierwszego miejsca na liście komitetu wyborczego Europa Plus Twój Ruch i uzyskując 14 280 głosów^[20].

We wrześniu 2014 decyzją zarządu TR został usunięty z partii po publikacji dotyczącej kazirodztwa^[21]. Również władze Uniwersytetu Jagiellońskiego^[22] uznały ten artykuł za bulwersujący i odcięły się od niego^[23]. W maju 2015 zapowiedział tworzenie inicjatywy politycznej pod nazwą Wolność i Równość^[24], a w sierpniu tegoż roku został przewodniczącym rady politycznej partii o takiej nazwie (wcześniej działającej jako Unia Lewicy)^[25]. Później zaangażował się także w działalność Komitetu Obrony Demokracji^[26]. W wyborach samorządowych w 2018 kandydował bez powodzenia na radnego Warszawy z listy komitetu wyborczego SLD Lewica Razem, otrzymując 2,93% głosów w okręgu (1941 głosów)^[27]. Został ogłoszony liderem listy Nowej Lewicy w okręgu nr 14 na wybory parlamentarne w 2023 roku, jednak usunięto go z niej jeszcze przed rejestracją listy ze względu na kontrowersyjne wypowiedzi^[28].

Kontrowersje

W marcu 2014 wziął udział w drugiej z kolei inscenizacji ścięcia ateisty Kazimierza Łyszczyńskiego na Rynku Starego Miasta w Warszawie, będącej finałowym wydarzeniem kostiumowego Marszu Ateistów. Wcielił się w rolę skazańca Łyszczyńskiego^[29].

Sam marsz, jak i udział w nim Hartmana w roli centralnej postaci skazańca wywołał polemiki zarówno ze strony katolików^[30], jak i ateistów. Głos zabrała m.in. Krystyna Pawłowicz, odmawiając ateistom prawa do urządzania przemarszów „w centrum stolicy Polski”^[31]^[32]. Z kolei ateiści jak Marcin Meller i Marcin Celiński zarzucili organizatorom i Hartmanowi kompromitowanie idei ateizmu poprzez jego publiczne manifestowanie w sposób ich zdaniem obraźliwy dla katolików^[33]^[34]^[35]. Na ataki odpowiedzieli Jan Hartman^[36], Nina Sankari^[37] oraz Jacek Tabisz^[38], uzasadniając prawo ateistów do manifestowania swoich poglądów. Polemiki te odbiły się echem w mediach^[39]^[40]^[41].

Sposób istnienia rzeczy materialnej według Sporu o istnienie świata R. Ingardena, Wyd. UMCS, Lublin 1993
Heurystyka filozoficzna, Monografie FNP, Wrocław 1997
Jak poważnie studiować filozofię, Wyd. Aureus, Kraków 1998, 2005, 2012
Logika i filozofia. W stronę Jana Woleńskiego (red.), Wyd. Aureus, Kraków 2000
Techniki metafilozofii, Wyd. Aureus, Kraków 2001
Medytacje o pierwszej filozofii (tłum. Kartezjusza), Zielona Sowa, Kraków 2002, 2004
Short Studies in Bioethics, Wyd. Aureus, Kraków 2003
Słownik filozofii (red.), Zielona Sowa, Kraków 2004, 2007, 2009
Wstęp do filozofii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, 2006, 2008, 2013
Przez filozofię, Wyd. Aureus, Kraków 2007
Wiedza o etyce (współautor z Janem Woleńskim), Wydawnictwa Szkolne PWN, Bielsko-Biała 2008, 2009
Bioetyka dla lekarzy, Oficyna Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009, 2011
Widzialna ręka rynku. Filozofia w marketingu, Wyd. Aureus, Kraków 2010
Polityka filozofii. Eseje, Universitas, Kraków 2010
Wiedza – Byt – Człowiek. Z głównych zagadnień filozofii, Universitas, Kraków 2011
Zebra Hartmana, Industrial, Łódź 2011
Głupie pytania, Agora, Warszawa 2013
Etyka! Poradnik dla grzeszników, Agora, Warszawa 2015
Pochwała litości. Rzecz o wspólnocie, Wyd. UJ, Kraków 2017
Zwierz Alpuhary. Felietony i blogi, Polityka, Warszawa 2017
Polityka. Władza i nadzieja, Agora, Warszawa 2017
Pochwała wolności, Wyd. UJ, Kraków 2020
Etyka życia codziennego, WN PWN, Warszawa 2022
Spowiedź antychrysta, Austeria, Kraków 2022
Zmierzch filozofii, Austeria, Kraków 2023.

Życiorys

Kontrowersje

Życie prywatne

Publikacje

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on