Hieronim Łagoda

Hieronim Leszek Antoni Łagoda ps. „Lak”, „Kil”, vel Hieronim Kiercul (ur. 6 września 1914 w Wielichowie, zm. prawdopodobnie po 12 lutego 1945 w KL Gross-Rosen) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych, Armii Krajowej, uczestnik kampanii norweskiej, cichociemny. Znajomość języków: francuski, angielski^[1]. Zwykły Znak Spadochronowy nr 1077^[2][3].

Hieronim Leszek Antoni Łagoda

Hieronim Kiercul

Lak, Kil

kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	6 września 1914 Wielichowo
Data śmierci	luty 1945
Przebieg służby
Lata służby	1937–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	55 Poznański Pułk Piechoty, Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich, 1 Brygada Strzelców (PSZ), Inspektorat Łomżyński AK
Stanowiska	komendant Inspektoratu Rejonowego Łomża AK
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, bitwa o Narwik
Odznaczenia

Życiorys

Od 1914 mieszkał w Poznaniu, od 1920 w Murowanej Goślinie, od 1927 w Chodzieży. Uczył się od 1921 w szkole powszechnej w Murowanej Goślinie, od 1923 w Ostrowie Wielkopolskim, od 1925 w Kotnikach Kujawskich. Od 1926 uczył się w gimnazjum w Inowrocławiu, od 1927 w gimnazjum w Chodzieży. W 1934 zdał egzamin dojrzałości^[3].

Od września 1934 do czerwca 1935 uczestnik Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy 15 DP przy 62 pułku piechoty w Bydgoszczy. Od października 1935 do października 1937 słuchacz Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie k. Ostrowi Mazowieckiej. Po jej ukończeniu, 15 października 1937 awansowany na stopień podporucznika, przydzielony jako dowódca plutonu 3 batalionu 55 Poznańskiego Pułku Piechoty w Rawiczu^[3].

Od 26 sierpnia 1939 przydzielony do Ośrodka Zapasowego 55 Pułku Piechoty w Kutnie 14 Dywizji Piechoty. W kampanii wrześniowej wraz z jednostką walczył w rejonie Warszawy, Mińska Mazowieckiego, Kocka, Chełma, Lublina, Zamościa, Krasnystawu, Józefowa Biłgorajskiego. 27 września 1939 pod Terespolem uwięziony w niewoli niemieckiej, osadzony w obozie jenieckim w Pińczowie. 6 października 1939 uciekł, 11 stycznia 1940 przekroczył granicę ze Słowacją, do 24 marca na Węgrzech. Przez Jugosławię 7 kwietnia 1940 dotarł do Camp de Carpiagne (Francja)^[3].

Gen. Władysław Sikorski w ośrodku szkoleniowym cichociemnych w Audley End dekoruje ppor. Michała Fijałkę Orderem Virtuti Militari. W pierwszym szeregu stoją od lewej po cywilnemu: ppor. Jan Woźniak, por. Bolesław Kontrym, por. Tadeusz Gaworski, por. Hieronim Łagoda, za nim ppor. Władysław Kochański, por. Leonard Zub-Zdanowicz, por. Stanisław Winter (28 sierpnia 1942).

Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, od 18 kwietnia 1940 przydzielony do 1 kompanii 2 batalionu Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich dowodzonej przez płk. Szyszko-Bohusza. Od 24 kwietnia do 13 czerwca 1940 uczestnik kampanii norweskiej, walczył o Narwik. Za udział w walkach odznaczony Krzyżem Walecznych. Od 14 czerwca 1940 ponownie we Francji, do 18 czerwca uczestnik walk w rejonie Dol^[3].

Po upadku Francji ewakuowany 20 czerwca 1940 z Brestu, dotarł do Plymouth (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem brytyjskim, przydzielony do 2 kompanii 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich 1 Brygady Strzelców^[3].

Od 31 września 1941 uczestnik wstępnego szkolenia spadochronowego w Largo House - polskim ośrodku szkoleniowym 4 Brygady Kadrowej Strzelców, przeformowanej na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową. Awansowany na stopień porucznika, ze starszeństwem od 20 marca 1941^[3].

Cichociemny

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych, m.in. dywersyjno – strzeleckim (STS 25, Inverlochy), łączności, sabotażu kolejowego i przemysłowego (STS 17, Brickendonbury Manor), spadochronowym, odprawowym (STS 43, Audley End) i in^[3].

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 1/2 września 1942, po starcie z lotniska RAF Tempsford, w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Smallpox”, z samolotu Halifax W-7773 „S” (138 Dywizjon RAF) na placówkę odbiorczą „Rogi”, na terenie nadleśnictwa Łoś – Rogatki, w okolicach miejscowości Bogatki, 16 km na północny wschód od Grójca. Razem z nim skoczyli: por. Mieczysław Eckhard ps. „Bocian”, por. Michał Fijałka ps. „Kawa”, kpt. Bolesław Kontrym ps. „Żmudzin”, por. Wacław Kapisto ps. „Kra”, por. Leonard Zub-Zdanowicz ps. „Dor”^[4].

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, mieszkał na ulicy Puławskiej. Po aklimatyzacji przydzielony do Okręgu Białystok AK, od stycznia 1943 objął funkcję komendanta Inspektoratu Łomżyńskiego. Przeorganizował i wyszkolił żołnierzy Kedywu Obwodu Łomża AK, żołnierze prowadzili bojowe akcje dywersyjne, m.in. w czerwcu 1943 pod Łomżą zatrzymali trzech urzędników niemieckich (wśród nich barona von Grubbena), w sierpniu rozbili urząd gminy Szczepankowo niszcząc ważne dokumenty, rozbroili załogę majątku Tarnowo koło Miastkowa. We wrześniu zlikwidowali placówkę ochrony leśnej majątku Pniewo k. Łomży^[3].

18 lutego 1944 aresztowany przez gestapo i żandarmerię niemiecką w kolonii Kubro niedaleko Przytuł, wraz z oficerami i18 elewami podczas egzaminu szkoły podchorążych. Prawdopodobnie przyczyną aresztowania był donos volksdeutscha Bluma (później został zlikwidowany wraz z siostrą, także konfidentką gestapo)^[3].

Osadzony w placówce gestapo w Łomży, torturowany, następnie wywieziony do podobozu Halbau (Czyżówek k. Iłowej), filii obozu koncentracyjnego KL Gross Rosen. Według danych Muzeum Grass-Rosen, ostatni list stamtąd wysłał 5 stycznia 1945, prawdopodobnie zamordowany po 12 lutego 1945^[5].

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Hieronima Łagody

Awanse

• podporucznik - 15 października 1937
• porucznik - ze starszeństwem od 20 marca 1941^[3]
• kapitan

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 13417 – pośmiertnie
• Krzyż Walecznych
• Croix de guerre (Francja)

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Hieronim Łagoda.

Jedna z ulic w Łomży nosi imię Porucznika Łagody.

Bibliografia

• „Cichociemni” – Jan Szatsznajder
• „Major Jan Tabortowski „Bruzda” – Sławomir Poleszak
• „Łomża i powiat łomżyński w latach drugiej wojny światowej i trudnych latach powojennych” – Czesław Brodzicki
• Pamiętnik Józefa Ramotowskiego
• Notatka Zdzisława Wilhelmiego poświęcona „Lakowi”
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 102–103. ISBN 83-902499-5-2.

Przypisy

1. Cichociemni - rekrutacja [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-02-27] (pol.).
2. Cichociemni - nazwa, przysięga, znak [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-02-27] (pol.).
3. Teka personalna, 1941–1948, s. 3-35 (pol.), w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0149).
4. KajetanK. Bieniecki KajetanK., Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994, s. 46-47, ISBN 83-86225-10-6 (pol.).
5. Hieronim Łagoda - Cichociemny [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-02-27] (pol.).

Linki zewnętrzne

• biogram na stronie elitadywersji.org