James Garner

James Garner, właśc. James Scott Baumgarner (ur. 7 kwietnia 1928 w Norman, zm. 19 lipca 2014 w Los Angeles) − amerykański aktor filmowy i telewizyjny oraz producent. Laureat trzech Złotych Globów, dwóch nagród Emmy, Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych, dwóch People’s Choice Award i dwóch nagród Bambi. Nominowany do Oscara za pierwszoplanową rolę w filmie Romans Murphy’ego (1985).

James Garner

James Garner (1959)
Imię i nazwisko	James Scott Baumgarner
Data i miejsce urodzenia	7 kwietnia 1928 Norman
Data i miejsce śmierci	19 lipca 2014 Los Angeles
Zawód	aktor, producent filmowy
Współmałżonek	Lois Josephine Fleischman Clarke (1956–2014; jego śmierć)
Lata aktywności	1954–2014
Odznaczenia

8 lutego 1960 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6927 Hollywood Boulevard^[1][2].

Życiorys

Urodził się w Norman^[3] w stanie Oklahoma w rodzinie metodystów jako najmłodszy z trzech synów Mildred Scott (z domu Meek) i Weldona Warrena „Billa” Bumgarnerów^[4]. Miał dwóch starszych braci − Charlesa Warrena (1924–1984) i Jacka (1926–2011)^[4]. Jego matka była w połowie Czirokezką, a ojciec miał pochodzenie niemieckie. Jego matka zmarła w 1933, pięć lat po jego narodzinach. Po śmierci matki Garner i jego bracia zostali wysłani, aby zamieszkać z krewnymi. W 1934 ojciec Jamesa ponownie ożenił się z Wilmą Risinger. Drugie małżeństwo ojca rozpadło się w 1943.

James Garner uczęszczał do Wilson Elementary School, Norman Junior High i Norman High School (Norman Public Schools). W wieku 16 lat postanowił wstąpić do United States Merchant Marine, jednak został szybko zwolniony z powodu choroby lokomocyjnej^[5]. Po II wojnie światowej Garner przeprowadził się do Los Angeles, gdzie zamieszkał ze swoim ojcem i zapisał się do Hollywood High School, gdzie został wybrany najpopularniejszym uczniem. W 1948 ojciec po raz trzeci ożenił się z Grace Davey. Po ukończeniu szkoły Garner wstąpił do Gwardii Narodowej. Wraz z armią został wysłany na 14 miesięcy na Półwysep Koreański, gdzie trwała wojna. Podczas walk został ranny, później za to otrzymał Purpurowe Serce^[6].

W 1954 Paul Gregory, przyjaciel Garnera, którego poznał podczas nauki w Hollywood High School, namówił go do występu na Broadwayu w roli członka Trybunału i porucznika Stephena Maryki w przedstawieniu Hermana Wouka Bunt przed sądem wojennym^[7] u boku Henry’ego Fondy. Wziął udział w reklamach telewizyjnych. W 1955 Garner był brany pod uwagę do głównej roli kowboja Cheyenne’a Bodiego w serialu westernowym ABC/Warner Bros. Cheyenne, którą ostatecznie otrzymał Clint Walker, a Garner pojawił się gościnnie w czterech odcinkach Cheyenne (1955−1957). Wystąpił w odcinku serialu ABC Warner Brothers Presents (1956) − pt. „Eksplozja” („Explosion”) z Charlesem Bronsonem. Jego pierwsze role kinowe to podpułkownik Joe Craven w melodramacie wojennym Mervyna LeRoya Ku nieznanemu (Toward the Unknown, 1956) i Preston w komediodramacie Davida Butlera Dziewczyna, którą zostawił (The Girl He Left Behind, 1956).

Po występie w niewielkiej roli sierżanta Johna Maitlanda w westernie Shoot−Out at Medicine Bend (1957), powiedział: „Zawsze fajnie było pracować z reżyserem Richardem Lelandem „Dickiem” Bare, a odtwórca głównej roli Randolph Scott był starym wyjadaczem, ale film nie jest wart ani grosza”^[8]. Przełomem w karierze kinowej okazała się rola kapitana United States Marine Corps Mike’a Baileya w melodramacie Joshuy Logana Sayonara (1957), gdzie partnerował Marlonowi Brando i Miyoshi Umeki, za którą został uhonorowany Złotym Globem dla najbardziej obiecującego nowicjusza^[9]. Ponadto film otrzymał cztery Oscary i sześć nominacji^[10].

Od 22 września 1957 do 1 kwietnia 1962 grał postać profesjonalnego gracza w pokera na Dzikim Zachodzie w serialu ABC Maverick, za którą był nominowany do nagrody Emmy dla najlepszego aktora pierwszoplanowego w serialu dramatycznym^[9]. Za rolę Henry’ego Tyroona w komedii Szwindel (The Wheeler Dealers, 1963) z Lee Remick zdobył nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu^[9]. Wystąpił jako dr Joe Cardin w dramacie Williama Wylera Niewiniątka (The Children’s Hour, 1961)^[10] z Audrey Hepburn i Shirley MacLaine, kapitan RAF Bob Hendley „Zbieracz” w dramacie wojennym Johna Sturgesa Wielka ucieczka (The Great Escape, 1963)^[10] z Steve’em McQueenem i Richardem Attenborough, dr Gerald Boyer w komedii romantycznej Normana Jewisona A to historia (The Thrill of It All, 1963)^[10] z Doris Day i porucznik Charles E. Madison w czarnej komedii Arthura Hillera Amerykanizacja Emily (The Americanization of Emily, 1964)^[10] z Julie Andrews i Melvynem Douglasem.

Od 27 marca 1974 do 10 stycznia 1980 występował w roli prywatnego detektywa Jamesa Scotta Rockforda w serialu kryminalnym NBC Prywatny detektyw Jim Rockford (The Rockford Files), za którą był nominowany do trzykrotnie Złotego Globu dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym (1978, 1979, 1980)^[9] i pięciokrotnie do nagrody Emmy dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym (1976, 1977, 1978, 1979, 1980)^[9]. W musicalu Blake’a Edwardsa Victor/Victoria (1982) z Julie Andrews i Lesley Ann Warren został obsadzony w roli gangstera z Chicago Kinga Marchanda^[10]. Kreacja Murphy’ego Jonesa, ekscentrycznego wdowca w komedii romantycznej Martina Ritta Romans Murphy’ego (Murphy’s Romance, 1985) z Sally Field przyniosła mu nominację do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego i Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu^[9].

W westernie komediowym Richarda Donnera Maverick (1994)^[10] z Melem Gibsonem i Jodie Foster zagrał szeryfa Zane’a Coopera, a w melodramacie Nicholasa Sparksa Pamiętnik (The Notebook, 2004)^[10] z Geną Rowlands wystąpił w roli starszego Noaha Calhouna.

Życie prywatne

Swoją żonę Lois Clarke poślubił 17 sierpnia 1956 po zaledwie 14 dniach znajomości. Pozostali małżeństwem do śmierci Garnera. Mieli jedną córkę Gretę oraz Kimberly (córka Clarke z pierwszego małżeństwa)^[11].

21 kwietnia 2006 w jego rodzinnym mieście został odsłonięty pomnik aktora, wykonany z brązu.

Po tym gdy w maju 2008 przeszedł rozległy zawał serca wycofał się z życia publicznego^[12]. Zmarł nagle 19 lipca 2014 w swoim domu w Los Angeles w wieku 86 lat^[13][14].

Wybrana filmografia

• Sayonara (1957) jako kpt. Mike Bailey
• Cash McCall (1960) jako Cash McCall
• Niewiniątka (1961) jako dr Joe Cardin
• Chłopcy wychodzą na noc (1962) jako Fred Williams
• A to historia (1963) jako dr Gerald Boyer
• Posuń się kochanie (1963) jako Nick Arden
• Wielka ucieczka (1963) jako porucznik Bob Hendley „The Scrounger”
• Amerykanizacja Emily (1964) jako Charles Madison
• Sztuka miłości (1965) jako Casey Barnett
• 36 godzin (1965) jako mjr Jefferson F. Pike
• Pojedynek w Diablo (1966) jako Jess Remsberg
• Grand Prix (1966) jako Pete Aron
• Godzina ognia (1967) jako Wyatt Earp
• Popierajcie swego szeryfa (1969) jako szeryf Jason McMcCullough
• Marlowe (1969) jako Philip Marlowe
• Człowiek zwany Młotem (1970) jako Luther Sledge
• Popierajcie swego rewolwerowca (1971) jako Latigo Smith
• Zdrowie (1980) jako Harry Wolff
• Wielbiciel (1981) jako Jake Berman
• Victor/Victoria (1982) jako King Marchand
• Czołg (1984) jako sierż. Zack Carey
• Romans Murphy’ego (1985) jako Murphy Jones
• Zachód słońca (1988) jako Wyatt Earp
• Nazywam się Bill W. (1989) jako Robert Holbrook Smith „Dr Bob”
• Fałszywy senator (1992) jako Jeff Johnson
• Uprowadzenie (1993) jako porucznik Frank Watters
• Rekiny Manhattanu (1993) jako F. Ross Johnson
• Maverick (1994) jako szeryf Zane Cooper
• Obywatele prezydenci (1996) jako Matt Douglas
• Śmiertelna cisza (1997) jako John Potter
• Półmrok (1998) jako Raymond Hope
• Niezwykły wieczór (1999) jako Robert Woodward
• Kosmiczni kowboje (2000) jako „Tank” Sullivan
• Atlantyda. Zaginiony ląd (2001) − kpt. Lyle Tiberius Rourke (głos)
• Boskie sekrety siostrzanego stowarzyszenia Ya-Ya (2002) jako Shepherd James "Shep" Walker
• 8 prostych zasad (2002-05; serial TV) jako Jim Egan
• Pamiętnik (2004) jako „Duke” (stary Noah Calhoun)
• Bezcenny dar (2006) jako Howard „Red” Stevens
• Terra (2007) − Doron (głos)

Nagrody

Rok	Nagroda	Kategoria	Film / Serial
1958	Złoty Glob	Nowa gwiazda roku – aktor w filmie fabularnym[9]	Sayonara (1957)
1977	Nagroda Emmy	Najlepszy aktor w serialu dramatycznym[9]	Prywatny detektyw Jim Rockford (1976)
	Bambi	Międzynarodowy serial telewizyjny[9]
1978	People’s Choice Award	Ulubiony wykonawca telewizyjny[9]	—
1982		Ulubiony wykonawca w nowym serialu telewizyjnym[9]	—
1987	Nagroda Emmy	Wybitny występ specjalny w dramacie lub komedii[9]	Obietnica (TV, 1986)
1991	Złoty Glob	Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym[9]	Decoration Day (TV, 1990)
1994	Złoty Glob	Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym[9]	Rekiny Manhattanu (TV, 1993)
1999	Bambi	Nagroda honorowa za całokształt twórczości[9]	—
2005	Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych	Nagroda honorowa za całokształt twórczości[9]	—