IV Lubelski Batalion Etapowy

IV Lubelski batalion etapowy – oddział wojsk wartowniczych i etapowych w okresie II Rzeczypospolitej pełniący między innymi służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

IV Lubelski batalion etapowy

VI batalion Milicji Ludowej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1919
Rozformowanie	1921
Organizacja
Dyslokacja	Baranowicze
Formacja	Wojska Wartownicze i Etapowe
Podległość	OE „Wilno” IVb Brygada Etapowa

Formowanie i zmiany organizacyjne

Formowanie batalionu rozpoczęto na przełomie 1918–1919. Sformowany jako VI batalion Milicji Ludowej, potem przemianowany na IV Lubelski batalion etapowy^[1]. Otrzymał on nazwę okręgu generalnego, w którym powstał i kolejny numer porządkowy oznaczany cyfrą rzymską. Do batalionu wcielono żołnierzy starszych wiekiem i o słabszej kondycji fizycznej. Oficerowie i podoficerowie nie mieli większego doświadczenia bojowego. Batalion nie posiadał broni ciężkiej, a broń indywidualną żołnierzy stanowiły stare karabiny różnych wzorów z niewielką ilością amunicji^[2]. We wrześniu 1919 dowództwo batalionu stacjonowało w Baranowiczach^[1]. Wiosną 1920 batalion podlegał Okręgowi Etapowemu „Wilno”^[3]. W lipcu batalion pełnił służbę garnizonową w Białymstoku. Po jego opuszczeniu, będąc w podporządkowaniu 10 Dywizji Piechoty gen. Lucjana Żeligowskiego, walczył przez kilka dni w obronie linii Narwi i poniósł duże straty. 29 lipca liczył w stanie bojowym 2 oficerów i 70 podoficerów i szeregowców. Posiadał 1 ckm^[4].

W październiku zreorganizowano brygady etapowe 4 Armii. Batalion wszedł w podporządkowanie dowódcy IVb Brygady Etapowej^[5]. W lutym 1921 bataliony etapowe przejęły ochronę granicy polsko-rosyjskiej^[6]. Początkowo pełniły ją na linii kordonowej, a w maju zostały przesunięte bezpośrednio na linię graniczną z zadaniem zamknięcia wszystkich dróg, przejść i mostów^[7].

W 1921 bataliony etapowe ochraniające granicę przekształcono w bataliony celne^[8].

Służba etapowa

7 stycznia 1921 dowództwo batalionu przedyslokowane zostało do Nowogródka. Swoją 1 i 2 kompanię ulokowało w Nowogródku, 3 ke w Nowojelni, a 4 ke w Walówce. Zadaniem batalionu było ochraniać linię kolejową Baranowicze – Sielec. W tym też dniu czasowo przydzielona do batalionu kompania I Kieleckiego be odeszła do Baranowicz. Tam zluzowała posterunki IV kieleckiego be na linii kolejowej Baranowicze – Stołpce^[9]. 14 marca 1921 batalion otrzymał zadanie przekazać służbę garnizonową w Baranowiczach I Kieleckiemu batalionowi etapowemu i objęcia służby garnizonowej w Słonimie^[10]. W czerwcu 1921 2 kompanię etapową z Kobrynia i 3 kompanię z Prużan przeniesiono do Brześcia^[11].

Przypisy

1. Odziemkowski 2013 ↓, s. 29.
2. Odziemkowski 2013 ↓, s. 28.
3. Odziemkowski 2013 ↓, s. 30.
4. Odziemkowski 2010 ↓, s. 351.
5. Rozkaz organizacyjny DOE 4 A ↓, s. 2.
6. Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 22.
7. Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 23.
8. Dominiczak 1992 ↓, s. 64.
9. Dyslokacja IV Lubelskiego be ↓, s. 2.
10. Rozkazy organizacyjne DOE 4 A ↓, s. 45.
11. Dyslokacja IV Lubelskiego be ↓, s. 15.

Bibliografia

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
• Janusz Odziemkowski. Użycie batalionów etapowych i wartowniczych wojsk polskich w walkach w Galicji, na Wołyniu i Lubelszczyźnie, 11 lipca – 1 września 1920. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (249), 2013. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1440-6281.
• Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych IV Lubelskiego baonu etapowego → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
• Rozkazy organizacyjne Dowództwa Okręgu Etapowego 4 Armii → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
• Rozkaz organizacyjny Dowództwa Okręgu Etapowego 4 Armii 1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin (sygn.28/14.)