Hericium

Soplówka
	; Soplówka jodłowa Hericium alpestre
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	soplówkowate
Rodzaj	soplówka
	Nazwa systematyczna
	Hericium Adans. ex Pers.; Neues Mag. Bot. 1: 109 (1794)
	Typ nomenklatoryczny
	Hericium coralloides (Scop.) Pers.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hericium Pers. (soplówka) – rodzaj grzybów z rodziny soplówkowatych (Hericiaceae)^[1].

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Grzyby saprotroficzne lub słabe pasożyty, które rozwijają się w drewnie i owocnikują na jego powierzchni powodując białą zgniliznę. Owocniki rozpostarte, występujące pojedynczo lub kępkami. Hymenofor hydnoidalny, kolce długie, niekiedy rozgałęzione^[2]. System strzępkowy monomityczny, strzępki ze sprzążkami. Obecne gleocystydy. Podstawki maczugowate z 4 sterygmami i sprzążką bazalną. Bazydiospory elipsoidalne, lekko pomarszczone lub granulkowate, amyloidalne^[3].

Hericium charakteryzuje się łatwym do rozpoznania dużym, mięsistym i hydnoidalnym owocnikiem, mikroskopowo obecnością gleocystyd i amyloidalnych bazydiospor o powierzchni ornamentowanej. Jest morfologicznie blisko spokrewniony z Climacodonem, ale ten ostatni różni się nieamyloidalnymi bazysiosporami^[3].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum

Hericiaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Taksonomia

Rodzaj ten został pierwotnie (poprawnie według kodeksu ICN) zdiagnozowany jako Martela przez Michela Adansona w drugim tomie „Familles des plantes” z 1763 r.^[4] Prawdopodobnie o ten sam takson chodziło Giovanniemu Scopoli w 1772, kiedy opisał rodzaj Manina i zaliczył do niego 7 gatunków: Manina cauliflora, M. columnaris, M. cordiformis, M. crispa, M. flagellum, M. muscoides i M. ramosissima^[5]. Nazwy Hericium po raz pierwszy użył Christiaan Persoon w 1794. Zaliczono wtedy do niego jeden gatunek, Hericium coralloides^[6]. W 1797 r. Persoon zalicza do tego rodzaju 10 gatunków: H. clathroides, H. coralloides, H. abietinum, H. flagellum, H. nudicaule, H. muscoides, H. caput-medusae, H. erinaceus, H. hystrix i H. echinus (większość z nich jest dziś klasyfikowana jako dwa gatunki)^[7]. Elias Fries w pracy zatwierdzającej – „Systema mycologicum” z 1821 – odmówił rangi tego taksonu i opisał go jako ówczesne plemię Merisma w rodzaju Hydnum^[8]. Do początku XX wieku opisano kilkadziesiąt odrębnych gatunków należących do tego rodzaju, obecnie wiele z nich zostało utożsamionych z dwoma: H. coralloides i H. erinaceus, a kilkanaście nie zostało zweryfikowanych obecnie.

W 1912 r. Howard Banker opublikował wyniki badań nad taksonomią rodzaju Manina, w których wykazywał potrzebę przywrócenia tego opisanego w 1772 r. rodzaju, zaś Hericium i Medusina uznał za późniejsze synonimy. Oprócz podanych przez Scopoliego gatunków Manina flagellum i M. cordiformis, zaliczył do tego rodzaju także M. caput-ursi, M. coralloides i M. schiedermayeri^[9].

Synonimy

Dryodon Quél. ex P. Karst., Friesites P. Karst., Hericium Fr., Hericius Juss., Manina Scop. ex Banker, Martela Adans., Martella Endl., Medusina Chevall^[10]. Polską nazwę – soplówka – podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. (wcześniej niektóre gatunki zwano kolczakami)^[11].

Gatunki

Hericium abietis (Weir ex Hubert) K.A. Harrison (1964)
Hericium americanum Ginns 1984
Hericium bembedjaense Jumbam & Aime 2019
Hericium bharengense K. Das, Stalpers & U. Eberh. 2011
Hericium botryoides Ito & Otani 1957
Hericium cirrhatum (Pers.) Nikol. 1950 – tzw. kolczatek strzępiasty^[12]
Hericium clathroides (Pall.) Pers. 1797^[13]
Hericium coralloides (Scop.) Pers. 1794 – soplówka bukowa
Hericium erinaceus (Bull.) Pers. 1797 – soplówka jeżowata
Hericium fimbriatum Banker 1906
Hericium flagellum (Scop.) Pers. 1797 – soplówka jodłowa
Hericium novae-zealandiae (Colenso) Chr.A. Sm. & J.A. Cooper 2019
Hericium ptychogasteroides Nikol. 1956
Hericium rajchenbergii Robledo & Hallenb. 2012
Hericium rajendrae U. Singh & K. Das 2018
Hericium yumthangense K. Das, Stalpers & Stielow 2013

Wykaz gatunków i nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum^[14]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody^[11].

[1]
Index Fungorum [online] [dostęp 2023-04-03] (ang.).
[2]
E.E. Gerhardt E.E., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
[3]
Genera of corticioid fungi: keys, nomenclature and taxonomy, „Studies in Fungi”, 5 (1), 2020, s. 215–216, DOI: 10.5943/sif/5/1/12 [dostęp 2023-09-07] (ang.).
[4]
M.M. Adanson M.M., Familles des plantes, t. 2, 1763, s. 5.
[5]
G.A.G.A. Scopoli G.A.G.A., Dissertationes ad scientiam naturalem pertinentes, 1772.
[6]
C.H.C.H. Persoon C.H.C.H., Neuer Versuch einer systematischen Eintheilung der Schwamme, „Neues Magazin für die Botanik”, 1794, s. 109 (niem.).
[7]
C.H.C.H. Persoon C.H.C.H., Commentatio de Fungis Clavaeformibus, 1797, s. 23–28.
[8]
E.M. Fries: Systema mycologicum. T. I. 1821, s. 71, 408–410.
[9]
H.J.H.J. Banker H.J.H.J., Type studies in the Hydnaceae – I. The genus Manina, „Mycologia”, 4, 1912, s. 271–278 (ang.).
[10]
Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
[11]
WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 297, 298, ISBN 83-89648-09-1.
[12]
W. Wojewoda podaje tę nazwę dla synonimu Creolophus cirhatus.
[13]
Inni autorzy, m.in. Persoon (1801), Wojewoda (2003), MycoBank (2013) i inni współcześni, uznają go za synonim H. coralloides.
[14]
Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-09-20] (ang.).

[if-1] [1]
Index Fungorum [online] [dostęp 2023-04-03] (ang.).

[ger-2] [2]
E.E. Gerhardt E.E., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.

[kort-3] [3]
Genera of corticioid fungi: keys, nomenclature and taxonomy, „Studies in Fungi”, 5 (1), 2020, s. 215–216, DOI: 10.5943/sif/5/1/12 [dostęp 2023-09-07] (ang.).

[ad-4] [4]
M.M. Adanson M.M., Familles des plantes, t. 2, 1763, s. 5.

[sco-5] [5]
G.A.G.A. Scopoli G.A.G.A., Dissertationes ad scientiam naturalem pertinentes, 1772.

[neu-6] [6]
C.H.C.H. Persoon C.H.C.H., Neuer Versuch einer systematischen Eintheilung der Schwamme, „Neues Magazin für die Botanik”, 1794, s. 109 (niem.).

[per-7] [7]
C.H.C.H. Persoon C.H.C.H., Commentatio de Fungis Clavaeformibus, 1797, s. 23–28.

[8] [8]
E.M. Fries: Systema mycologicum. T. I. 1821, s. 71, 408–410.

[ban-9] [9]
H.J.H.J. Banker H.J.H.J., Type studies in the Hydnaceae – I. The genus Manina, „Mycologia”, 4, 1912, s. 271–278 (ang.).

[sf-10] [10]
Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).

[check-11] [11]
WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 297, 298, ISBN 83-89648-09-1.

[12] [12]
W. Wojewoda podaje tę nazwę dla synonimu Creolophus cirhatus.

[13] [13]
Inni autorzy, m.in. Persoon (1801), Wojewoda (2003), MycoBank (2013) i inni współcześni, uznają go za synonim H. coralloides.

[if2-14] [14]
Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-09-20] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Wikiwand in your browser!

Hericium

Wikiwand in your browser!

Charakterystyka

Systematyka i nazewnictwo

Przypisy