Loading AI tools
austriacko-niemiecki fizyk i wynalazca Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hermann Julius Oberth (ur. 25 czerwca 1894 w Sybinie[1], zm. 28 grudnia 1989 w Norymberdze[1]) – austriacko-niemiecki fizyk i wynalazca, pionier techniki rakietowej i wizjoner eksploracji kosmosu[1].
 Hermann Oberth w latach 50. | |
| Data i miejsce urodzenia |
25 czerwca 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 grudnia 1989 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość |
niemiecka |
 | |
| Odznaczenia | |
   | |
Urodził się w austro-węgierskim Siedmiogrodzie, w Nagyszeben (dziś Sybin w Rumunii) w rodzinie Sasów siedmiogrodzkich, którzy zwali miasto Hermannstadt. Większą część dzieciństwa spędził w Sighișoarze, gdzie dzięki lekturze dzieł Juliusza Verne’a zafascynował się kosmonautyką[1].
Od 1912 roku studiował medycynę w Monachium[1]. W czasie I wojny światowej służył w jednostce medycznej i doświadczenie to skłoniło go do porzucenia kariery lekarskiej. W czasie wojny stracił na froncie brata[2].
Po wojnie rozpoczął studia fizyki, chemii i matematyki najpierw w Klużu, w 1919 przeniósł się do Monachium, potem do Getyngi, wreszcie Heidelbergu[3]. Jego praca doktorska z 1922 poświęcona budowie i wykorzystywaniu rakiet została odrzucona przez uniwersytet w Heidelbergu jako „zbyt fantastyczna”[1]. Na jej podstawie opublikował rok później traktującą o fizyce lotów rakietowych rozprawę Die Rakete zu den Planetenräumen (Rakietą w przestrzeń międzyplanetarną)[1]. Książka opisywała m.in. zjawisko znane dziś jako efekt Obertha, rakiety wielostopniowe wraz z matematycznymi wywodami rozwiązań technicznych[4]. Wkrótce mniej teoretyczna wersja jego pracy została opracowana i wydana przez Maksa Valiera, co doprowadziło w Republice Weimarskiej do boomu rakietowego, który manifestował się powstawaniem szeregu amatorskich klubów rakietowych (m.in.: Verein für Raumschiffahrt, VfR). W tym założonym w 1927 towarzystwie obok Obertha znalazł się m.in. Wernher von Braun[1].
Od 1924 do 1938 pracował jako profesor matematyki, fizyki i chemii w gimnazjum w siedmiogrodzkim Mediaș[3].
Za swą drugą książkę z 1929 roku, 429-stronnicową Die Wege zur Raumschiffahrt (Podróż w przestrzeń kosmiczną) otrzymał nagrodę ufundowaną przez francuskiego wynalazcę Roberta Esnault-Pelterie, którą przeznaczył na zakup materiałów dla klubów VfR. W nowej książce opisał m.in. konstrukcję silników jonowych[1].
Razem z Willim Leyem doradzał Fritzowi Langowi, reżyserowi niemego filmu science-fiction pt. Die Frau Im Mond (Kobieta na Księżycu)[1]. Na potrzeby filmu – reżyserowi zależało na naukowej poprawności dzieła – zbudowali oni realistyczną makietę rakiety kosmicznej. W trakcie prac nad filmem Lang dla dodania dramaturgii wymyślił sekwencję odliczania do startu rakiety[1].
W 1929 odpalił silnik swej pierwszej rakiety na paliwo ciekłe nazwanej Kegeldüse[5]. W 1931 uzyskał w Rumunii patent na rakietę napędzaną paliwem ciekłym. Pierwszy model został wystrzelony 7 maja 1931 w pobliżu Berlina[6].
Od 1938 pracował na Politechnice Wiedeńskiej[3]. W 1941 otrzymał obywatelstwo III Rzeszy[1]. Od 1941 do 1943[7] pod pseudonimem Felix Hann[3] pracował z Wernherem von Braunem w Peenemünde przy konstrukcji niemieckiej rakiety balistycznej A4 (V2)[1]. Za ratowanie wyposażenia ośrodka po alianckim bombardowaniu został odznaczony Krzyżem Zasługi Wojennej I Klasy z Mieczami[8]. Krótko potem odszedł z projektu. W 1944 wskutek eksplozji w czasie prób rakietowych w Redl-Zipf, austriackim ośrodku programu zginęła córka Obertha[9], Ilse.
Po wojnie od 1948 przebywał w Szwajcarii, a w latach 1950–1953 we Włoszech, gdzie pracował nad rakietami przeciwlotniczymi[3]. W 1954 opublikował książkę Menschen im Weltraum (Ludzie w kosmosie), w której nakreślił cele eksploracji kosmosu[3]:
„Uczynić dostępnymi dla życia wszelkie miejsca, gdzie to jest możliwe, zaludnić wszystkie światy jeszcze nie zaludnione i dać cel wszelkiemu życiu”.
Opublikował także szereg książek na temat filozofii człowieka i jego przyszłości.
W 1955 von Braun zaprosił go do współpracy w kierowanym przez siebie Marshall Space Flight Center[5] w Huntsville w Alabamie[1]. W 1959 przeszedł na emeryturę[3] i wrócił do Feucht koło Norymbergi, gdzie mieszkał do końca życia[1].
Już na emeryturze wracał do USA jako doradca firmy Convair w San Diego. W 1969 został zaproszony za ocean, aby oglądać start misji Apollo 11 – pierwszej, która zakończyła się lądowaniem na Księżycu[1].
W 1918 poślubił Mathilde Hummel (1895–1981), z którą miał czworo dzieci:
Sam Oberth zarzekał się, że nie ma uprzedzeń szowinistycznych i z racji tego, że żył w przeciągu swego życia w 12 krajach i mówił w 5 językach, uważał się za „obywatela świata”[10]. Według jednego z jego biografów, Daniela Mellema brak informacji, aby Oberth był członkiem NSDAP[2]. Jednak od 1965 do 1967 był członkiem Narodowodemokratycznej Partii Niemiec[10][2].
W 1962 przemawiając z okazji przyznania honorowego członkostwa w Związku Wypędzonych powiedział[11]:
„Liczyłem, że uda mi się wynaleźć broń rakietową, która pozwoliłaby zniszczyć haniebny Traktat Wersalski. Nie udało mi się”[11].
Po jego śmierci wspierająca dawnych nazistów organizacja Stille Hilfe opublikowała nekrolog, w którym określiła go jako „wiernego pomocnika i darczyńcę”[12].
W Feucht od 1971 znajduje się poświęcone mu „Muzeum Podróży Kosmicznych”[13]. Jego nazwiskiem określa się tzw. efekt Obertha, opisany przez niego w pierwszej książce z 1923. Imię Obertha nosi krater (60 km średnicy) na niewidocznej stronie Księżyca oraz planetoida (9253) Oberth. W 1952 w Bremie zostało założone towarzystwo jego imienia, Hermann-Oberth-Gesellschaft.
_Hermann_Oberth.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
